Τα συγκλονιστικά γεγονότα των Παθών του Ιησού μαρτυρούνται μέσα από τα Ευαγγέλια, οι συγγραφείς των οποίων δε φιλοδοξούσαν να δώσουν μια ιστορική καταγραφή με την κλασική έννοια του όρου, αλλά είχαν ως στόχο να εστιάσουν στην πνευματικότητα και στο μήνυμα της θυσίας και της Ανάστασης του Ιησού. Ιστορικοί μελετητές της Βίβλου και αρχαιολόγοι έχουν καταφέρει να συνθέσουν το ιστορικό “παζλ” ανά τους αιώνες και να μας δώσουν μια όσο πιο σαφή εικόνα γίνεται για την τελευταία διαδρομή του Ιησού στην Ιερουσαλήμ και να αποτυπώσουν στον χάρτη τον δρόμο του μαρτυρίου που ακολούθησε ο Θεάνθρωπος.
Ο Ιησούς μαστιγωμένος ακολουθεί τον δρόμο του μαρτυρίου, τη λεγόμενη Via Crucis, Οδό του Σταυρού ή Via Dolorosa, Οδός του Πάθους, η οποία κατά παράδοση έχει 14 σταθμούς, οι οποίοι αναφέρονται με λατινικούς αριθμούς. Έτσι ο πρώτος σταθμός σηματοδοτείται από την καταδίκη του Ιησού σε θάνατο. Ο δεύτερος ξεκινάει από το σημείο που κατά την παράδοση πήρε στα χέρια του τον σταυρό και ξεκίνησε τον δρόμο προς τον Γολγοθά. Ο τρίτος σταθμός είναι το σημείο όπου ο Ιησούς έπεσε για πρώτη φορά. Ο τέταρτος εκεί που συνάντησε την Παναγία. Ο πέμπτος αναφέρεται στο σημείο που ο Σίμων ο Κυρηναίος αγγαρεύτηκε από τους Ρωμαίους να σηκώσει τον σταυρό του Χριστού. Στον έκτο η Αγία Βερενίκη φέρεται ότι σκούπισε τον ιδρώτα του Ιησού. Ο έβδομος σταθμός είναι εκεί όπου ο Χριστός έπεσε για δεύτερη φορά. Ο όγδοος το σημείο όπου παρηγόρησε τις γυναίκες που θρηνούσαν για τον επερχόμενο θάνατό Του. Ο ένατος σταθμός είναι το σημείο όπου ο Ιησούς έπεσε για τρίτη φορά. Ο δέκατος εκεί όπου, όπως αναφέρουν τα Ευαγγέλια, απεκδύθηκε τα ιμάτιά του και ο ενδέκατος η άνοδος στον σταυρό. Ο δωδέκατος σταθμός αφορά στον σταυρικό θάνατο, ο δέκατος τρίτος στην αποκαθήλωση και ο δέκατος τέταρτος στην ταφή.
Η Αγία Βερενίκη
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η αναφορά στην Αγία Βερενίκη, η οποία ως ιστορική παρουσία δεν εντοπίζεται πουθενά στα Ευαγγέλια. Ο θρύλος της είναι μεταγενέστερος και πιθανότατα αποτελεί σύγχυση με μια άλλη βιβλική μορφή, όπως αυτή αναπαράγεται στην ιστορία της αιμορροούσας των Ευαγγελίων, που ζήτησε να θεραπευτεί αγγίζοντας την άκρη του ιματίου του Χριστού. Η πιο γνωστή εκδοχή της ιστορίας της Βερενίκης, η απαρχή της οποίας εντοπίζεται χρονικά στον Μεσαίωνα, θέλει την Αγία να βρίσκεται στο σπίτι της την ώρα που οι Ρωμαίοι στρατιώτες οδηγούσαν τον Ιησού στον Γολγοθά.
Η Βερενίκη άκουσε τις φωνές και τα ουρλιαχτά του πλήθους και χωρίς να δειλιάσει, παρά τον κίνδυνο για τη ζωή της, αγνοώντας τις βρισιές, τα σπρωξίματα και τα χτυπήματα των Ρωμαίων, έτρεξε προς την πλευρά του Ιησού σκουπίζοντας το ματωμένο, πληγωμένο και ιδρωμένο πρόσωπό Του με το πέπλο της. Τότε μυστηριωδώς πάνω στο πανί αποτυπώθηκε η μορφή του προσώπου του Χριστού, σαν δώρο που της έκανε για να την ευχαριστήσει. Σήμερα η ιστορία της Αγίας Βερενίκης θεωρείται από τους περισσότερους πιστούς ως αληθινή και μάλιστα στην Οδό του Μαρτυρίου στην Ιερουσαλήμ, τη Via Dolorosa, υπάρχει ένα παρεκκλήσι σε μία από τις 14 στάσεις του Σταυρού, που τιμάται στη μνήμη της. Σύμφωνα με άλλες παραλλαγές, η Βερενίκη ταξίδεψε στη Ρώμη και έδειξε το Πέπλο με τη μορφή του Ιησού, το οποίο είχε αρχίσει να επιδεικνύει θαυματουργές ιδιότητες, στον αυτοκράτορα Τιβέριο.
Η πομπή των προσκυνητών
Κάθε χρόνο χιλιάδες χριστιανοί προσκυνητές συγκεντρώνονται στην Ιερουσαλήμ για να ακολουθήσουν τα τελευταία βήματα του Χριστού προς τη σταύρωσή του στον Γολγοθά κατά μήκος του δρόμου γνωστού ως Via Dolorosa (Οδός της Λύπης), στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ. Οι προσκυνητές, με επικεφαλής Φραγκισκανούς μοναχούς, κρατώντας κεριά και σταυρούς στα χέρια, συγκεντρώνονται στην ιστορική παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ για μία πομπή που τερματίζεται στην εκκλησία όπου χτίστηκε στο σημείο όπου ο Ιησούς σταυρώθηκε και ετάφη.
Η Via Dolorosa βασίζεται σε μία διαδρομή που οργανώθηκε από Φραγκισκανούς μοναχούς τον 14ο αιώνα και έχει 14 σταθμούς, καθένας από τους οποίους σηματοδοτεί ένα περιστατικό που συνέβη στον Ιησού καθώς περπατούσε μεταφέροντας τον σταυρό της σταύρωσής του.
