Επιπλέον φορολογικά έσοδα, αλλά και μέτρα δυο δισ. ευρώ με αυξήσεις μισθών, συντάξεων, επιδομάτων και φορολογικές ελαφρύνσεις προβλέπει, μεταξύ άλλων ο προϋπολογισμός του 2024 που κατατέθηκε το πρωί της Τρίτης (21/11), στη Βουλή.
Η επιπρόσθετη φορολογία, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό φέρνει έσοδα στον κρατικό κουμπαρά ύψους 1,632 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2023, κυρίως λόγω της μεγένθυνσης της οικονομίας όπως διαφαίνεται από τις μακροοικονομικές εκτιμήσεις. Μάλιστα, τα έσοδα που θα προέρχονται από τον ΦΠΑ - τα οποία θα είναι αυξημένα κατά 1,161 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2023 - συνιστούν το 38,7% του συνολικού ποσού των φόρων το οποίο αναμένεται να ανέλθει σε 62,960 δισ. ευρώ.
1 δισ. ευρώ έσοδα από το νέο τρόπο φορολόγησης ελεύθερων επαγγελματιών
Επίσης, ο νέος τρόπος φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, δικηγόρων , μηχανικών, εμπόρων και επιχειρηματιών, αυξάνει τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων , ο τα οποία αναμένεται να φθάσουν στα 13,337 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 959 εκατ. ευρώ έναντι του 2023. Σημειώνεται, πάντως πως ο νέος τρόπος φορολόγησης προκάλεσε την έντονη αντίδραση των επαγγελματιών.
Πού αυξάνεται ο ΦΠΑ
Παράλληλα, η κυβέρνηση προχωρά στην μονιμοποίηση του ΦΠΑ 13% για τις μεταφορές, τα τουριστικά πακέτα, τα γυμναστήρια και τα εισιτήρια κινηματογράφου και θεάτρου. Την ίδια στιγμή παρατείνεται για έξι μήνες, έως τον Ιούνιο 2024, η διατήρηση του χαμηλού συντελεστή 13% για τον σερβιριζόμενο καφέ και τα ταξί.
24% ΦΠΑ στα αναψυκτικά
Στον αντίποδα, επιστρέφουν στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ 24% από 1ης Ιανουαρίου τα σερβιριζόμενα αναψυκτικά. Το κόστος αυτών των παρεμβάσεων για τον προϋπολογισμό, που κατατίθεται σήμερα, ανέρχεται σε 400 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται, πάντως, ότι η επιστροφή του ΦΠΑ 24% στα αναψυκτικά προκάλεσε τις αντιδράσεις του κλάδου της εστίασης και των βιομηχανιών, που υποστηρίζουν ότι η κίνηση αυτή θα αυξήσει τη μέση τιμή των μη αλκοολούχων ποτών κατά 10,2%, παρότι η γενική τάση και η σύσταση της Κομισιόν είναι να αποσύρονται τα μέτρα στήριξης που ελήφθησαν στη διάρκεια του κορωνοϊού και της ενεργειακής κρίσης. Ηδη η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) απέστειλε σχετική επιστολή προς τον υπουργό Οικονομικών αλλά και τον πρωθυπουργό ζητώντας να διατηρηθεί στο 13% ο ΦΠΑ στα σερβιριζόμενα μη αλκοολούχα ποτά. Αντίστοιχο αίτημα αναμένεται να διατυπώσει και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Αναψυκτικών (ΣΕΒΑ), τα μέλη του οποίου συνεδρίασαν εκτάκτως χθες το απόγευμα για το θέμα του ΦΠΑ.
Οι κερδισμένοι
Στα μόνιμα μέτρα που έχουν ήδη ψηφιστεί στην Βουλή και θα εφαρμοστούν το 2024, ύψους 1,6 δισ. ευρώ, εκτός από τη μονιμοποίηση του μειωμένου ΦΠΑ σε συγκεκριμένους κλάδους, συμπεριλαμβάνοται οι αυξήσεις στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, αυξήσεις στις συντάξεις, αύξηση του αφορολογήτου για οικογένειες με παιδιά, μείωση του ΕΝΦΙΑ για ασφαλιζόμενες κατοικίες και απαλλαγή των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή στη δαπάνη αγοράς φαρμάκων.
Σύμφωνα με το τελικό κείμενο, κερδισμένοι είναι 1.340.000 μισθωτοί και κατά κύριο επάγγελμα αγρότες με παιδιά λόγω της αύξησης του αφορολόγητου ορίου κατά 1.000 ευρώ, 1.800.000 συνταξιούχοι που θα λάβουν αυξήσεις 3% πάνω από 1.000.000 ιδιοκτήτες κατοικιών με ασφαλιστήρια συμβόλαια για φυσικές καταστροφές λόγω της μείωσης κατά 10% του ΕΝΦΙΑ και 663.000 δημόσιοι υπάλληλοι για την αναπροσαρμογή μισθών.
Τα έσοδα από φόρους
1. Τα έσοδα από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 35,169 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,471 δισ. ευρώ ή 4,4% έναντι του 2023. Ειδικότερα:
- τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στα 24,379 δις. ευρώ, αυξημένα κατά 1,161 δισ. ευρώ έναντι του 2023 και
- οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης προβλέπονται στα 7,067 δισ. ευρώ και είναι αυξημένοι κατά 27 εκατ. ευρώ έναντι του 2023.
2. Από φόρους και δασμούς επί εισαγωγών προβλέπονται έσοδα ύψους 392 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 23 εκατ. ευρώ έναντι του 2023.
3. Φόροι ακίνητης περιουσίας. Τα έσοδα από τους τακτικούς φόρους ακίνητης περιουσίας αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 2,487 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 52 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, κυρίως λόγω της μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 10% στους ιδιοκτήτες που θα ασφαλίσουν τις κατοικίες τους για φυσικές καταστροφές.
4. Λοιποί φόροι επί παραγωγής. Από τους λοιπούς φόρους παραγωγής προβλέπονται έσοδα ύψους 593 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 584 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης του 2023, κυρίως λόγω της ενσωμάτωσης πρόβλεψης περί μη απόδοσης ποσού στο Δημόσιο από την ΤτΕ καθώς και της μείωσης του τέλους επιτηδεύματος στους ελεύθερους επαγγελματίες κατά 106 εκατ. ευρώ.
5. Φόρος εισοδήματος. Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 21,652 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 707 εκατ. ευρώ ή 3,4% έναντι του 2023. Ειδικότερα:
- ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 13,337 δισ. ευρώ και είναι αυξημένος κατά 959 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην αναμενόμενη αύξηση των αμοιβών καθώς και στον νέο τρόπο φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών και παρά την αύξηση του αφορολόγητου ορίου κατά 1.000 ευρώ στους φορολογούμενους με ένα ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα,
- ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται να ανέλθει στο ποσό των 6,696 δισ. ευρώ, μειωμένος κατά 295 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, λόγω εξισορρόπησης των παραγόντων που επέδρασαν δημοσιονομικά στο προηγούμενο οικονομικό έτος (προσωρινή συνεισφορά αλληλεγγύης στις εταιρείες διύλισης).
6. Φόροι κεφαλαίου. Οι φόροι κεφαλαίου προβλέπεται να ανέλθουν σε 239 εκατ. ευρώ, στο ίδιο ύψος με αυτό του 2023.
7. Λοιποί τρέχοντες φόροι. Τα έσοδα από τους λοιπούς τρέχοντες φόρους προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 2,428 δις. ευρώ, αυξημένα κατά 68 εκατ. ευρώ έναντι του 2023.
8. Κοινωνικές εισφορές. Τα έσοδα από κοινωνικές εισφορές προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 56 εκατ. ευρώ, χωρίς να παρουσιάζουν μεταβολή έναντι του 2023.
9. Μεταβιβάσεις. Τα έσοδα από μεταβιβάσεις αναμένεται να ανέλθουν στα 6.902 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.440 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, κυρίως λόγω των αυξημένων, προσαρμοσμένων κατά ESA, εσόδων του ΤΑΑ κατά 1.239 εκατ. ευρώ και του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του ΠΔΕ κατά 274 εκατ. ευρώ.
10. Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών. Από τις πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών προβλέπονται έσοδα ύψους 889 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 125 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, κυρίως λόγω:
- του δεδουλευμένου εσόδου, ύψους 19 εκατ. ευρώ, που καταχωρίζεται στο έτος 2024, από τη σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας Οδού και του δεδουλευμένου εσόδου, ύψους 65 εκατ. ευρώ, που καταχωρίζεται στο έτος 2024, από τη σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού.
11. Λοιπά τρέχοντα έσοδα. Τα λοιπά τρέχοντα έσοδα προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 4.138 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 119 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, κυρίως λόγω μειωμένων εσόδων από:
- μερίσματα φορέων του Δημοσίου κατά 76 εκατ. ευρώ,
- επιστροφές ιδίων πόρων ΕΕ κατά 149 εκατ. ευρώ,
- επιστροφές λοιπών δαπανών κατά 171 εκατ. ευρώ και
- τόκους καταθέσεων του Δημοσίου κατά 90 εκατ. ευρώ.
Αναλυτικότερα, ο χάρτης με τους κερδισμένους των παροχών έχει ως εξής:
Δημόσιοι υπάλληλοι: Από την 1η Ιανουαρίου 2024 εφαρμόζεται νέο μισθολόγιο στον δημόσιο τομέα και 663.000 δημόσιοι υπάλληλοι θα λάβουν κατά μέσο όρο αυξήσεις 6,5%. Το μέσο ετήσιο όφελος ανά υπάλληλο να ανέρχεται σε 2.084 ευρώ μεικτά ή 1.476 ευρώ καθαρά. Το δημοσιονομικό κόστος υπολογίζεται σε 906.000.000 ευρώ, το οποίο ωστόσο περιορίζεται στα 570.000.000 ευρώ, λόγω των εσόδων που θα εισπραχθούν από ασφαλιστικές εισφορές και φόρο εισοδήματος στις αυξημένες αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων. Οι βασικές παρεμβάσεις αφορούν την οριζόντια αύξηση κατά 70 ευρώ στον βασικό μισθό, την αύξηση της οικογενειακής παροχής από 20 έως 50 ευρώ μηνιαίως, την αύξηση των επιδομάτων θέσης ευθύνης κατά 30% και την αύξηση του επιδόματος παραμεθορίου και ειδικών συνθηκών εργασίας στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων των Σωμάτων Ασφαλείας.
Συνταξιούχοι: Αυξάνονται στα επίπεδα του 3% οι συντάξεις από το νέο έτος για περίπου 1.800.000 συνταξιούχους χωρίς προσωπική διαφορά ή προσωπική διαφορά έως 10 ευρώ. Περίπου 750.000 συνταξιούχοι με συντάξεις έως 1.600 ευρώ που έχουν προσωπική διαφορά άνω των 10 ευρώ και δεν θα δουν πραγματική αλλά λογιστική αύξηση στις αποδοχές τους, θα λάβουν τον Δεκέμβριο του 2023 έκτακτη ενίσχυση από 100 έως 200 ευρώ. Παράλληλα, μονιμοποιείται η πλήρης απαλλαγή περίπου 200.000 πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη.
Φορολογούμενοι με παιδιά: Από τον Ιανουάριο του 2024 οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι με παιδιά θα έχουν αύξηση καθαρών αποδοχών από 6,4 ευρώ έως 18,3 ευρώ ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών και το αν εργάζονται στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα. Και αυτό, γιατί με την αύξηση του αφορολόγητου θα μειωθεί το ποσό του φόρου που παρακρατείται κάθε μήνα. Το ετήσιο όφελος φτάνει τα 90 ευρώ για τους φορολογούμενους με 1 παιδί και τα 220 ευρώ για τους φορολογούμενους που έχουν δυο ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα.
Ιδιοκτήτες ακινήτων. Μειώνεται κατά 10% ο ΕΝΦΙΑ για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές με το μέτρο να πιάνει πάνω από 1.000.000 ιδιοκτήτες.
Δικαιούχοι επιδομάτων: Μέσα στη χρονιά αυξάνονται επίσης τα επιδόματα ΟΠΕΚΑ και ΔΥΠΑ/ΟΑΕΔ και το επίδομα μητρότητας για επαγγελματίες και αγρότισσες (έως 630 ευρώ τον μήνα).
Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε περίπου 400 εκατ. ευρώ.
Ο κ. Χατζηδάκης είπε ακόμη σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ την Κυριακή ότι οι επενδύσεις προβλέπεται τελικά να αυξηθούν το 2024 κατά 15,1%, ενώ το προσχέδιο προέβλεπε αύξηση 12,1%. Να σημειωθεί, πάντως, ότι φέτος η αύξηση των επενδυτικών δαπανών θα είναι πολύ μικρότερη από αυτήν που είχε προβλεφθεί πριν από ένα χρόνο στον προϋπολογισμό: 8,3%, σύμφωνα με το προσχέδιο του Οκτωβρίου, αντί για 15,5%, που είχε προβλέψει ο προϋπολογισμός 2023. Πάντως, παρά τις παρεμβάσεις αυτές, οι πηγές του οικονομικού επιτελείου αναφέρουν ότι οριακές μόνο αλλαγές θα υπάρξουν στα υπόλοιπα μεγέθη του προϋπολογισμού. «Μπορούμε να είμαστε αρκετά σίγουροι ότι στο τέλος της χρονιάς θα πετύχουμε τον στόχο μας για πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 1,1% του ΑΕΠ», είπε ο κ. Χατζηδάκης στη συνεντευξή του. Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, υπάρχει πιθανότητα το τελικό αποτέλεσμα να είναι καλύτερο από αυτό. Για το 2024, ο στόχος του προσχεδίου είναι για πρωτογενές πλεόνασμα 2,1%, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα η Κομισιόν στις φθινοπωρινές προβλέψεις της ήταν πιο αισιόδοξη και τον τοποθετούσε στο 2,5% του ΑΕΠ.
