Κυβερνητική κρίση ξέσπασε το βράδυ της Τετάρτης (7/11) στο Βερολίνο, καθώς ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σoλτς απέπεμψε τον αρχηγό του Κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) και υπουργό Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ -μια εξέλιξη, πάντως, που είχε προδιαγραφεί από καιρό, εξαιτίας των διαφορών μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων. 

Νωρίτερα, ο Λίντνερ είχε προτείνει στον Σολτς να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές στις αρχές του 2025, κάτι που είχε απορρίψει ο καγκελάριος. Ο αρχηγός του FDP φέρεται να υποστήριξε ότι δεν υπάρχει πλέον κοινός τόπος μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων, προκειμένου να επιτευχθεί ουσιαστική οικονομική ανάκαμψη.

Σε δηλώσεις του στην καγκελαρία ο  Σολτς επέρριψε ευθύνες στον Λίντνερ (FDP) για την κατάσταση του κυβερνητικού συνασπισμού. Πολύ συχνά ο Λίντνερ εμπόδιζε νομοθετικές προτάσεις είπε ο Σολτς, φτάνοντας να κατηγορήσει τον εταίρο του ότι βλάπτει τη χώρα.

Αμέσως μετά, το FDP εγκατέλειψε τον τρικομματικό συνασπισμό, που διαλύεται, και απέσυρε τους υπουργούς του από το κυβερνητικό σχήμα του Σολτς -πρόκειται για την υπουργό Παιδείας Μπετίνα Σταρκ-Βάτσινγκερ, τον υπουργό Μεταφορών Φόλκερ Βίσινγκ και τον υπουργό Δικαιοσύνης Μάρκο Μπούσμαν. «Τα φανάρια σβήνουν», γράφει η Bild αναφερόμενη στα χρώματα των τριών κομμάτων που είναι ίδια με τα φανάρια της Τροχαίας.

Με το FDP εκτός κυβέρνησης, οι εξελίξεις αναμένονται ραγδαίες στη Γερμανία. Αργότερα την Τετάρτη συνεδριάζει η κοινοβουλευτική ομάδα του SPD.

Το ARD μετέδωσε αργότερα την Τρίτη ότι ο Σολτς θα ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης στις 15 Ιανουαρίου, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει την διεξαγωγή πρόωρων εκλογών ως τον Μάρτιο, αντί για το φθινόπωρο οπότε και λήγει η κυβερνητική θητεία.

Σύμφωνα μάλιστα με την Bild, ο Όλαφ Σολτς «πρόλαβε» τον αρχηγό του FDP, ο οποίος είχε σχεδιάσει να εγκαταλείψει απόψε την κυβερνητική επιτροπή που συνεδριάζει στην καγκελαρία, να τερματίσει αύριο τη συμφωνία συνασπισμού με το SPD και τους Πράσινους και κατόπιν να αποσύρει τους υπουργούς του. «Όλα ήταν προετοιμασμένα», αναφέρει η εφημερίδα.

Το πρωί της Τετάρτης είχε συγκληθεί το υπουργικό συμβούλιο, ενώ το Βερολίνο «έβραζε» από φήμες και εκτιμήσεις για το μέλλον του συνασπισμού. Το απόγευμα, στη συνάντηση των τριών αρχηγών (Σολτς, Χάμπεκ και Λίντνερ), φάνηκε ότι οδηγούμαστε προ αδιεξόδου.

Τη διαμάχη εντός του συνασπισμού τροφοδότησε κείμενο θέσεων του Λίντνερ, στο οποίο διατύπωνε απαιτήσεις για λήψη μέτρων με στόχο την «οικονομική ανάκαμψη» και την σχεδόν εκ βάθρων αναθεώρηση της οικονομικής στρατηγικής της κυβέρνησης. Μεταξύ άλλων απαιτούσε την άμεση αναστολή της πολιτικής για το κλίμα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι από την αποδοχή των προτάσεών του εξαρτάται και η παραμονή του FDP στην κυβέρνηση.

Πολλά από αυτά που περιείχε το κείμενο θεωρήθηκαν εντελώς απαράδεκτα για τους εταίρους του συνασπισμού και απορρίφθηκαν σε μεγάλο βαθμό από το SPD και τους Πράσινους.

Τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης χαρακτήριζαν τη συνάντηση κρίσιμη για το μέλλον του κυβερνητικού συνασπισμού (SPD, Πράσινοι και FDP) στη Γερμανία, καθώς η διαμάχη των εταίρων και η αδυναμία τους να συμφωνήσουν σε θεμελιώδη ζητήματα, όπως ο προϋπολογισμός του 2025, έχει κλιμακωθεί επικίνδυνα. 

Ο οδικός χάρτης και τα σχόλια των ΜΜΕ

Από σήμερα Πέμπτη λοιπόν – και επισήμως – η Γερμανία εισέρχεται σε φάση εσωστρέφειας, μετά τη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού, ταυτόχρονα με τον εκλογικό θρίαμβο του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. 

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που ανακοίνωσε ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς, την 15η Ιανουαρίου θα διεξαχθεί ψηφοφορία για να λάβει ή όχι η κυβέρνηση ψήφο εμπιστοσύνης από την Bundestag (την κάτω Βουλή). Το πιθανότερο είναι οι βουλευτές ν’ ανοίξουν τον δρόμο για εκλογές ως το τέλος Μαρτίου. 

Μέχρι τότε, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) και οι Πράσινοι θα εξακολουθήσουν να συγκυβερνούν ως κυβέρνηση μειοψηφίας, με την ανοχή πιθανότατα του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU), προκειμένου έως το τέλος του έτους να εγκριθούν κρίσιμα νομοσχέδια για το συνταξιοδοτικό και για τη στήριξη της βιομηχανίας.

Για τον σκοπό αυτό, ο καγκελάριος θα συναντηθεί σήμερα με τον αρχηγό της κοινοβουλευτικής ομάδας της Χριστιανικής Ενωσης (CDU/CSU) Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος ως τώρα φρόντισε ν’ αποφύγει να σχολιάσει δημόσια τις εξελίξεις.

Απευθυνόμενος στους πολίτες, ο καγκελάριος Σολτς επέρριψε την ευθύνη για τη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού στον αρχηγό του Κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) Κρίστιαν Λίντνερ, καταλογίζοντάς του «ακατανόητους εγωισμούς» και «μικρόψυχες μικροκομματικές τακτικές».

Φορτισμένη ομιλία

«Διέρρηξε πολλές φορές την εμπιστοσύνη μου, ακύρωσε αυθαίρετα τη συμφωνία για τον προϋπολογισμό (…) Δεν υπάρχει βάση εμπιστοσύνης για περαιτέρω συνεργασία, συνεπώς δεν είναι δυνατή η σοβαρή κυβερνητική εργασία», είπε ο καγκελάριος στην ιδιαίτερα φορτισμένη ομιλία του.

Νωρίτερα, στο πλαίσιο της συνεδρίασης της κυβερνητικής επιτροπής, ο αρχηγός του FDP εισηγήθηκε την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, κάτι το οποίο απέρριψε ο καγκελάριος.

Στις αιτιάσεις του κ. Λίντνερ περί αδυναμίας συνεννόησης των κυβερνητικών εταίρων, ο Ολαφ Σολτς απάντησε με την αποπομπή του από το υπουργείο Οικονομικών, η οποία συνεπάγεται προφανώς και την αποχώρηση του FDP από την κυβέρνηση.

Λίγες ώρες αργότερα, από το FDP ανακοινώθηκε η αποχώρηση από την κυβέρνηση και των υπολοίπων υπουργών του κόμματος: του Φόλκερ Βίσινγκ από το υπουργείο Μεταφορών, του Μάρκο Μπούσμαν από το υπουργείο Δικαιοσύνης και της Μπετίνα Σταρκ-Βάτσινγκερ από το υπουργείο Παιδείας.

Ο κ. Λίντνερ από την πλευρά του δήλωσε μεταξύ άλλων ότι κατέθεσε προτάσεις για οικονομική ανάκαμψη, οι οποίες, όπως τόνισε, δεν έγιναν δεκτές ούτε καν ως βάση για διαβούλευση από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) και τους Πράσινους, σύμφωνα με το ΑΠΕ.

«Προσχεδιασμένη συμπεριφορά»

«Από την προσεκτικά προετοιμασμένη δήλωση του καγκελαρίου απόψε καταλάβαμε γιατί», δήλωσε ο αρχηγός του FDP, κατηγορώντας τον Ολαφ Σολτς για προσχεδιασμένη συμπεριφορά.

Στην κατηγορία του κ. Σολτς ότι ο κ. Λίντνερ ζητούσε περικοπές συντάξεων και φοροαπαλλαγές για τους πλούσιους, ο αποπεμφθείς πλέον υπουργός Οικονομικών αντέτεινε ότι ακόμη και απόψε ο καγκελάριος του ζήτησε επιτακτικά την άρση του «φρένου χρέους» για λόγους «έκτακτης ανάγκης», κάτι με το οποίο, όπως είπε, δεν μπορούσε να συμφωνήσει.

Ο Ολαφ Σολτς επεδίωκε, είπε, για τη συνέχιση της στήριξης της Ουκρανίας, την ενεργοποίηση του κανόνα «έκτακτης ανάγκης», η οποία δικαιολογεί τον επιπλέον έκτακτο δανεισμό του κράτους. Ο Κρίστιαν Λίντνερ υποστήριξε ακόμη ότι πρότεινε την συντεταγμένη από κοινού πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, κάτι που απέρριψε ο καγκελάριος.

«Δυστυχώς, ο Ολαφ Σολτς έδειξε ότι δεν έχει τη δύναμη να δώσει στη χώρα μας νέα αρχή», τόνισε ο κ. Λίντνερ και πρόσθεσε ότι αυτό θα πρέπει να το κάνει νέα κυβέρνηση.

Η χθεσινοβραδινή κατάληξη είχε προεξοφληθεί από πολιτικούς, αναλυτές και ΜΜΕ ήδη από τις προηγούμενες ημέρες, καθώς κλιμακωνόταν η ένταση μεταξύ των μέχρι χθες κυβερνητικών εταίρων.

Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε την προηγούμενη εβδομάδα, όταν ο Κρίστιαν Λίντνερ κατέθεσε κείμενο θέσεων, με το οποίο απαιτούσε την άμεση αναστολή της πολιτικής για το κλίμα και τη σχεδόν εκ βάθρων αναθεώρηση της συνολικής οικονομικής στρατηγικής της κυβέρνησης, αφήνοντας να εννοηθεί πως από την αποδοχή των προτάσεών του θα κρινόταν η παραμονή του FDP στην κυβέρνηση.

Σχόλια των ΜΜΕ 

Για «δύσκολο αποχωρισμό» έκανε λόγο σε σχόλιό της η Frankfurter Allgemeine Zeitung, επισημαίνοντας ότι «στο τέλος μιας ημέρας γεμάτης γεγονότα, ο Ολαφ Σολτς αποπέμπει τον υπουργό Οικονομικών του, καθώς η σχέση του με τον πρόεδρο του FDP είναι εμφανώς τόσο διαλυμένη που η κοινή πορεία έχει τελειώσει έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια».

«Το τέλος του κυβερνητικού συνασπισμού είναι καλή είδηση για τη Γερμανία», έκρινε η Süddeutsche Zeitung επισημαίνοντας ότι «οι κυβερνώντες αντιμετώπισαν ο ένας τον άλλον με περιφρόνηση».

Θα διεξαχθούν νέες εκλογές την άνοιξη και στη συνέχεια θα μπορέσει να υπάρξει αναδιοργάνωση, διαβεβαίωσε η εφημερίδα.

Το Der Spiegel σημείωσε τον νέο, «μαχητικό» τόνο που υιοθέτησε ο καγκελάριος, τόσο στις ανακοινώσεις του, όσο και εσωτερικά, κατά τη συνάντησή του αργότερα με την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του.

«Πολλοί βουλευτές τον χαρακτήρισαν μαχητικό και άνετο. Ο καγκελάριος προέτρεψε τους βουλευτές να συμπεριφέρονται με επαγγελματισμό και πειθαρχία», εξήγησε το περιοδικό.

«Διπλό χτύπημα»

«Αυτή η πτώση είναι λογική συνέπεια» των αμερικανικών εκλογών, εκτίμησε, σε διαφορετικό ύφος, το Focus εξηγώντας ότι «το μήνυμα από αυτό το διπλό χτύπημα λέει ότι η δύναμη της εκλογικής νίκης του Ντόναλντ Τραμπ παρέσυρε τον γερμανικό συνασπισμό και η αστοχία του κυβερνητικού συνασπισμού αποτελεί την πρώτη μεγάλη επιτυχία του Τραμπ».

Ο κόσμος στη Γερμανία «είχε από καιρό χορτάσει από τη συμμαχία αυτών των ανισοτήτων, των ερωτευμένων με τα επιχειρήματα και των εμμονικών με την ηθική.

Ποτέ άλλοτε ομοσπονδιακός καγκελάριος δεν κατάφερε να καταστρέψει την εμπιστοσύνη που του δόθηκε με τόσο διαρκή τρόπο μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα», έκρινε το Focus περιγράφοντας τον Ολαφ Σολτς με όρους όπως «αποκομμένος» και «αποξενωμένος από την πραγματικότητα», καθώς «αρνείται πεισματικά και αλαζονικά την προσωπική του ευθύνη για τη δική του πολιτική αποτυχία».

«Ο Ολαφ Σολτς δεν απέτυχε εξαιτίας του Κρίστιαν Λίντνερ, αλλά κυρίως λόγω του Ολαφ Σολτς», κρίνει το περιοδικό.

«Λασπομαχία»

«Ο Σολτς τελειώνει τον κυβερνητικό συνασπισμό με κρότο και ακολουθεί η λασπομαχία», σχολίασε το τηλεοπτικό δίκτυο ntv τονίζοντας πως οι κατηγορίες που εξαπέλυσε ο καγκελάριος εναντίον του κ. Λίντνερ «είναι άνευ προηγουμένου, ειδικά για τον κατά τα άλλα μάλλον συγκρατημένο σοσιαλδημοκράτη και είναι πιθανό να σημαίνουν την αρχή μιας λασπολογίας που όμοιά της δεν έχει ζήσει η Γερμανία στο τέλος μιας κυβερνητικής συμμαχίας».

«Επιτέλους τέλος!», συνοψίζει η Bild θυμίζοντας ότι επί μήνες ο συνασπισμός του Ολαφ Σολτς «κρατούσε τη χώρα σε αγωνία – αλλά μόνο υπό την έννοια των καβγάδων και της δυσαρέσκειας» και σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση δεν ανταποκρίθηκε σε καμία περίπτωση στο πραγματικό της καθήκον, να οδηγήσει την Γερμανία έξω από την κρίση.

«Αντιθέτως: τα κόμματα της συγκυβέρνησης οδήγησαν τη χώρα ακόμη πιο βαθιά σ’ ένα χάος μέσω της γκρίνιας και των συνεχών αλληλοκατηγοριών».

Στο τέλος ο Κρίστιαν Λίντνερ, συνεχίζει η ταμπλόιντ, «μάζεψε το απαραίτητο θάρρος ώστε να τελειώσει το κόκκινο-κίτρινο-πράσινο δράμα. Ανοιξε τον δρόμο για μια νέα αρχή και έκανε αυτό που η πλειοψηφία των πολιτών απαιτούσε εδώ και καιρό από τα φανάρια: τράβηξε την πρίζα».

«Respect, κύριε Λίντνερ»

Από τη μια είναι κατανοητό ότι ο κ. Σολτς επιτίθεται πλέον τόσο έντονα στον κ. Λίντνερ. Αλλωστε ο συνασπισμός είναι ιστορία. Και ο καγκελάριος Σολτς επίσης, υποστήριξε η εφημερίδα.

Η Handelsblatt εκτίμησε στο σχόλιό της ότι «η συνεπής πορεία του Λίντνερ προς νέες εκλογές αξίζει σεβασμού» και ότι ο Ολαφ Σολτς και ο Ρόμπερτ Χάμπεκ δεν ήταν πρόθυμοι ν’ αναλάβουν την ευθύνη για ανασυγκρότηση ή νέες εκλογές, έτσι ο Λίντνερ ανέλαβε δράση πράττοντας το σωστό την κατάλληλη στιγμή.

«Θα θέλαμε σχεδόν να πούμε: Respect, κύριε Λίντνερ, το να διακινδυνεύει κανείς τη θέση του για να παραμείνει πιστός στον εαυτό του δεν συμβαίνει συχνά στην πολιτική», συμπλήρωσε η οικονομική εφημερίδα.