Γράφει ο Γιάννης Τσαγκατάκης
Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είναι ένας πραγματικός πράσινος χρυσός. Αυτός που προέρχεται από τα πανάρχαια χρόνια με τη μινωική διατροφή και εδραιώθηκε πολλαπλώς από τη θέα του Χριστού.
Αυτό μπορεί να πιστοποιηθεί από όλες τις ιστορικές μελέτες όπως των 7 χωρών όπου ο πρωτεργάτης Ανσελ Κις αναφώνησε: Θεέ μου πόσο λάδι τρώνε! Είναι γνωστό λοιπόν ότι το ελαιόλαδο αποτελεί ίσως το πιο ποιοτικό σε θρεπτική αξία τρόφιμο.
Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Χαίρεται κανείς να βλέπει το κεχριμπαρένιο χρώμα του και είναι τόσο γευστικό που γεμίζει με ευφροσύνη όπου μπαίνει ωμό αλλά και σε όλες τις κρητικές μαγειριές.
Τα πτυχία του δε μένουν μόνο μέχρι εδώ…
Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕFSA), η υπεύθυνη για τη διαφύλαξη της δημόσιας διατροφικής υγείας όχι μόνο ελέγχει τα «άχρηστα» τρόφιμα και ουσίες αλλά επιβραβεύει τις ιδιότητες άλλων όσον αφορά στη σχέση τους με την υγεία.
Αυτοί αναφέρονται:
- Στις ποσότητες θρεπτικών και άλλων ουσιών που περιέχονται στο τρόφιμο
- Στον ρόλο και τη σημασία του τροφίμου στη δίαιτα εν γένει ή τη δίαιτα ορισμένων ομάδων κινδύνου, όπως τα παιδιά·
- Στην παρουσία θρεπτικών ουσιών οι οποίες έχει αποδειχθεί επιστημονικώς ότι επηρεάζουν την υγείαή έχει παρουσία μιας ουσίας σε ένα τρόφιμο που έχει αποδεδειγμένα ευεργετικό αποτέλεσμα στην υγεία, σύμφωνα με αποδεκτά επιστημονικά δεδομένα.
Έτσι το ελαιόλαδο κατέχει στο οπλοστάσιό του παίρνοντας άριστα δύο ισχυρισμούς υγείας που φαίνονται στον πίνακα (Commission Regulation (EU) 432/2012):
Ισχυρισμός υγείας | ||
Πολυφαινόλες ελαιόλαδου | Οι πολυφαινόλες ελαιόλαδου συμβάλλουν στην προστασία των λιπιδίων του αίματος από το οξειδωτικό στρες | Ο ισχυρισμός μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο για το ελαιόλαδο το οποίο περιέχει τουλάχιστον 5 mg υδροξυτυροσόλης και παραγώγων της (π.χ. σύμπλοκο ελαιοευρωπαΐνης και τυροσόλης) ανά 20 g ελαιολάδου. Για να χρησιμοποιηθεί ο ισχυρισμός αυτός, θα πρέπει να παρέχεται στον καταναλωτή η πληροφορία ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα εξασφαλίζονται με την ημερήσια πρόσληψη 20 g ελαιολάδου. |
και/ή πολυακόρεστα λιπαρά οξέα | Η αντικατάσταση κορεσμένων λιπαρών από ακόρεστα λιπαρά στη διατροφή συμβάλλει στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα - [τα MUFA (μονοακόρεστα) και PUFA (πολυακόρεστα) είναι ακόρεστα λιπαρά] | Ο ισχυρισμός μπορεί να Χρησιμοποιηθεί μόνο για τρόφιμα που έχουν υψηλή Περιεκτικότητα σε ακόρεστα λιπαρά οξέα όπως αναφέρεται στον ισχυρισμό ΥΨΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΚΟΡΕΣΤΑ ΛΙΠΑΡΑ |
Επιπλέον, ισχύει ο Διατροφικός Ισχυρισμός ότι, εκ φύσεώς του το ελαιόλαδο είναι τρόφιμο με «Υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά».
Στη δική μας περίπτωση το ελαιόλαδο περιέχει πολυφαινόλες που είναι αντιοξειδωτικά ήτοι αντικαρκινικά. Αυτά καταπολεμούν τις λεγόμενες ελεύθερες ρίζες οι οποίες δημιουργούνται στον οργανισμό από διάφορους παράγοντες όπως η κακή διατροφή, το περιβάλλον, το άγχος, οι ακτινοβολίες κ.α. Η συνεχής έκθεση και η παραγωγή αυτών οδηγεί στο λεγόμενο οξειδωτικό στρες. Επίσης τα αντιοξειδωτικά οδηγούν στην υγεία των ζωτικών οργάνων (καρδιά) και επιτυγχάνουν την αντιγήρανση. Να σημειωθεί ότι υπάρχουν στην αγορά κάψουλες που περιέχουν πολυφαινόλες ελαιολάδου με σύσταση τρεις την ημέρα και κόστος 30€! (Η επεξήγηση των όρων ακόρεστα, μονοακόρεστα και κορεσμένα λιπαρά δυστυχώς ξεφεύγει από τα όρια αυτού του άρθρου[1]).
Ποια είναι λοιπόν η αναφερόμενη στον τίτλο υπεραξία; Αυτοί οι ισχυρισμοί μπορούν να αναγράφονται στην ετικέτα της συσκευασίας του έξτρα παρθένου ελαιολάδου όπως γίνεται σε κάποιες άλλες δυστυχώς πασίγνωστες λιπαρές ύλες για επάλειψη. Σε περίπτωση έλλειψης χώρου (μπουκάλια) προτείνεται από το συγγραφέα επιπρόσθετο στο στόμιο κορδονάκι.
Το σημαντικό που θέλω να υπογραμμίσω είναι ότι ο κρητικός του ’60 έτρωγε περισσότερο από 25 κιλά ελαιόλαδο το χρόνο[2] έναντι 11 κιλά της Ιταλίας που σημαίνει πάνω 68 γραμμάρια τη μέρα ή 616 kcal ήτοι 31% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης. Βέβαια σε περίπτωση έντονης άσκησης αυτό μπορούσε να εκτοξευτεί στα 100γρ./μέρα (40%) μόνο από το ελαιόλαδο (σε συνιστώμενη ημερήσια ενεργειακής πρόσληψης 2000 kcal ημερησίως). Θα παρατηρήσετε ότι στον πρώτο ισχυρισμό υγείας η ωφέλεια για τον οργανισμό προέρχεται από μόνο 20 γραμμάρια ελαιολάδου ημερησίως! Όμως οι νέες στατιστικές θα μας διαψεύσουν γιατί δείχνουν κατανάλωση στην Κρήτη μόνο 38 γραμμάρια τη μέρα[3] όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Εν κατακλείδι αυτός ο πράσινος χρυσός παραμένει ανεκμετάλλευτος όσον αφορά στα θαυμαστά πιστοποιητικά του που έχουν τόση μεγάλη αξία αν αναλογιστούμε μάλιστα την «τεράστια» δυσκολία της αναγνώρισης αυτών από την EFSA.
[1] Ι. Τσαγκατάκης, «Το αδυνάτισμα και εγώ!», εκδ. ΙΤΑΝΟΣ, 2015.
[2] http://depek.sedik.gr/content/view/257/196/
[3] https://e-mesara.gr/katanalosi-elaioladoy-apotelesmata-ethnikis-meletis-ydria/
