Οι «Φωνές» της Λιλής Μαυροκέφαλου - Ένα μυθιστόρημα εμποτισμένο με τις ιδέες του ανθρωπισμού

Πολιτισμός
Οι «Φωνές» της Λιλής Μαυροκέφαλου - Ένα μυθιστόρημα εμποτισμένο με τις ιδέες του ανθρωπισμού

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένα μυθιστόρημα δυνατό, φιλόδοξο, εμποτισμένο με τις ιδέες του ανθρωπισμού αλλά και της κατανόησης της πολυπλοκότητας της ανθρώπινης ψυχής

Σκληρές αλήθειες για την ιστορία και την τραγική μοίρα της χώρας μας, από τη Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι σήμερα, ξετυλίγονται μέσα από τις σελίδες του νέου μυθιστορήματος της Λιλής Μαυροκεφάλου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Κέδρος”.

Λίγα λόγια για το βιβλίο: Τέσσερις γενιές... Και οι ιστορίες τους να αντικατοπτρίζουν κομβικά σημεία της νεότερης ιστορικής και κοινωνικής διαδρομής μας: Μικρασιατική Καταστροφή και προσφυγιά, Κατοχή και Αντίσταση, Εμφύλιος και δικτατορία, “δανεική” ευημερία και πολύπλευρη κατάρρευση. Η εκρηκτική Mικρασιάτισσα Ειδοθέα, η πρωτόγονη Μαριγώ, η επιφυλακτική Ηλέκτρα, ο στρυφνός μα ονειροπόλος Θοδωρής, η εφτάψυχη Φοίβη, ο φιλοσοφημένος Στέλιος, η ακτιβίστρια Αναστασία και ο ασκητικός Θεόδωρος καταθέτουν το λιθαράκι τους στο μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης και του ιστορικού “γίγνεσθαι”. Και στη χρεωκοπημένη πατρίδα η ελπίδα, επιτέλους, αγανακτεί, σηκώνει κεφάλι και “μαρσάρει”.

Βιβλιοκριτική

Σαν ένα «στιβαρό ταξίδι ζωής» χαρακτηρίζει το βιβλίο η Ελένη Καρακατσάνη, γράφοντας στο fractal.gr τα εξής: «Σε σας που επιθυμείτε μερικές ώρες ανάλαφρης ανάγνωσης με τη συντροφιά ενός μυθιστορήματος όπου κυριαρχούν οι εκμυστηρεύσεις είτε ηρωικών κατορθωμάτων, είτε ανεκπλήρωτων ερώτων, σε συνδυασμό με ρομαντικούς περιπάτους στη φύση, καλύτερα να κοιτάξετε για κάποιον άλλο τίτλο. Το μυθιστόρημα “Φωνές” της Λιλής Μαυροκεφάλου είναι ένα στιβαρό ταξίδι ζωής όπου δε λείπουν οι εκμυστηρεύσεις ηρωικών κατορθωμάτων, οι ανεκπλήρωτοι έρωτες και η μαγεία της φύσης. Με τη μόνη διαφορά πως οι ήρωές της δεν κινούνται στον χώρο του φανταστικού. Είναι πέρα για πέρα ρεαλιστικοί. Ακολουθούν την ιστορία και την τραγική μοίρα της χώρας μας. Από τη Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι τις μέρες μας, το βιβλίο είναι πλημμυρισμένο με εικόνες θάρρους, πόνου, αλήθειας και μεγαλείου ψυχής, ιδωμένες μέσα από τα μάτια καθημερινών ανθρώπων.

“Η δασκάλα μάνα της αρνιότανε τα δώρα των μανάδων, κότες κι αβγά συνήθως, για να βάζει άριστα στα παιδιά τους, κι ο πατέρας της αγόραζε τα φρούτα της οικογένειας τότε που διοικούσε το κρατικό κτήμα στην επαρχία. Δεν εννοούσαν οι γονείς της να δώσουν την παραμικρή αφορμή για κουτσομπολιά πως εκμεταλλεύονταν τη θέση τους. Δεν αποτελούσαν εξαίρεση. Άλλοι, όμως, καιροί τότε... Μετρούσε πάνω απ’ όλα το αψεγάδιαστο όνομα (“Φωνές”: σελ. 240)”.

Μέσα από τα λάθη τους, τα πάθη, τους καημούς, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες τους, αναγνωρίζουμε τους ίδιους μας τους εαυτούς, τις ιστορίες της μάνας, της γιαγιάς, του πατέρα, του παιδιού μας...

Ανθρώπων που μπορεί να μην πρωταγωνίστησαν στα κέντρα αποφάσεων των ιστορικών εξελίξεων, αλλά πάλεψαν σκληρά για τα ιδανικά τους, για τις ιδέες τους, μα πάνω από όλα για την οικογένειά τους. Μέσα από τα λάθη τους, τα πάθη, τους καημούς, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες τους, αναγνωρίζουμε τους ίδιους μας τους εαυτούς, τις ιστορίες της μάνας, της γιαγιάς, του πατέρα, του παιδιού μας. Η συγγραφέας λέει σκληρές αλήθειες που αφορούν την πρόσφατη ιστορία μας, αλλά και την προσωπική ιστορία του καθένα από εμάς, με την προϋπόθεση ότι θα καταφέρουμε να σταθούμε γυμνοί απέναντι στις δυσάρεστες, άβολες και ανομολόγητες στιγμές της ζωής μας. Οι σελίδες της καταπέλτης, δε χαρίζεται σε κανέναν. Είναι ένας καθρέφτης που λίγοι τολμούν να κοιτάξουν. Κι όμως δεν έχει πρόθεση να σταθεί κριτής κανενός. Ακουμπά με στοργή και συμπάσχει με τους ήρωές της, επιτρέποντάς τους να μιλήσουν ανοιχτά για ό,τι τους απασχολεί, να μιλήσουν δυνατά με τη δική τους φωνή, που είναι η φωνή της Ελλάδας. Μιας χώρας πικραμένης, τυραννισμένης, αδικημένης αλλά και γενναίας, τολμηρής, φωτεινής...

“Ωχ, θα γίνει μεγάλος σκοτωμός, αδελφέ μου Θοδωρή! Πολύ αίμα θα χυθεί. Όταν ξεκουμπίστηκαν οι Γερμαναράδες κι είχαμε στα χέρια μας όλη την Ελλάδα, εμείς αφήσαμε να μας φορέσουν τις χειροπέδες οι Εγγλέζοι και οι δικοί μας, τα τσιράκια τους... Και τώρα; Έτσι και ξεσηκωθούμε, θα μας στείλει στρατό ο Στάλιν; Θα τα χαλάσει με τους συμμάχους; Α, μπα. Οι μεγάλοι κάνουν τα δικά τους κουμάντα. Κι οι μικροί, αν δεν έχουν τη μύτη του λαγωνικού να μυρίζουνε κατά πού πάνε τα πράγματα, σπάνε τα μούτρα τους...” (“Φωνές”: σελ. 191).

Μιας Ελλάδας αποφασισμένης όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να ζήσει επικές στιγμές με νίκες, ηρωικά κατορθώματα, θριάμβους. Πίσω από αυτήν τη βιτρίνα που όλοι λίγο-πολύ γνωρίζουμε, η πλοκή του μυθιστορήματος, μέσα από τις φωνές των ηρώων, ρίχνει ένα τολμηρό βλέμμα στις σκοτεινές πλευρές της πρόσφατης ιστορίας, με όχημα την αφήγηση της προσωπικής ζωής τους. Είναι εκείνες οι “δύσκολες σελίδες” οι αφιερωμένες στην προδοσία, τη μισαλλοδοξία, τα μικροσυμφέροντα, τα πάθη, τη δειλία, την κακομοιριά και την απάθεια, όπου οι ήρωες λυγίζουν, αποσύρονται από τη ζωή, μοιάζουν νικημένοι και αφημένοι σε ταξίδια σκοτεινά, πολλές φορές χωρίς επιστροφή. Δεν είναι ότι αρνούνται το φως και την ευκαιρία για λίγη ευτυχία, είναι ότι μοιάζουν αδύναμοι και ηττημένοι και μαζί τους συμπαρασυρόμαστε κι εμείς. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να μην ταυτιστείς έστω και στιγμιαία με την αναπόφευκτη, προσωρινή ή μόνιμη πτώση τους, κι αυτό είναι η μεγάλη επιτυχία της συγγραφέως.

“Νέοι και νέες, τον νου σας! Μη μασάτε. Η εξάρτηση από τα ναρκωτικά πουλιέται για επανάσταση και απελευθέρωση ακριβώς για να θάψει την επανάσταση και την απελευθέρωση. Νέοι και νέες, εξάρτηση και ελευθερία είναι ασυμβίβαστες και ανταγωνιστικές καταστάσεις. Μη μασάτε!”. Το κείμενο υπέγραφε η οργάνωση Κροπότκιν. Να ξεκολλήσει την προκήρυξη, να τη δείξει στον Θεόδωρο; Καλύτερα να την αφήσει στη θέση της, να κάνει τη δουλειά της” (“Φωνές”, σελ. 303).

Ένα μυθιστόρημα δυνατό, φιλόδοξο, εμποτισμένο με τις ιδέες του ανθρωπισμού αλλά και της κατανόησης της πολυπλοκότητας της ανθρώπινης ψυχής, οι “Φωνές” είναι ένα δώρο σε όποιον αγαπά τη λογοτεχνία αιχμής, τη λογοτεχνία που σέβεται την αλήθεια του αναγνώστη και δεν επιθυμεί να κρατήσει τίποτα κρυφό (πώς θα μπορούσε άλλωστε) κάτω από τον αδυσώπητο καλοκαιρινό ήλιο της χώρας μας.

“Σάββατο. Συγκεντρώσου σ’ αυτό, Φοίβη! Είσαι πια στα χέρια του Θεού. Σε κρατά. Εμπιστεύσου και αναπαύσου σ’ Αυτό. Σου έρχονται δάκρυα. Επιτέλους. Ανακούφιση κι επιστροφή. Συγκεντρώσου σ’ Αυτό. Μην το ξεχνάς. Είσαι μέσα σ’ Αυτό. Είναι Αυτό μέσα σου. Μην το ξεχνάς. Να είσαι ήρεμη. Πραγματικότητα είναι η πίστη. Μας αλλάζει. Μας αναδημιουργεί. Μας καταστρέφει. Πραγματικότητα είναι η πίστη. Να είσαι μέσα στην πίστη. Μέσα στην προσευχή. Πολύ βασανίστηκες. Ας είναι η κάθε μέρα σου, λεπτό προς λεπτό, Ζωή όσο ποτέ πριν. Μήπως ο πόνος δεν είναι ζωή;” (“Φωνές”: σελ. 435)».

Η συγγραφέας

Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη, η Λιλή Καλούτσα-Μαυροκεφάλου πέρασε τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια στη Μακεδονία. Αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και Ιστορία-Αρχαιολογία. Τα τελευταία χρόνια ζει στην Αίγινα, όπου ίδρυσε την Ομάδα Προσέγγισης Αρχαιοελληνικής Τραγωδίας. Εργάστηκε ως καθηγήτρια στη μέση εκπαίδευση και στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού. Επίσης ως εθελόντρια στην “Κιβωτό του Κόσμου” και στην Κίνηση “Απελάστε τον Ρατσισμό”. Στον χώρο της λογοτεχνίας εμφανίστηκε το 1977 με το ιστορικό μυθιστόρημα για νέους “Άγης”. Έχει βραβευτεί από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News