Ο εφιάλτης όλων μας τους καλοκαιρινούς (και πλέον, όχι μόνο) μήνες είναι τα κουνούπια. Αυτός ο μικροσκοπικός εισβολέας στα σπίτια μας, που κάνει κυρίως τις νύχτες κόλαση, πίνοντάς μας κυριολεκτικά το αίμα. Όμως, εκτός από την ανεπιθύμητη φαγούρα, τα κουνούπια “κρύβονται” πίσω από τη μετάδοση σοβαρών ασθενειών, όπως είναι η ελονοσία.
«Τα κουνούπια πολλές φορές είναι ενδιάμεσοι φορείς διαφόρων μεταδοτικών νοσημάτων, δηλαδή τσιμπάνε κάποιον ο οποίος είναι μολυσμένος και το ίδιο κουνούπι τσιμπάει κάποιον άλλο και έτσι μεταδίδεται το μικρόβιο ή ο ιός στο άτομο το οποίο τσιμπάει. Υπάρχουν μερικές λοιμώδεις νόσοι οι οποίες είναι χαρακτηριστικά μεταδιδόμενες με αυτόν τον τρόπο, όπως είναι η ελονοσία», τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας και διευθυντής της Ε' Παθολογικής Κλινικής του “Ευαγγελισμού”, Αθανάσιος Σκουτέλης.
Όπως λέει, «δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να μεταδοθεί και να μην ξεχνάμε ότι η ελονοσία “θέριζε” στην Ελλάδα, ιδίως στη νότια Ελλάδα, περίπου πριν τον πόλεμο. Μετά την αποξήρανση της λίμνης Κοπαΐδας, που ήταν μεγάλο επίτευγμα, σχεδόν εξαφανίστηκε η ελονοσία στην περιοχή. Που σημαίνει ότι, όταν εξαφανιστούν οι φορείς, εξαφανίζονται και μερικές από τις ασθένειες οι οποίες μεταδίδονται με τα κουνούπια. Γι’ αυτό και τώρα τελευταία υπάρχουν θύλακες ελονοσίας σε μερικές περιοχές της χώρας, όπως επίσης υπάρχουν και μερικές καινούργιες μεταδιδόμενες νόσοι, όπως είναι ο ιός του Δυτικού Νείλου, αρκετά κρούσματα του οποίου έχουν παρατηρηθεί. Βέβαια, κατά κανόνα είναι καλοήθης νόσος, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλίτιδα. Σπάνιο μεν, τα νούμερα δεν είναι τόσο υψηλά, αλλά υπάρχουν».
Καλή απεντόμωση
Ο πιο καλός τρόπος αντιμετώπισης, μιας που δεν υπάρχει ειδική θεραπεία, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σκουτέλης, είναι η εξαφάνιση των ενδιάμεσων φορέων, δηλαδή των κουνουπιών.
«Δηλαδή το πρόγραμμα μιας καλής απεντόμωσης όσον αφορά στα κουνούπια είναι πολύ βασικό για την εξέλιξη αυτών των νόσων. Πρέπει η απεντόμωση να γίνεται έγκαιρα, δηλαδή πριν από την εμφάνιση του καλοκαιριού, για να εξολοθρευτούν αυτοί οι δυνητικοί φορείς των ιών ή των παρασίτων».
Ένα άλλο παράδειγμα, όπως λέει ο κ. Σκουτέλης, είναι ο ιός Τσικουνγκούνια, ο οποίος δεν είναι πολύ συχνός στην Ελλάδα, αλλά παρ’ όλα αυτά υπήρχαν μερικά κρούσματα παλιότερα και ουσιαστικά οφείλονταν σε κουνούπια τα οποία φώλιαζαν σε παλιά λάστιχα αυτοκινήτων που ήταν εγκαταλελειμμένα και είχαν κρατήσει λίγο νερό, κι αυτό καθιστούσε δύσκολο να εντοπιστούν και να γίνει ψεκασμός.
Τα συμπτώματα
Αναφορικά με τα συμπτώματα που πρέπει να θεωρηθούν ανησυχητικά, ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας λέει ότι «κυρίως τοπικές αντιδράσεις, όπως είναι ένα ερύθημα ή πυρετός, μπορεί να προκύψουν από ένα τσίμπημα. Ο πυρετός δεν εμφανίζεται αμέσως μετά το τσίμπημα, χρειάζεται κάποιος χρόνος επώασης, αλλά σαν ιστορικό πρέπει να το αναφέρουμε στον γιατρό, ότι δηλαδή ήμασταν σε περιοχή όπου υπάρχουν κουνούπια ή ότι μας τσίμπησαν κουνούπια. Δε σημαίνει φυσικά ότι κάθε φορά που θα μας τσιμπάει ένα κουνούπι θα μας μεταδίδει κάποια αρρώστια. Επειδή όμως ξέρουμε πώς μεταδίδονται κάποιες λοιμώδεις νόσοι, καλό θα είναι να αποφεύγουμε να μας τσιμπάνε κουνούπια ή να φροντίζουμε να μην υπάρχουν κουνούπια στην περιοχή».
Τα αρωματικά φυτά που απωθούν τα κουνούπια
Τα κουνούπια είναι πιο δραστήρια από το σούρουπο έως την αυγή σε θαμνώδεις περιοχές και κοντά σε λιμνάζοντα νερά.
«Μια σημαντική αιτία που τα κουνούπια γίνονται περισσότερα στους κήπους ή στις βεράντες είναι η ύπαρξη στάσιμων νερών. Γι’ αυτόν τον λόγο, ειδικά αν έχουμε γκαζόν, προσέχουμε να μη λιμνάζει το νερό. Στη βεράντα, να αδειάζουμε το νερό από τα πιατάκια κάτω από τις γλάστρες. Έτσι περιορίζουμε τα κουνούπια, ενώ με τη χρήση συγκεκριμένων φυτών τα απωθούμε», τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γεωπόνος Νίκος Θυμάκης.
Συγκεκριμένα, λέει ότι «από τα αρωματικά φυτά, αυτά που απωθούν τα κουνούπια, είναι ο βασιλικός, το μελισσόχορτο, η μέντα και η αρμπαρόριζα. Τα τρία πρώτα θέλουν νερό κάθε μέρα, αλλά, επαναλαμβάνουμε, προσέχουμε να μην ενροκρατεί το μέρος».
Ένα άλλο φυτό που απωθεί τα κουνούπια είναι ο κατηφές, με την άσχημη μυρωδιά του. «Τέλος, αν υπάρχει η δυνατότητα να βρούμε σιτρονέλα, μη λησμονήσουμε να τη βάλουμε σε ευήλια θέση», επισημαίνει ο κ. Θυμάκης.
Φυσική θωράκιση στο σπίτι σας
Εκτός από τα εντομοκτόνα χώρου και τα εντομοαπωθητικά σώματος, τα οποία πωλούνται στο εμπόριο, μπορεί κανείς να δημιουργήσει αντικουνουπική προστασία στο σπίτι του και στο σώμα του χρησιμοποιώντας φυσικά συστατικά. Η μείξη του ελαίου του ευκαλύπτου, που έχει εντομοαπωθητικές ιδιότητες, με έλαιο λεμονιού αποτελεί ένα από τα παραδείγματα. Μπορεί κανείς να το απλώσει στο σώμα του, χωρίς να φοβάται παρενέργειες.
Ίδιες ιδιότητες έχει και το έλαιο της μέντας, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί στο σώμα ή να ψεκαστεί στον χώρο. Η έντονη μυρωδιά του σκόρδου το καθιστά επίσης ένα πρώτης τάξης φυσικό εντομοαπωθητικό, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε στο σώμα είτε στον χώρο. Αρκεί πρώτα να βραστεί λειωμένο σε νερό.
