Ένας νέος όρος ήρθε να περιγράψει την ηθική παρενόχληση που βιώνουν κάποιοι άνθρωποι στους χώρους εργασίας τους.
Οι άνθρωποι περνούν μεγάλο μέρος της ζωής τους στο χώρο εργασίας τους και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο παρατηρείται και μελετάται το φαινόμενο του «mobbing».
Τι είναι το «mobbing»;
Η ελληνική απόδοση του όρου «mobbing» είναι ηθική παρενόχληση στο χώρο εργασίας και ορίζεται ως η συστηματική και κατ’ επανάληψη καταχρηστική συμπεριφορά ψυχολογικής βίας, εκφοβισμού και συναισθηματικής κακομεταχείρισης από ένα πρόσωπο ή ομάδα προσώπων προς έναν εργαζόμενο ή ομάδα εργαζομένων που προσβάλλει την αξιοπρέπεια ή την ψυχική και σωματική ακεραιότητά του. Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, το ποσοστό του «mobbing» στην Ελλάδα κυμαίνεται μεταξύ 5-10%.
Ανάλογα με την ιεραρχική θέση του θύτη ή των θυτών διακρίνονται 3 τύποι εργασιακής ηθικής παρενόχλησης:
1) Η κάθετη: Η παρενόχληση του προϊσταμένου προς τον υφιστάμενο με τα όρια καταχρηστικής συμπεριφοράς και προνομίων των ιεραρχικά ανώτερων να συγχέονται.
2) Η οριζόντια: Η παρενόχληση μεταξύ εργαζομένων την ίδιας διαστρωμάτωσης.
3) Η ανιούσα: Η παρενόχληση που προέρχεται από τους υφισταμένους προς τον προϊστάμενο, τη διοίκηση ή τον εργοδότη.
Το προφίλ των ευάλωτων στο «mobbing» ανθρώπων
Το προφίλ των ατόμων που είναι πιο ευάλωτα στην ηθική παρενόχληση περιλαμβάνει 4 τύπους ανθρώπων:
α) Απομονωμένα άτομα. Είναι εκείνοι που δεν έχουν καθόλου ή έχουν ανίσχυρες συμμαχίες στον εργασιακό χώρο.
β) Τα «διαφορετικά» άτομα. Πρόκειται για άτομα που αποκλίνουν από τα τυπικά χαρακτηριστικά των εργαζομένων με βάση την εθνικότητα, το φύλο, την αναπηρία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τη θρησκεία κλπ.
γ) Τα επιτυχημένα άτομα. Αν και φαίνεται ως αντιφατικό οι εργαζόμενοι με υψηλά προσόντα, ανώτερο μορφωτικό επίπεδο, κοινωνικές δεξιότητες και συναισθηματική νοημοσύνη αποτελούν συχνά στόχο τέτοιων επιθέσεων.
δ) Οι νεοπροσλαμβανόμενοι. Πρόκειται για τον εύκολο στόχο, καθώς μόλις έχουν ενταχθεί στο εργασιακό περιβάλλον και αποτελούν τα εξιλαστήρια θύματα στην απόδοση ευθυνών.
Χαρακτηριστικές συμπεριφορές «mobbing»
Υπάρχει μια πλειάδα συμπεριφορών που αποτελούν χαρακτηριστικά ηθικής παρενόχλησης με τα πιο συνηθισμένα να αποτελούν την υβριστική συμπεριφορά, τις απειλές, την υποτιμητική αντιμετώπιση, τη διασπορά ψευδών φημών, την υποτίμηση της εργασιακής συνεισφοράς, τις διαρκείς και αδικαιολόγητες επικρίσεις, τη συχνή αλλαγή καθηκόντων, τις αυθαίρετες εντολές, την κοινωνική και φυσική απομόνωση και άλλα πολλά, με τη φαντασία των θυτών να είναι ανεξάντλητη σε αυτόν τον τομέα.
Αυτό που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι δεν αποτελούν όλες οι συγκρούσεις και οι διαπροσωπικές διαφορές «mobbing», καθώς κάποιες από αυτές τις συμπεριφορές είναι φυσιολογικό να υπάρχουν. Η ειδοποιός διαφορά έγκειται στη συχνότητα και το κίνητρο.
Οι επιπτώσεις στα θύματα του «mobbing»
Το θύμα της ηθικής παρενόχλησης βιώνει έντονα συναισθήματα κυρίως θυμού, φόβου και άγχους που είναι απειλητικά για την σωματική και την ψυχική του υγεία. Μια σειρά σωματικών συμπτωμάτων που αποτελούν κώδωνα κινδύνου είναι οι συχνοί πονοκέφαλοι, η έλλειψη ενέργειας με συνακόλουθη σωματική κόπωση, οι πόνοι σε μυς και αρθρώσεις, οι ταχυκαρδίες και οι γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Σε αυτά τα σωματικά συμπτώματα έρχονται να προστεθούν μια σειρά συναισθηματικών, συμπεριφορικών και ψυχολογικών δυσκολιών, όπως οι διαταραχές ύπνου, το στρες, η κατάθλιψη, η επιθετικότητα, η αδυναμία συγκέντρωσης, η έλλειψη κινήτρου και κινητοποίησης, η κατάχρηση ουσιών, η απομόνωση, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και σε ακραίες καταστάσεις οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Αν κάποιος αναγνωρίζει στον εαυτό του κάποια απ’ αυτά τα συμπτώματα, καλό είναι να απευθυνθεί σε κάποιο σύμβουλο ή ψυχοθεραπευτή, όταν η ηθική παρενόχληση σχετίζεται με προσωπικές ελλείψεις, παθολογία και αδυναμία διαχείρισης σχέσεων από την πλευρά του θύματος και φυσικά όταν η ηθική παρενόχληση είναι διαρκείας.
Τρόποι αντιμετώπισης από τα θύματα
Η γνωσιακή συμπεριφοριστική προσέγγιση έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα βοηθητική. Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα θύματα «mobbing» σχετίζονται με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τις εμπειρίες που βιώνουν, με τους ανθρώπους πολλές φορές να μην ενοχλούνται από τα ίδια τα γεγονότα που συμβαίνουν αλλά από τη νοηματοδότηση που δίνουν σε αυτά. Βασικός στόχος της θεραπείας είναι τα θύματα να αναγνωρίσουν τα γνωσιακά λάθη που κάνουν και να μετασχηματίσουν τις μη ρεαλιστικές τους πεποιθήσεις σε ρεαλιστικές με τη χρήση των κατάλληλων γνωσιακών και συμπεριφορικών τεχνικών που θα τους δώσουν αποδείξεις για να αμφισβητήσουν τις αρχικές πεποιθήσεις τους.
Εν κατακλείδι, το «mobbing» μπορεί να μην είναι ασθένεια, αλλά αποτελεί πηγή εκδήλωσης σωματικών και ψυχικών νοσημάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι η βελτίωση της κουλτούρας στους χώρους εργασίας αποτελεί ζητούμενο της σύγχρονης εποχής.
Πηγή: boro.gr
