Γράφει η Ανδριανή Αγγελιδάκη
Μιλώντας τώρα περισσότερο από ποτέ για τις κακοποιητικές συμπεριφορές, είπαμε με την Μαρία Κανδεράκη, συστημική οικογενειακή θεραπεύτρια- πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια NLP, να μιλήσουμε για την ναρκισσιστική κακοποίηση. Μια μορφή κακοποίησης που αγνοούμε ως όρο, αλλά δυστυχώς είναι πολλοί οι άνθρωποι ανάμεσα μας που την έχουν βιώσει ή την βιώνουν χωρίς να μπορούν να την αναγνωρίσουν.
Ας δούμε λοιπόν ποια είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που εκδηλώνουν στη συμπεριφορά τους οι άνθρωποι με ναρκισσιστική διαταραχή, και οι οποίοι στην πλειοψηφία τους, σχεδόν το 80% των περιπτώσεων, όπως τονίζουν οι ειδικοί, είναι άνδρες.
Τα «σημάδια» της ναρκισσιστικής διαταραχής
- Το Υπερμεγέθες εγώ. Το συναντάμε σε ανθρώπους που θέλουν συνεχώς να «φαίνονται». Προβάλλουν τον εαυτό τους με κάθε ευκαιρία. Είναι οι άνθρωποι που σε μια συζήτηση θα βρουν πάντα τον τρόπο να την γυρίσουν σε αυτούς και τα δικά τους επιτεύγματα ή εμπειρίες.
- Συνεχής επιδίωξη για αναγνώριση και επιβράβευση. Οι άνθρωποι με ναρκισσιστική διαταραχή επιδιώκουν να έχουν όλα τα φώτα πάνω τους και να απολαμβάνουν την αναγνώριση. Μάλιστα είναι διατεθειμένοι να χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο για να το καταφέρουν αυτό. Στην περίπτωση τους «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» αρκεί να κερδίσουν προβολή.
- «Πάντα φταίνε οι άλλοι! Εγώ είμαι τέλειος». Δεν επιδέχονται κριτική από κανένα και για κανένα λόγο, ενώ την ίδια στιγμή έχουν χιλιάδες λόγους να κατηγορήσουν τους άλλους γύρω τους.
- Οξύθυμος χαρακτήρας με απρόβλεπτες εκρήξεις θυμού. Μάλιστα η ένταση της έκρηξης τους, της αντίδρασης τους, δεν αντιστοιχεί στο ερέθισμα. Αντιδρούν υπερβολικά με θυμό ίσως και βία, σε μείζονος σημασίας ζητήματα.
- Αδυναμία ενσυναίσθησης. Δεν μπορούν να μπουν στη θέση του άλλου, αδυνατούν να καταλάβουν τι επιπτώσεις έχει η συμπεριφορά τους στους αποδέκτες αυτής. Με αποτέλεσμα να γίνονται άδικοι.
- Εκδίκηση. Οι άνθρωποι με ναρκισσιστική διαταραχή είναι εκδικητικοί. Θα «απαντήσουν» με αντίποινα σε όποιον έχει διαφορετική άποψη από αυτούς, όποιον τους αμφισβητήσει.
- Θέλουν να έχουν τον έλεγχο στα πάντα.
- Η άποψη τους είναι «Ευαγγέλιο» και κανείς δεν δικαιούται να έχει διαφορετική.
- Ρηχά συναισθήματα. Τα συναισθήματα τους είναι ρηχά, υπαρκτά μεν αλλά ρηχά.
Πως ένας άνθρωπος γίνεται ναρκισσιστής
Έχει ιδιαίτερη σημασία να δούμε πως «πλάθεται» μια προσωπικότητα με ναρκισσιστική διαταραχή. Το κομβικό σημείο είναι η παιδική ηλικία και η αλληλεπίδραση με τους γονείς και κυρίως με τη μητέρα.
«Μπλοκαρισμένα συναισθήματα»
Γονείς που δεν αφήνουν το παιδί τους να εκφράσει τα συναισθήματα του γιατί η ανταπόκριση που έχουν σε αυτά είναι αποθαρρυντική, για παράδειγμα πέφτουν σε θλίψη ή εκφράζουν θυμό, με τον καιρό στέλνουν το μήνυμα στο παιδί ότι δεν πρέπει να εκφράζει όσα νιώθει γιατί προκαλεί αρνητικές αντιδράσεις. Έτσι το παιδί μπλοκάρει το συναίσθημα του και σαν επόμενη συνέπεια, αδυνατεί να το αναγνωρίσει και να αντιληφθεί τι είναι αυτό που του συμβαίνει.
«Επιβράβευση μόνο σε μετρήσιμα χαρακτηριστικά»
Μια ακόμη συμπεριφορά που «χτίζει» την διαταραχή είναι η επιλογή των γονιών να αναγνωρίζουν την αξία του παιδιού και να το επιβραβεύουν μόνο για μετρήσιμα χαρακτηριστικά. Π.χ για τους βαθμούς, τις διακρίσεις στα αθλήματα, τα μετάλλια κτλπ.
Κάπως έτσι οι ίδιοι οι γονείς δημιουργούν έναν ναρκισσιστή που θα γίνει πιθανότατα πολύ επιτυχημένος στα επαγγελματικά του, μιας και έχει εκπαιδευτεί να κυνηγά τη διάκριση, αλλά αυτό το παιδί σίγουρα δεν θα είναι ένας ευτυχισμένος ενήλικας.
Δείτε στο video που ακολουθεί την Μαρία Κανδεράκη να περιγράφει τους 4 τύπους ναρκισσιστών και παράλληλα την ακούμε να δίνει «οδηγίες» επιβίωσης σε όσους ζουν με ένα ναρκισσιστή.
