Art Therapy: Η θεραπευτική προσέγγιση μέσω της τέχνης - Πόσο αποτελεσματική είναι;  

Ψυχολογία
Art Therapy: Η θεραπευτική προσέγγιση μέσω της τέχνης - Πόσο αποτελεσματική είναι;  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γνωριμία με την Art Therapy (Θεραπεία μέσω της Τέχνης) - Πώς η τέχνη μπορεί να φωτίσει όλα εκείνα τα σκοτεινά σημεία που ο λόγος δεν μπορεί!

Τι ακριβώς είναι η Art Therapy;

Η τέχνη μπορεί να βοηθήσει τον ψυχισμό του ατόμου και αν ναι πώς μπορεί να γίνει αυτό;

Η τέχνη θα μπορούσε να λειτουργήσει λυτρωτικά για τον άνθρωπο; Να τον καθιστά ικανό να εκφράσει όλα όσα δεν μπορούσε με άλλον τρόπο;

Όλες αυτές τις απορίες μας λύνει η Msc ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια κΑποστολία Μιχαηλίδου*.

Η κ. Μιχαηλίδου μας μίλησε για την εναλλακτική ή και συμπληρωματική θεραπεία μέσω της τέχνης, για τη βελτίωση ή φυσική και ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του ατόμου.

Όπως χαρακτηριστικά μας αναφέρει «η τέχνη «μιλάει» κι έχει να πει πολλά για τον ψυχισμό του ατόμου. Έρχεται να φωτίσει όλα εκείνα τα σκοτεινά σημεία που ο λόγος δεν μπορεί!».

Τι ακριβώς είναι η Art Therapy;  

«Η Θεραπεία Τέχνης θεωρείται μία από τις εναλλακτικές ή και συμπληρωματικές θεραπείες που χρησιμοποιούνται από τους ψυχοθεραπευτές, κατά τη θεραπευτική διαδικασία και το βασικό της χαρακτηριστικό είναι η χρήση της δημιουργικής διαδικασίας, μέσω της τέχνης, για να βελτιωθεί η φυσική και ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του ατόμου. Πρακτικά, η Θεραπεία Τέχνης έρχεται να «φωτίσει» τα σημεία που ο λόγος δε φτάνει.

Συναισθήματα, σκέψης, συμπεριφορές, ο,τιδήποτε το άτομο δεν μπορεί να εκφράσει με λόγια, έρχεται η Θεραπεία Τέχνης να γεμίσει το κενό αυτό.

Αν και σχετικά νέο είδος θεραπείας, έχει ήδη αποδειχτεί η αποτελεσματικότητά της, κυρίως ως συμπληρωματική θεραπεία για πολλές διαφορετικές περιπτώσεις, όπως εξαρτήσεις, αγχώδης διαταραχές και ψυχοσωματικά προβλήματα και φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε παιδιά και εφήβους».

Πώς μπορεί η Art Therapy να βοηθήσει ένα άτομο;

«Γενικά η Τέχνη στα πλαίσια της θεραπευτικής διαδικασίας φαίνεται πως βοηθάει στο να μπορέσει το άτομο να διαχειρίζεται καλύτερα συμπεριφορές και συναισθήματα, να ανεβάσει τα επίπεδα αυτοεκτίμησης και το σημαντικότερο να νιώσει μία ανακούφιση εκφράζοντας μέσω της τέχνης καταπιεσμένα συναισθήματα και σκέψεις, που δεν μπορούσα να εκφραστούν με άλλο τρόπο, μειώνοντας έτσι το άγχος, βελτιώνοντας την αυτοεκτίμηση και αυτοεικόνα του και πάνω απ' όλα καθιστά το άτομο ικανό να φέρει στην επιφάνεια έναν εσωτερικό εαυτό που ίσως και ο ίδιος αγνοούσε ή καταπίεζε και να απαντήσει μία βαθύτερη κατανόηση του εαυτού του, κάθε πτυχή του πλέον!».

Art Therapy στην πράξη

Ποιος την χρησιμοποιεί; Με ποιον τρόπο; Ποιες οι διαφορές της με τους συνήθεις τρόπους θεραπείας;

«Το καλό με την θεραπεία μέσω τέχνης είναι πως δεν χρειάζεται απαραίτητα να έχεις κάποιο έμφυτο ταλέντο ή καλλιτεχνική κλήση για να εμπλακείς στην όλη διαδικασία! Ο οποιοσδήποτε μπορεί να την δοκιμάσει λοιπόν είτε έχει κλήση στα καλλιτεχνικά είτε όχι, με ή χωρίς τεχνικές δεξιότητες. Κι αυτό συμβαίνει γιατί η ουσία της εικαστικής θεραπείας δεν είναι να εξετάσει το αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά την όλη πορεία του ατόμου προς αυτό το αποτέλεσμα και το τι σημαίνει για το άτομο το καλλιτεχνικό του δημιούργημα. Στην εικαστική θεραπεία η τέχνη χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό εργαλείο που έχει να μας αποκαλύψει πολλά για το θεραπευόμενο άτομο, τόσο σε επίπεδο διαγνώσεως (π.χ. πολλά παιδιά αποτυπώνουν την ενδοοικογενειακή βία στις ζωγραφιές τους) όσο και σε επίπεδο αξιολόγησης, θεραπευτικής παρέμβασης και αντιμετώπισης.

Μία από τις σημαντικότερες διαφορές της εικαστικής θεραπείας με άλλες μεθόδους θεραπείας έγκειται στον τρόπο επικοινωνίας. Ενώ στις περισσότερες μεθόδους (αν όχι όλες) απαιτείται χρήση της γλώσσας ή των λέξεων ως βασικό μέσο επικοινωνίας, και αντίδρασης. Στην περίπτωσή της εικαστικής θεραπείας η τέχνη έρχεται να συμπληρώσει ή και να αντικαταστήσει την λεκτική επικοινωνία ή αυτό είναι εξέχουσας σημασίας για την πορεία της θεραπείας, μιας και πολλές φορές οι άνθρωποι διαθέτουν τον χρόνο, την υπομονή ή ακόμα και την ικανότητα να εκφραστούν λεκτικά. Η τέχνη λοιπόν τρόπου τινά «μιλάει» κι έχει να πει πολλά για τον ψυχισμό του ατόμου. Έρχεται να φωτίσει όλα εκείνα τα σκοτεινά σημεία που ο λόγος δεν μπορεί!

Θα μπορούσαμε να πούμε, πως η τέχνη λειτουργεί λυτρωτικά για τον άνθρωπο. Τον καθιστά ικανό να εκφράσει όλα όσα δεν μπορούσε με άλλον τρόπο! Αυτό ακριβώς είναι και η ομορφιά της.

Όπως ήδη αναφέραμε, ο καθένας μπορεί να την δοκιμάσει χωρίς να φοβάται για το αισθητικό αποτέλεσμα. Εν τούτοις πολύς κόσμος φοβάται ακόμα και την ίδια τη διαδικασία εκτός από το εικαστικό αποτέλεσμα, επειδή η εικαστική θεραπεία είναι μία σχετικά πιο νέα και εναλλακτική θεραπευτική προσέγγιση.

Στο σημείο αυτό ο ρόλος του θεραπευτή είναι υψίστης σημασίας. Θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος στην θεραπεία μέσω τέχνης έτσι ώστε να εξηγήσει στον θεραπευόμενο τι είναι αυτή η μορφή θεραπείας, και να τον κάνει σταδιακά να αισθάνεται άνετα με αυτή την πρωτόγνωρη μορφή έκφρασης στα πλαίσια της θεραπείας.

Ένας εικαστικός θεραπευτής λοιπόν πριν ξεκινήσει να ασκεί στην κλινική του πράξη την εικαστική θεραπεία, θα πρέπει να έχει εκπαιδευτεί επαρκώς στην προσέγγιση αυτή σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο και θα ήθελα να το τονίσω αυτό για ακόμα μία φορά μιας και στην περίπτωση της Art Therapy, η τέχνη θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που αντιμετωπίζονται και όλα τα άλλα θεραπευτικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται κατά τη θεραπευτική διαδικασία.

Σίγουρα, η Art Therapy (όπως όλες οι θεραπείες άλλωστε) δεν είναι πανάκεια ούτε υπόσχεται πώς μπορεί να αντιμετωπίσει όλα τα προβλήματά μας. Ωστόσο, επιτρέπει στο άτομο κάτι πολύ σημαντικό: Να μην εκδηλώνει τα συμπτώματά του μέσα του, να τα εσωτερικεύει δηλαδή, αλλά να τα εξωτερικεύει, μέσω της τέχνης νιώθοντας έτσι ανακούφιση. Επίσης βοηθάει το άτομο να ανακάμψει ακόμα και άγνωστες πτυχές του εαυτού του, να έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με καλά κρυμμένες σκέψεις και συναισθήματα κάτι που αποτελεί το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα στην πορεία του ατόμου προς την αλλαγή».

 

*Η Αποστολία Μιχαηλίδου αποφοίτησε από το Τμήμα ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2011. Το ενδιαφέρον της πάντα αφορούσε την κλινική πράξη και τις ανθρώπινες σχέσεις και δυναμικές, αυτό την οδήγησε στο τριετές μεταπτυχιακό πρόγραμμα Integrative Counseling and Psychotherapy του πανεπιστημίου του Derby της Αγγλίας, όπου και εκπαιδεύτηκε στην συνθετική ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική ενηλίκων, ατομικά και ομαδικά, με συνεχή πρακτική και εντατική εποπτεία στο Πολυδύναμο Ψυχοδιαγνωστικό Κέντρο του ΚΕΘΕΑ στη Θεσσαλονίκη.

Μέλος του British Association of Counseling and Psychotherapy από το 2017, υπήρξε εκπαιδευθείσα στο διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα που πραγματοποιεί το ΚΕΘΕΑ σε συνεργασία με τη σχολή δημόσιας υγείας Αθηνών και το San Diego University California, με αντικείμενο τη διοίκηση δομών υγείας και κοινωνικό σχεδιασμό στο πεδίο των εξαρτήσεων.

Αγαπά ιδιαιτέρως τη θεραπευτική διαδικασία, ενώ μεταξύ άλλων πραγματοποίησε ερευνητικό έργο σχετικά με τη συμβολή της τέχνης στη θεραπεία των εξαρτήσεων.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News