Συνέντευξη για τον εορτασμό του Πάσχα παραχώρησε στο neakriti.gr και τη «ΝΚ» ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Ευγένιος, ο οποίος μίλησε διεξοδικά για τα παιδικά του χρόνου και τις αναμνήσεις για το Πάσχα, ενώ νοηματοδότησε έννοιες της Μεγάλης Εβδομάδας που σχετίζονται με τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Κυρίου, όπως το θαύμα, την πνευματική ζωή, αλλά και τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους.
Ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Ευγένιος, μιλώντας για την απουσία των νέων από τον χώρο της Εκκλησίας της Κρήτης, υποστήριξε: «Εγώ ποτέ δε βάζω ταμπέλες στους νέους. Και είμαι σίγουρος πως όποιος ψάξει πραγματικά το ζωντανό και καθαρό νερό της αλήθειας, θα επιστρέψει στην Εκκλησία στην ώρα του Θεού και θα βρει τον δρόμο του», ενώ μίλησε και για τους μελλοντικούς σχεδιασμούς της Εκκλησίας της Κρήτης, που μεταξύ άλλων είναι και η επίσκεψη στη Γερμανία, με σκοπό να εγκαινιάσει από κοινού με τον περιφερειάρχη Κρήτης έναν ιερό ναό που δημιουργήθηκε από Κρήτες.
Όσον αφορά στο μήνυμά του προς τους αναγνώστες της “Ν.Κ.”, ο Σεβασμιότατος τονίζει: «Ας ανοίξουμε την αγκαλιά μας. Ας πλατύνουμε την αγκαλιά μας να χωρέσουν όλοι και όλα, και έχει ο Θεός».
* Σεβασμιότατε Αρχιεπίσκοπε, ζούμε Άγιες Ημέρες και ήθελα να ξεκινήσω από τα προσωπικά σας βιώματα στην παιδική σας ηλικία. Ποιες είναι οι παιδικές σας αναμνήσεις από το Πάσχα σε μια περίοδο που δεν ήσασταν ιερέας αλλά λαϊκός;
«Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας και την επιθυμία σας να συνομιλήσουμε επάνω σε αυτή τη μεγάλη εορτή και τη σημασία που έχει οντολογικά για τον άνθρωπο. Κάθε εορτή της Εκκλησίας μας δεν είναι αποστασιοποιημένη από τον άνθρωπο. Ό,τι έχει γίνει από τον Θεάνθρωπο Χριστό, έχει γίνει για τον άνθρωπο. Όλα βιώνονται στην Εκκλησία μέσα από αυτό το πρίσμα και έχουν αυτόν τον κεντρικό άξονα: πώς ο άνθρωπος βιώνει στο μέτρο των δυνατοτήτων του αυτά που έκανε γι’ αυτόν ο Θεάνθρωπος με τον ερχομό του στον κόσμο. Κάθε φορά στην Αγία μας Εκκλησία επαναλαμβάνουμε μια αντωνυμία που ίσως δε της δίνουμε μεγάλη σημασία, που λέει όμως τα πάντα: “δι’ ημάς”, που σημαίνει πως όλα έγιναν για εμάς. Τίποτε γι’ αυτόν. Όλα έγιναν για τη σωτηρία τη δική μας. Το ίδιο και ο Σταυρός και η Ανάσταση.
Αυτό που πρέπει να ενστερνιζόμαστε ως μήνυμα αυτών των Αγίων Ημερών κάθε χρόνο είναι πως για την Ανάσταση υπάρχει ένας δρόμος: ο μονόδρομος του Σταυρού. Ο Σταυρός του Χριστού δίνει νόημα στου “σταυρούς” των ανθρώπων. Κάθε άνθρωπος έχει τον “σταυρό” του στην οικογένεια, στην υγεία, στα εργασιακά και στα οικονομικά του ζητήματα. Ο καθένας γνωρίζει τι είδους σταυρό κουβαλάει στα συναισθήματά του, στις φιλίες, στις αγάπες, στις προδοσίες σε ανθρώπους. Μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα όλοι μας οι χριστιανοί βρίσκουμε ανθρώπινα πρότυπα, στα οποία μπορούμε να ταυτίσουμε τους εαυτούς μας. Αλλά προ πάντων βρίσκουμε το θεανθρώπινο πρότυπο στο πρόσωπο του Χριστού μας, που δε μας έδωσε ψεύτικες ελπίδες πως μπορεί να κερδηθεί η Ανάσταση χωρίς Σταυρό. Και έτσι με αυτήν την προοπτική ζούμε στη ζωή μας.
Με ρωτήσατε όμως για τη ζωή μου. Λίγο πιο πάνω από την Ιερά Αρχιεπισκοπή βρίσκεται η Ενορία μου, η Παναγία των Σταυροφόρων, που δεχόταν κάθε Μεγάλη Εβδομάδα τα σκιρτήματα της καρδιάς μου όταν βιώναμε όλες τις πνευματικές εμπειρίες μέσα από τις Ακολουθίες ως μικρά παιδιά που ήμασταν. Το κέντρο της καθημερινής αναστροφής ήταν ο ναός της Ενορίας όχι μόνο για μένα, αλλά για πολλούς συνομηλίκους μου, που είχαμε κάνει δεύτερο σπίτι τον ναό της Παναγίας μας. Εκεί, με τους καλούς πατέρες που υπήρχαν προετοιμάζαμε τις Ακολουθίες, τους στολισμούς και γενικότερα όλα εκείνα που μας έκαναν να μετέχουμε με τον δικό μας τρόπο στις πρόβες για τα Εγκώμια. Έτσι ξεκίνησε η εκκλησιαστική μου ζωή στην Παναγία των Σταυροφόρων, όπου σχεδόν όλες τις ημέρες της Μ. Εβδομάδας βρισκόμουν εκεί. Και με την παιδική μου απλότητα και αγαθότητα, προσπαθούσα να ζήσω τις Ιερές Ακολουθίες με τον πολύ κόσμο που ερχόταν εδώ.
Αργότερα, λίγο μεγαλύτερος, κατέβηκα προς τον Άγιο Μηνά και δεχόμουν τις προσθήκες από το λαμπρό τελετουργικό που πάντα στον Άγιο Μηνά υπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει. Από τη σύνδεση της Μ. Εβδομάδας μέχρι τα θαύματα του Αγίου Μηνά, καταγράφηκαν μέσα μου και εντέλει καταστάλαξε η επιθυμία μου στα φοιτητικά χρόνια να διακονήσω την Εκκλησία και ο ουσιαστικός ρόλος που έχει κάθε χρόνο η Μ. Εβδομάδα στον ετήσιο εορταστικό κύκλο για όλους τους χριστιανούς. Ο Σταυρός και η Ανάσταση πάνε μαζί. Η Ανάσταση του Χριστού μάς δίνει μια βεβαιότητα ότι δεν πάνε όλα στο μηδέν, αλλά κάτι υπάρχει και ακολουθεί».
* Τι συμβολίζει η Μεγάλη Εβδομάδα στην καθημερινότητα του πιστού;
«Όλη η ζωή του πιστού είναι Μεγάλη Εβδομάδα, που ανεβαίνει σιγά-σιγά όλες τις πνευματικές βαθμίδες, κάνει αναγωγή μέχρι την άρση του προσωπικού του Σταυρού αγόγγυστα, βλέπει τον Χριστό στον Σταυρό, ταυτίζεται μαζί του. Σταυρωμένος είναι ο κάθε άνθρωπος και ανασταίνεται με τον Χριστό. Ό,τι έγινε δεν έγινε μόνο για τον Χριστό και από τον ίδιο. Έγινε μαζί με τον άνθρωπο. Αυτή τη σταυροαναστάσιμη πορεία ζει ο πιστός κάθε Μ. Εβδομάδα, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά η μικρογραφία της Μ. Εβδομάδας της ζωής μας, που έχει σκοπό να οδηγήσει στο αιώνιο Πάσχα για τον καθένα από εμάς».
ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
«Η Εκκλησία μας έχει την αλήθεια μέσα της»
* Είναι προϋποθετικός όρος το θαύμα για τη Μ. Εβδομάδα;
«Η λέξη “θαύμα” δεν υπάρχει καν στην Καινή Διαθήκη. “Σημείο” λέγεται και όχι θαύμα. Οι χριστιανοί δε θέλουν θαύματα για να πιστέψουν. Αυτό καθαυτό το γεγονός της Ανάστασης είναι θαύμα, που προέρχεται από τη λέξη “θαυμάζω”. Δε σημαίνει “κάνω πράγματα εξωπραγματικά”. Όλα είναι προϊόντα και αποτελέσματα της πίστης του ανθρώπου και της συνέργειας με το θέλημα του Θεού. Τα θαύματα στη ζωή των ανθρώπων με την έννοια που την εννοούν όλοι δε γίνονται όταν υπάρχει πίσω η ψυχική ωφέλεια του ανθρώπου και πρέπει να γίνει για να του δοθεί η δυνατότητα να πιστέψει ακόμη περισσότερο. Η προϋπόθεση του θαύματος είναι η πίστη και όχι η θρησκοληψία ή η ευπιστία. Γι’ αυτόν τον λόγο, τους χριστιανούς μας δε τους θέλουμε ούτε εύπιστους ούτε άπιστους. Τους θέλουμε πιστούς.
Η Ανάσταση του Κυρίου είναι το θαύμα. Δεν είναι ψεύδος. Εάν ήταν ψεύδος η Ανάσταση του Κυρίου, τότε θα ήταν ψέμα η παρουσία της Εκκλησίας στον κόσμο 20 και πλέον αιώνες. Όπως έλεγε ο Απόστολος Παύλος, εάν είναι ψέμα η Ανάσταση, τότε είναι κενό το κήρυγμά του. Η Εκκλησία μας έχει την αλήθεια μέσα της. Πιστεύουμε στο όντως θαύμα, που είναι ο ίδιος ο Χριστός και βρίσκει χίλιους τρόπους να βρίσκεται μέσα στα σπλάχνα του κόσμου. Πιστεύουμε στον ταπεινό Χριστό, που διαπερνάει την Ιστορία και είναι συνεχής η ιστορική του παρουσία. Η πίστη δε συνδέεται με τις αισθήσεις μας».
ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
«Πέφτουμε αλλά μπορούμε να σηκωθούμε»
* Πώς πρέπει να ζει ο χριστιανός την περίοδο της Μ. Εβδομάδας;
«Τη βραδιά της Ανάστασης, ο ασπασμός ή αλλιώς το φιλί της Ανάστασης δεν είναι καθόλου τυχαίο γεγονός. Η αγάπη είναι εκείνη που συνδέει την Ανάσταση. Από την Ανάσταση δε λείπει κανείς. Δεν περισσεύει κανείς. Δεν υπάρχουν άγνωστοι. Δεν υπάρχουν εχθροί και φίλοι. Όλοι μετέχουμε στο γεγονός της Ανάστασης και γι’ αυτό δίδουμε το αναστάσιμο φιλί. Αγκαλιάζουμε τους πάντες, γιατί δύο ημέρες πριν ένας μεγάλος Δάσκαλος μάς έδειξε την αγάπη του. Ο Χριστός επάνω στον Σταυρό του άνοιξε τα χέρια του διάπλατα και έκανε μια αγκαλιά για όλους και για όλα. Όλοι χρειαζόμαστε μια αγκαλιά, αφού πρώτα μας έχει κλείσει στην αγκαλιά του ο Χριστός. Ο Χριστός αγκαλιάζει εμάς κι εμείς αγκαλιάζουμε όλους τους άλλους».
* Τι συμβολίζουν οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι; Είναι τα εμπόδια στην καθημερινή μας ζωή;
«Ο Φαρισαίος είναι ο τυπολάτρης, ο οποίος συνδέει τη ζωή του με τυπικούς νόμους και κανόνες που πολλές φορές είναι απομακρυσμένοι από την ουσία και την πραγματικότητα. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι προσκολλώνται σε αυτόν τον τύπο και αγνοούν ηθελημένα την ουσία του πράγματος. Κι εμείς κινδυνεύουμε να γίνουμε έτσι και αυτός είναι ουσιαστικά ο πόλεμος με τον ίδιο μας τον εαυτό. Και γνωρίζετε πως πολλές φορές κάνουμε προσπάθειες να αποφύγουμε τον χαρακτηρισμό “Φαρισαίο”, γινόμαστε το ίδιο και πρέπει να προσέχουμε. Το ζήτημα είναι να μη συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με τους άλλους, αλλά να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τον ίδιο τον εαυτό μας και να σκεφτόμαστε πως η επόμενη μέρα θα είναι καλύτερη από την προηγούμενη. Εάν συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους, δε θα έχουμε κανένα πνευματικό όφελος».
* Πόσο απαιτητικό εγχείρημα είναι η πνευματική ζωή; Και κατ’ επέκταση εάν η Μ. Εβδομάδα είναι μια εβδομάδα διανοητικής άσκησης και πρόγευσης της πνευματικής ζωής.
«Πρέπει να αισθανθούμε το βαθύτερο νόημα για όλους εμάς. Δεν ξανασταυρώνεται ο Χριστός κάθε χρόνο. Αυτά είναι ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν άπαξ στην ιστορία της ανθρωπότητας. Εμείς συνανασταινόμαστε και συσταυρωνόμαστε κάθε χρόνο μαζί του. Εάν είναι εύκολα ή δύσκολα, δε θα το απαντήσω. Εμείς συναινούμε στο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία μας. Με ταπείνωση προσπαθούμε να κάνουμε τον αγώνα μας και όσον αφορά στα υπόλοιπα, συνεργεί ο Θεός. Χωρίς τη δική του χάρη και συνεργεία, δε σωνόμαστε. Δεν έχουμε στην Εκκλησία μας αυτοσωτηρία, αλλά έχουμε συνεργεία της Χάριτος και του δικού μας προσωπικού γεγονότος, που είναι η μετάνοια και η επιθυμία της επιστροφής εκεί όπου φύγαμε. Ο Χριστός τείνει το χέρι του και ο άνθρωπος συνεργεί δίδοντας το χέρι του, ουσιαστικά ζητάει βοήθεια από τον Θεό για να σηκωθεί.
Επιθυμία μας είναι να σηκωνόμαστε απ’ όσα καθημερινά μας κρατούν καθηλωμένους και πιο συγκεκριμένα τα πάθη μας, τις κακές μας επιθυμίες, τον κακό μας εαυτό, που βλέπει όλους τους άλλους εχθρικά, πατά επί πτωμάτων για τις δικές του ιδιοτέλειες και συμφέροντα. Δεν έχουμε πλαστεί με αυτόν τον τρόπο. Είμαστε παιδιά του ίδιου Θεού Πατέρα και χωρούμε. Αυτό είναι και το νόημα της συγχώρεσης. Η συγχώρεση είναι το αντίδοτο στην άρνηση. Είμαστε συν-Χριστό, συν-εγειρόμενοι, συν-αναστημένοι. Συνεργαζόμαστε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ το συν-».
* Ποιο είναι το θεολογικό νόημα της Ανάστασης του Κυρίου;
«Το θεολογικό νόημα είναι πολύ απλά πως ο Θεός μάς αγαπάει. Δε μας άφησε στο έλεος της “απεγνωσμένης κατάστασης” που φτάσαμε λόγω των συνεχών πτώσεών μας. Θέλει να μας σηκώσει και να γίνουμε όπως όταν μας έπλασε, δηλαδή εικόνες του, που θα ζούμε μέσα στον κόσμο. Και όταν θα φύγουμε, θα συνεχίζεται η ζωή μας κοντά Του μέσα στην αγάπη, την ειρήνη και την πνευματική ολοκλήρωση. Το νόημα της Ανάστασης είναι πως πέφτουμε, αλλά μπορούμε να σηκωθούμε. Δε μένουμε στην πτώση μας».
* Δεν είναι πρωτότυπο να ισχυριστώ πως οι νέοι δεν πάνε στην εκκλησία. Θέλετε να απευθύνετε ένα μήνυμα στους νέους, ώστε φέτος το Πάσχα να τους πείσετε με τον δικό σας τρόπο να πάνε στην εκκλησία;
«Δε με βρίσκει σύμφωνο ποτέ και σε κάθε διάσταση η εκτόξευση μύδρων εναντίον των νέων ανθρώπων που γίνεται από τους μεγαλύτερους. Με αυτόν τον τρόπο τους αποστασιοποιούμε και έχουν δίκιο να διαμαρτύρονται. Να κάνουμε την αυτοκριτική μας γιατί οι άνθρωποι αυτοί βιώνουν την απόρριψη των μεγάλων και γι’ αυτό έχουν σταθεί με τρόπο κριτικό. Πολλές φορές βλέπουν την αλήθεια τους, γιατί βλέπουν σε μας ασυνέπεια και υποκρισία όταν τα λόγια μας είναι αποστασιοποιημένα από τις πράξεις μας. Εγώ ποτέ δε βάζω ταμπέλες στους νέους. Και είμαι σίγουρος πως όποιος ψάξει πραγματικά το ζωντανό και καθαρό νερό της αλήθειας, θα επιστρέψει στην εκκλησία στην ώρα του Θεού και θα βρει τον δρόμο του. Εγώ δε βιάζομαι να μιλήσω για κανέναν. Η πόρτα της εκκλησίας δεν έκλεισε ποτέ για κανέναν. Είναι ανοικτή για όλους. Εγώ βλέπω νέους ανθρώπους στην εκκλησία. Δεν αισθάνομαι ότι είμαι μακριά. Μήπως πρέπει να κάνουμε εμείς βήματα να προσεγγίσουμε τα παιδιά μας; Τα παιδιά μας είναι καλά και τ’ αγαπώ. Βρίσκονται σε μια σύγχυση, όπως είμαστε κι εμείς. Τα νέα μας άτομα προσπαθούν να προσαρμοστούν στις νέες εξελίξεις. Όλοι έχουμε επηρεαστεί. Τι συμβαίνει όμως; Όσο προάγονται τα υλικά αγαθά, οι πνευματικές αναζητήσεις επίσης θα υπάρχουν στους ανθρώπους και οι γνήσιοι αναζητητές τους, μικροί ή μεγάλοι, ξέρουν πού θα τις βρουν. Όποιος αναζητάει την αλήθεια, θα επιστρέψει στην εκκλησία αργά ή γρήγορα».
ΟΙ ΜΙΚΡΟΧΑΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΔΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
«Σημαντικό να βάλουμε στη ζωή μας λίγο χρώμα και χαρά»
* Μετά τη Μ. Εβδομάδα, ποιοι είναι οι σχεδιασμοί για την Εκκλησία της Κρήτης;
«Έχουμε κάνει κάποια σχέδια με σκοπό η Αρχιεπισκοπή Κρήτης να έχει παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας με εκθέσεις. Θα είναι γεγονότα που θα μας τονώσουν όλους. Είναι σημαντικό να βάλουμε στη ζωή μας λίγο χρώμα και χαρά. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι μικροχαρές είναι δώρα του Θεού και πρέπει να τα απολαμβάνουμε. Βέβαια, είναι περίοδος όπου καλούμαστε να βρισκόμαστε σε εγρήγορση για να ανεβάσουμε λίγο-λίγο την ψυχολογία μας. Μετά το Πάσχα, με τη δύναμη της Ανάστασης, έχουμε τη δυνατότητα να σηκώσουμε το κεφάλι και να φτιάξουμε ένα όμορφο καλοκαίρι για την κοινωνία μας, συνεισφέροντάς ο καθένας στη χαρά των άλλων. Υπάρχουμε, κοινωνούμε με τα πρόσωπα των συμπολιτών μας. Θέλω την περίοδο μετά το Πάσχα να τρέξω, να αγκαλιάσω τους ανθρώπους στα σπίτια τους, στις εργασίες τους. Ελάχιστα μπορώ να κάθομαι.
Θα βρεθώ επίσης για 4 ημέρες στο Αννόβερο με τον περιφερειάρχη Κρήτης για τους εορτασμούς που κάνουν εκεί οι Κρήτες για την ύπαρξη ενός πνευματικού κέντρου. Θα εγκαινιάσουμε, με την ευλογία του Κρητικού Σεβασμιότατου Μητροπολίτου κ. Αυγουστίνου, έναν ναό και θα κάνουμε μια διαφορετική Πρωτομαγιά φέτος με τους Κρήτες της Γερμανίας. Φέτος το καλοκαίρι θα δώσω ιδιαίτερη σημασία στον Άγιο Μηνά, που πρέπει να δούμε τα προβλήματα που έχει».
* Ποιο είναι το μήνυμά σας για το Πάσχα, Σεβασμιότατε;
«Ψηλά το κεφάλι. Ανάσταση της ύπαρξής μας και να πορευόμαστε πάντα με την αγάπη, που είναι αλληλένδετη με τον πόνο. Δίχως αγάπη, κανένας δε ζει αιώνια. Ας αγαπάμε. Ας ανοίξουμε την αγκαλιά μας. Ας πλατύνουμε την αγκαλιά μας να χωρέσουν όλοι και όλα, και έχει ο Θεός».
Σχόλια