«Η μεσογειακή διατροφή αποτελεί παρελθόν. Ζούνε με σουβλάκια και χάμπουργκερ στην Κρήτη», ανέφερε στη “Νέα Κρήτη” ο ομότιμος καθηγητής Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Γιώργος Σαμώνης, πράγμα που αποτυπώνει με τον πιο γλαφυρό τρόπο τον “κακό δρόμο” που έχουν πάρει οι Κρητικοί στη διατροφή τους. Παρά το γεγονός ότι τα αίτια που προκαλούν καρκίνο είναι ευρέως γνωστά στην Κρήτη και στην υπόλοιπη Ελλάδα, εμείς φαίνεται πως τα αγνοούμε ή αδιαφορούμε.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε σε συνέντευξη Τύπου η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, το 2018 σημειώθηκαν παγκοσμίως περισσότερα από 18 εκατομμύρια νέα κρούσματα καρκίνου. Εξ αυτών, τα 5 εκατομμύρια αφορούσαν τον μαστό, τον τράχηλο της μήτρας, το παχύ έντερο και τη στοματική κοιλότητα, είδη δηλαδή καρκίνου που έχουν καλή πρόγνωση, αρκεί η διάγνωση να γίνει εγκαίρως.
Τα θεραπευτικά μέσα βελτιώνονται χρόνο με τον χρόνο, ωστόσο η εμφάνιση της νόσου βαίνει αυξανόμενη: Το 2040 τα νέα περιστατικά θα είναι κατ’ εκτίμηση παγκοσμίως 29,5 εκατομμύρια και οι θάνατοι 16,4 εκατομμύρια, ένας στους δύο άνδρες και μία στις τρεις γυναίκες θα νοσήσουν. Το ελπιδοφόρο, ωστόσο, είναι ότι η νόσος τείνει να γίνει χρόνια. Ενδεικτικά, το 2012 ζούσαν παγκοσμίως 32.600.000 άνθρωποι με διαγνωσμένο καρκίνο επί 5ετία, αριθμός που ανέβηκε σημαντικά το 2018, φτάνοντας τα 43.482.000 ανθρώπους. Η τάση αυτή διαφαίνεται και στην Ελλάδα, όπου οι εκτιμώμενοι θάνατοι από καρκίνο το 2018 ήταν 32.888, όμως ταυτόχρονα 180.871 άνθρωποι ζούσαν με διαγνωσμένο επί μια 5ετία καρκίνο.
«Ουσιαστικά, η μεσογειακή διατροφή αποτελεί παρελθόν. Τουλάχιστον για τους αστικούς πληθυσμούς της Κρήτης. Ζούνε με σουβλάκια και χάμπουργκερ στην Κρήτη. Δεν τρώνε ούτε όσπρια ούτε λαχανικά»
Γιώργος Σαμώνης, καθηγητής Ογκολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης
Την ίδια στιγμή, παρουσιάστηκαν τα στοιχεία τα οποία έδειξαν τον εκτιμώμενο αριθμό θανάτων από καρκίνο στην Ελλάδα. Το 1/4 των θανάτων από καρκίνο προέρχεται από τον πνεύμονα, ο οποίος συγκεντρώνει ποσοστό της τάξης του 25,1%. Δεύτερη μορφή καρκίνου είναι του παχέος εντέρου με ποσοστό 10,3%, ενώ ακολουθεί του μαστού με ποσοστό 6,6%.Τέταρτος είναι ο καρκίνος του παγκρέατος με 6,1%. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχουν το κάπνισμα και η κακή διατροφή στην εμφάνιση καρκίνου.
Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση εξαρτάται από πλήθος παραγόντων, όπως η ηλικία, το φύλο, αλλά και οι εσωτερικοί φόβοι και αναστολές του ασθενούς.
Μια αναφορά από το Ηνωμένο Βασίλειο το 2018 κατέγραψε ότι οι κάτοικοί του φοβούνται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ασθένεια τον καρκίνο, αλλά ένα στα τέσσερα άτομα δε θα κατέφευγε σε ειδικό γιατρό αν παρουσίαζε ύποπτο σύμπτωμα. Ο λόγος; Ο φόβος της διάγνωσης. Τα παιδιά, λόγω απειρίας και μη αναγνώρισης ύποπτων συμπτωμάτων, είναι ευάλωτα. Τα καλά, όμως, νέα είναι ότι το 80% των παιδικών καρκίνων είναι ιάσιμο. Το έλλειμμα προαγωγής υγείας που απαντάται στον ανδρικό πληθυσμό, σε συνδυασμό με παγιωμένα “πρότυπα”, οδηγεί εξίσου σε καθυστερημένες διαγνώσεις καρκίνων. Ως προς το κοινωνικό προφίλ, παρατηρούνται διεθνώς αντιφάσεις: άνθρωποι με χαμηλή μόρφωση φοβούνται να πάνε στον γιατρό και άλλοι με υψηλή μόρφωση και κοινωνικό status αδρανούν με τη δικαιολογία ότι... είναι πολύ απασχολημένοι.
Τι συμβαίνει όμως σε επίπεδο Κρήτης;
«Ακολουθεί το μοτίβο της υπόλοιπης Ελλάδας και της Νότιας Ευρώπης. Δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Κρήτης», ανέφερε ο κ. Σαμώνης “στη Νέα Κρήτη”. Ο ίδιος, έχοντας εργαστεί πολλά χρόνια στην ιατρική περίθαλψη, επισήμανε την απουσία της μεσογειακής διατροφής από τα τραπέζια των κρητικών νοικοκυριών, ενώ χαρακτήρισε το κάπνισμα ως κατάρα της πατρίδας μας.
«Ουσιαστικά, η μεσογειακή διατροφή αποτελεί παρελθόν. Τουλάχιστον για τους αστικούς πληθυσμούς της Κρήτης. Ζούνε με σουβλάκια και χάμπουργκερ στην Κρήτη. Δεν τρώνε ούτε όσπρια ούτε λαχανικά. Η κρητική δίαιτα δεν υφίσταται πλέον. Από εμπειρία επιπλέον, η κατανάλωση ρακής είναι καθημερινό φαινόμενο, πράγμα που μας προκαλεί έντονο προβληματισμό. Το κάπνισμα είναι κατάρα της πατρίδας μας. Είμαστε από τους μεγαλύτερους καταναλωτές καπνού. Βλέπω τον κόσμο να καπνίζει και σύντομα φοβάμαι πως θα τους έχουμε ασθενείς», πρόσθεσε.
Μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Επιδημία δεν μπορεί να υπάρξει, αλλά τα δεδομένα που βλέπουμε σήμερα θα εξακολουθούν να υφίστανται, με πρώτο απ’ όλα τον καρκίνο του πνεύμονα, ο οποίος δεν είναι ατυχία. Όταν ξεκινάμε από την εφηβεία να καπνίζουμε, τότε στα 50 ο καρκίνος εμφανίζεται. Και εάν δεν τους περιμένει ο καρκίνος, θα τους περιμένει το έμφραγμα και το εγκεφαλικό. Το κάπνισμα είναι μεγάλη πληγή και είναι κυριολεκτικά κατάρα και της Ελλάδας και της Κρήτης, και δεν μπορούμε να το καταλάβουμε».
Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής μας επικοινωνίας με τον κ. Σαμώνη, ο ίδιος μας είπε πως πάνω από το 30-35% των ασθενών με καρκίνο πεθαίνει εξαιτίας του τσιγάρου, πράγμα που προκαλεί προβληματισμό. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας.
Ο κ. Σαμώνης σχολίασε και τη φημολογία που επικρατεί σχετικά με τη ζάχαρη, η οποία “τρέφει” τον καρκίνο. Ο κ. Σαμώνης διαψεύδει τα συγκεκριμένα σενάρια και λέει χαρακτηριστικά: «Η ζάχαρη είναι κακή γιατί παχαίνει, προκαλεί μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτη κ.λπ. Πρέπει να αποφεύγονται η ζάχαρη και το αλάτι. Η ζάχαρη και το αλάτι δεν είναι άμεσα καρκινογόνα, αλλά επειδή σε παχαίνουν, αυξάνουν την πίεση, στρεσάρουν το αγγειακό σύστημα και το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούν δεκάδες νόσους».
Πολύτιμες συμβουλές
Τι πρέπει να προσέχουμε
Τέλος, ο κ. Σαμώνης δίνει τις συμβουλές του έτσι ώστε να περιοριστεί όσο γίνεται ο αριθμός των ασθενών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο κάθε χρόνο. Συγκεκριμένα, είπε: «Πρώτον, να κόψουν το κάπνισμα. Δεύτερον, να καταναλώνουν όσο γίνεται το λιγότερο λίπος, ζάχαρη και αλάτι. Τρίτον, να καταπολεμήσουν την παχυσαρκία. Τέταρτον, να κινούνται και να γυμνάζονται λελογισμένα σε σχέση με την ηλικία. Μάλιστα, όσο γίνεται λιγότερο σωματικό βάρος και όσο το δυνατόν καλύτερη σωματική φόρμα».
