Το σύνδρομο του burnout προκαλείται όταν ένας άνθρωπος εργάζεται πάρα πολλές ώρες, κάνει υπερωρίες, δεν ξεκουράζεται καθόλου και δεν έχει καθόλου ελεύθερο χρόνο.
Η ονομασία του συνδρόμου burnout μπορεί να μεταφραστεί στα ελληνικά ως «εξαντλώ, κατακαίω» και χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει μια κατάσταση συναισθηματικής και σωματικής εξάντλησης και σταδιακής εξασθένησης της εγκεφαλικής λειτουργίας.
Τα 6 συμπτώματα:
- Ξυπνάς στη μέση της νύχτας και έχεις υπερένταση
- Νιώθεις εξάντληση και είσαι αντιδραστικός στη συμπεριφορά σου
- Έχεις μια μόνιμη ανησυχία και παραμελείς τον εαυτό σου
- Είσαι ευερέθιστος και θυμώνεις πολύ εύκολα
- Δεν έχεις κοιμηθεί πάνω από 5 ώρες για πολύ καιρό
- Έχεις αρνητικά συναισθήματα και έχεις ξεχάσει τι σημαίνει χαρά
Όσοι έχουν προβλήματα διαχείρισης θυμού ή όσοι εργάζονται σε δουλειές που δεν επέλεξαν οι ίδιοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να προκληθεί burnout.
Αξίζει να σημειωθεί πως περισσότεροι από 1 στους 4 εργαζομένους στην Ευρωπαϊκή Ένωση υποφέρουν από εργασιακό στρες.
Τι οδηγεί στο burnout;
- Οι υψηλές απαιτήσεις και ο φόρτος εργασίας.
- Η απουσία επιβράβευσης και αναγνώρισης των επαγγελματικών μας ικανοτήτων και αποδόσεων.
- Η απουσία ελέγχου των αποφάσεων.
- Η ανάθεση δυσβάστακτων ευθυνών.
- Η κακή σχέση με τον προϊστάμενο.
- Η κακή σχέση με τους συναδέλφους.
- Η μονότονη εργασία.
- Το εξαντλητικό ωράριο.
- Η έλλειψη αξιοκρατίας.
- Οι μη ικανοποιητικές χρηματικές απολαβές.
Έμμεσα την κατάσταση μπορεί να επιβαρύνουν και άλλοι παράγοντες στην εργασία που εντείνουν το στρες, όπως:
- Ο κακός φωτισμός, ο οποίος επηρεάζει την παραγωγικότητά μας και μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, κόπωση στα μάτια, νευρική ένταση, αδιαθεσία, στρες.
- Ο θόρυβος, που έχει διαπιστωθεί σε πειράματα τα οποία έγιναν ότι εργαζόμενοι που εκτέθηκαν σε πηγές υψηλού θορύβου 90 db (ντεσιμπέλ) ήταν λιγότερο παραγωγικοί. Επιπλέον, εργαζόμενοι που είναι υποχρεωμένοι να υφίστανται καθημερινά, επί πολλές ώρες και για πολλά χρόνια, έντονο θόρυβο υποφέρουν από πονοκεφάλους, ναυτίες, ιλίγγους, κόπωση, μείωση ευεξίας, αϋπνίες, νευρικά ξεσπάσματα και άλλες ψυχοσωματικές αντιδράσεις. Ο έντονος θόρυβος διεγείρει επίσης το νευρικό σύστημα, αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση, τους καρδιακούς παλμούς και τις αναπνοές προκαλώντας στρες.
- Η θερμοκρασία. Η εργασία, ειδικά σε εξωτερικούς χώρους, σε πολύ υψηλή ή χαμηλή θερμοκρασία καθώς και σε αυξημένα επίπεδα υγρασίας, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα δυσφορίας, κόπωσης, στρες, αλλά και άλλων προβλημάτων.
Μήπως είστε θύμα του;
Αν έχετε κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα, ίσως είστε στα πρόθυρα της εργασιακής εξουθένωσης ή υποφέρετε ήδη από το σύνδρομο.
Σωματικά: Εξάντληση, πονοκέφαλος, πεπτικές διαταραχές, δυσκολίες ύπνου (υπνηλία, αϋπνία), υπερένταση, γρήγορη αναπνοή, μυοσκελετικοί πόνοι, απώλεια της λίμπιντο, διαταραχές της όρεξης (ανορεξία ή αυξημένη όρεξη).
Ψυχολογικά: Εκνευρισμός, ανορεξία, αίσθημα ανησυχίας, ευσυγκινησία, ενοχές, αδράνεια, θλίψη, ευερεθιστότητα, στρες, αρνητική διάθεση, χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Συμπεριφοράς: Αδυναμία συγκέντρωσης, κυκλοθυμία, αδυναμία ολοκλήρωσης μιας δουλειάς.
Το προφίλ αυτού που δύσκολα θα ξεφύγει:
Εκτός από τις συνθήκες που συνήθως μας οδηγούν στο εν λόγω σύνδρομο, σημαντικό ρόλο παίζει και ο χαρακτήρας μας. Τα άτομα που είναι πιο επιρρεπή στο να πάθουν burnout είναι φιλόδοξα, φιλότιμα, εργατικά, ανταγωνιστικά και αναζητούν επαγγελματική καταξίωση.
Ποιοι μπορεί να πάθουν συχνότερα burnout;
- Γιατροί και νοσοκόμοι
- Στελέχη και υπάλληλοι εταιρειών υψηλής τεχνολογίας
- Ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας
- Δημοσιογράφοι
- Διαφημιστές
Σχέδιο… επανάκαμψης:
- Αναγνωρίστε τους παράγοντες που συνέβαλαν στο Burn-out
- Περιορίστε ό,τι είναι ή μπορεί να γίνει εστία άγχους στην εργασία σας.
- Διαχειριστείτε καλύτερα τον εργασιακό χρόνο σας.
- Αυξήστε τις ώρες ύπνου σας. Είναι πολύ σημαντικό να κοιμάστε επαρκώς.
- Μην αναλαμβάνετε περισσότερες υποχρεώσεις από όσες μπορείτε.
- Τολμήστε να διεκδικήσετε ό,τι σας αξίζει.
- Εκτονωθείτε με μια δραστηριότητα που σας ευχαριστεί.
Κάντε το τεστ!
- Όταν πρέπει να παραδώσετε μια σημαντική παρουσίαση στον προϊστάμενό σας…
α. Νιώθετε άρρωστοι μια εβδομάδα πριν, ενώ για αρκετές μέρες μετά εξακολουθείτε να μελετάτε την παρουσίαση.
β. Κοιμάστε άσχημα -ή και καθόλου- το προηγούμενο βράδυ.
γ. Δεν ανησυχείτε για την παρουσίαση. Άλλωστε είναι μόνο δουλειά.
- Πόσο συχνά υποφέρετε από συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές, ιδρωμένες παλάμες ή δερματικά προβλήματα;
α. Πάντα
β. Περιστασιακά
γ. Ποτέ
- Κατά τον προηγούμενο μήνα, πόσες φορές κάνατε ανήσυχο ύπνο;
α. Συχνά
β. 1-2 φορές
γ. Ποτέ
- Πόσο συχνά εκνευρίζεστε για τη δουλειά;
α. Συχνά κλαίω για τη δουλειά.
β. Μερικές φορές, όταν έχω πολύ άσχημη μέρα, αλλά το ξεπερνώ αρκετά γρήγορα.
γ. Ποτέ
- Αντιμετωπίζετε κρίσεις πανικού;
α. Ναι, αισθάνομαι σαν να έχω υποστεί καρδιακή προσβολή.
β. Όχι, αλλά με πιάνει το στομάχι μου όταν ανησυχώ για κάτι.
γ. Αν αρχίσω να πιέζομαι, αποσύρομαι.
- Μια πολύ φορτωμένη εβδομάδα έρχεται. Πώς αντιδράτε;
α. Πανικοβάλλομαι. Όταν υπάρχει πολλή δουλειά, νιώθω εξάντληση και δεν μπορώ να συγκεντρωθώ.
β. Διοχετεύω το άγχος μου, κάνοντας ό,τι καλύτερο μπορώ. Τελειώνοντας τη δουλειά, επιβραβεύω τον εαυτό μου.
γ. Δουλεύω το κανονικό ωράριο.
- Πώς αισθάνεστε για τη δουλειά σας;
α. Πάντα ανησυχώ ότι θα χάσω τη δουλειά μου.
β. Μου αρέσει, αλλά πάντα ψάχνω μια ευκαιρία για να προχωρήσω παρακάτω.
γ. Κάθε μέρα πηγαίνω στη δουλειά μου. Πρέπει να πληρώσω τις υποχρεώσεις μου.
- Πώς παίρνετε τις αποφάσεις;
α. Γκρινιάζω και πάντα ανησυχώ ότι έχω κάνει λάθος επιλογή.
β. Χρειάζομαι χρόνο για να σταθμίσω όλες τις επιλογές πριν αποφασίσω.
γ. Παίρνω γρήγορα αποφάσεις και μετά δεν τις σκέφτομαι ξανά.
Τα αποτελέσματα:
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ Α
Το επίπεδο του άγχους σας είναι πάνω από το συνηθισμένο και είναι εξαιρετικά απίθανο να σας βοηθήσει να προοδεύσετε στη δουλειά σας. Αν είστε συνεχώς νευρικοί, σε σημείο που το άγχος και η ανυπομονησία να κυριεύουν τη ζωή σας, καλό είναι να επισκεφτείτε τον γιατρό σας ή να επικοινωνήσετε με κάποιο κέντρο για την παροχή συμβουλών. Αποφύγετε να καταναλώνετε αλκοόλ, καφεΐνη ή απαγορευμένες ουσίες, γιατί με αυτόν τον τρόπο τα πράγματα θα χειροτερεύσουν μακροπρόθεσμα.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ Β
Αγχώνεστε όταν πρέπει να βγάλετε εις πέρας κάποια μεγάλη δουλειά, αλλά αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίο να φροντίζετε τον εαυτό σας και να σιγουρευτείτε ότι δεν θα σας κυριεύσει το άγχος. Φροντίστε να τρώτε υγιεινά, να ασκείστε τακτικά και να μιλάτε στους φίλους σας για οτιδήποτε σας απασχολεί. Η τακτική να μην εξωτερικεύετε τα προβλήματά σας μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση και τότε το άγχος ίσως αρχίσει να λειτουργεί εις βάρος σας.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ Γ
Είστε από τους ανθρώπους που έχουν λίγο ή και καθόλου άγχος, ωστόσο αυτό δεν είναι απαραίτητα ευεργετικό. Παρόλο που είναι υπέροχο πράγμα το να είστε χαλαροί, κάποιες φορές είναι καλό να βρίσκεστε σε κατάσταση έντασης. Μην το φοβηθείτε. Το άγχος είναι το εσωτερικό σύστημα συναγερμού του σώματός σας. Με άλλα λόγια είναι ένας τρόπος που σας υποδηλώνει πότε χρειάζεται να δείξετε προσοχή ή να αναλάβετε δράση. Εφόσον το αίσθημα άγχους είναι προσωρινό, δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας.
