Πενήντα έξι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που ο κρητικής καταγωγής Δημήτρης Τσαφέντας δολοφονεί μέσα στο Κοινοβούλιο της Νότιας Αφρικής τον πρωθυπουργό της χώρας και επονομαζόμενο ως «αρχιτέκτονα του Απαρτχάιντ», Χέντρικ Φέρβερντ.
Ο Δημήτρης Τσαφέντας γεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου του 1919 στο Μαπούτο της Μοζαμβίκης. Η μητέρα του ήταν υπήκοος Μοζαμβίκης και το όνομά της ήταν Αμέλια Γουίλιαμς. Ο πατέρας του, ωστόσο, ήταν Έλληνας με κρητική καταγωγή: Πρόκειται για το ναυτικό Μιχάλη Τσαφέντα (ή Τσαφεντάκη), οι ρίζες του οποίου κρατούσαν από τα Χανιά.
Ο Δημήτρης, από πολύ μικρή ηλικία, ήρθε αντιμέτωπος με το “σκοτεινό” πρόσωπο του ρατσισμού. Αιτία ήταν το σκούρο χρώμα του δέρματός του, καθώς η μητέρα του ήταν μιγάδα. Σε ηλικία μόλις ενός έτους, οι γονείς του τον στέλνουν στην Αίγυπτο, όπου έζησε συνολικά πέντε χρόνια μαζί με τη γιαγιά του.
Στη συνέχεια, επέστρεψε στη Μοζαμβίκη, όπου διέμεινε μέχρι την ηλικία των 10 ετών. Στα δέκα του, οι γονείς του τον στέλνουν στη Νότια Αφρική: Εκεί ο μικρός Δημήτρης θα παραμείνει για δύο χρόνια: Από το 1928 έως το 1930 θα παρακολουθήσει μαθήματα στο Middleburg Primary School. Μετά τις σπουδές του, ωστόσο, θα επιστρέψει ξανά στη Μοζαμβίκη, όπου συνέχισε να φοιτά για δύο ακόμη χρόνια σε εκκλησιαστικό σχολείο.
Ο Δημήτρης Τσαφέντας ξεκίνησε να δουλεύει, όντας ακόμη έφηβος, προκειμένου να βγάλει τα προς το ζην. Γενικότερα, όπως αναφέρουν οι ιστορικές πηγές, θεωρείτο ιδιαίτερα ευφυής άνθρωπος. Από τα 16 του εργάστηκε σε διάφορες δουλειές. Κατά τη δεκαετία του 1930 έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Νοτίου Αφρικής. Την ίδια χρονική περίοδο, ο Τσαφέντας αποφασίζει να γίνει ναυτικός και μπαρκάρει με καράβι. Το επόμενο διάστημα θα ταξιδέψει σχεδόν σε όλο τον κόσμο.
Τα πρώτα ψυχωτικά επεισόδια
Ωστόσο, την περίοδο αυτή εμφανίζει για πρώτη φορά ψυχωτικά επεισόδια. Τα σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα που παρουσιάστηκαν στον Τσαφέντα οδήγησαν στη νοσηλεία του σε ιδρύματα σε διάφορες χώρες. Μεταξύ άλλων, ο Δημήτρης Τσαφέντας νοσηλεύτηκε για έξι μήνες στο περίφημο Ellis Island. Εκεί διαγνώστηκε, μάλιστα, ότι πάσχει από σχιζοφρένεια.
Μπορεί ο βίος του να ήταν ιδιαίτερα δύσκολος, ωστόσο η μόρφωση δεν έλειψε στον Κρητικοαφρικανό: Ο Τσαφέντας ήξερε να μιλά συνολικά οκτώ γλώσσες κι έτσι επέστρεψε στη Νότια Αφρική, όπου ξεκινά να εργάζεται ως μεταφραστής.
Σύμφωνα με τους ρατσιστικούς νόμους του Απαρτχάιντ, ο Τσαφέντας θεωρείτο λευκός. Ωστόσο, το σκούρο δέρμα που κληρονόμησε από τη μητέρα του ήταν η αιτία στο να γίνεται δέκτης ρατσιστικών σχολίων από τους λευκούς συμπατριώτες του. Εντούτοις, το καθεστώς του Απαρτχάιντ απαγόρευε στον Τσαφέντα να παντρευτεί μη λευκή γυναίκα!
Έτσι, ο ίδιος ζήτησε από το κράτος να καταχωριστεί ως «έγχρωμος»: Ως «έγχρωμος» θα είχε λιγότερα προνόμια από τους λευκούς, αλλά περισσότερα από τους μαύρους... Θα μπορούσε, ακόμη, να παντρευτεί την αγαπημένη του, η οποία ήταν μιγάδα. Ωστόσο, η αίτησή του απορρίφθηκε από τις αρμόδιες Αρχές...
Τα επόμενα χρόνια, ο Τσαφέντας ταξιδεύει στην Ελλάδα: Ζητά να βαφτιστεί στη διεθνή χριστιανική εκκλησία “Two by Twos” και το αίτημά του γίνεται δεκτό. Οι συναναστροφές του με τα μέλη της εν λόγω εκκλησίας επρόκειτο να συνεχιστούν και μετά την επιστροφή του πρωταγωνιστή της ιστορίας μας στη Νότια Αφρική.
Το 1966, σε ηλικία 48 ετών, ο Δημήτρης Τσαφέντας ξεκινά να εργάζεται προσωρινά ως κλητήρας στο Κοινοβούλιο της Νότιας Αφρικής. Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1966, ο Τσαφέντας έμελλε να προβεί σε μια ενέργεια η οποία θα άλλαζε ολοκληρωτικά την υπόλοιπη ζωή του: Την ώρα που βρισκόταν στο νοτιοαφρικανικό Κοινοβούλιο, σκότωσε τον πρωθυπουργό της χώρας Χέντρικ Φέρβερντ, μαχαιρώνοντάς τον τέσσερις φορές.
Ο δράστης συνελήφθη αμέσως: Παρά τα όσα διέρρευσαν αρχικώς περί προσχεδιασμένης δολοφονίας, ο Τσαφέντας φαίνεται ότι δεν είχε προβλέψει το πώς θα διαφύγει...
Λίγες ημέρες μετά το φονικό, ο δράστης είπε στους αστυνομικούς ότι σκότωσε τον Φέρβερντ επειδή «είχε σιχαθεί τη ρατσιστική του πολιτική». Στη δίκη που ακολούθησε, αστυνομικοί κατέθεσαν ως μάρτυρες ότι, κατά την ανάκριση του Τσαφέντα, ο τελευταίος τούς είχε πει ότι «μέσα στην κοιλιά του είχε ένα σκουλήκι που του μιλούσε».
Τελικά, το δικαστήριο δέχτηκε ότι όντως ο Τσαφέντας ήταν σχιζοφρενής, αθωώνοντάς τον για την πράξη της ανθρωποκτονίας. Παρ’ όλα αυτά, οδηγήθηκε στη φυλακή με ένα νόμο ο οποίος επέτρεπε μόνο στον πρόεδρο της χώρας να διατάξει την απελευθέρωσή του. Κάτι τέτοιο δεν έγινε παρά μόνο μετά την κατάρρευση του ρατσιστικού καθεστώτος, το 1994: Τότε, ο Τσαφέντας μεταφέρθηκε σε ψυχιατρική κλινική του Γιοχάνεσμπουργκ.
Το 1999, όντας πλέον σε προχωρημένη ηλικία, ο Δημήτρης Τσαφέντας παραχώρησε συνέντευξη στη δημοσιογράφο Liza Key για το ντοκιμαντέρ με τίτλο “Α Question of Madness”. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη δημοσιογράφο, ο Κρητικοαφρικανός είχε ουσιαστικά χρησιμοποιηθεί από μια ομάδα ατόμων, η οποία συνωμότησε ενάντια στον Φέρβερντ. Τον ίδιο χρόνο, ο Τσαφέντας άφησε την τελευταία του πνοή, έχοντας αρρωστήσει από πνευμονία. Ήταν 81 ετών.
Η κηδεία του έγινε σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση. Τέλος, επισημαίνεται ότι το 2002 η βιογραφία του Τσαφέντα έγινε θεατρική παράσταση. Το ομώνυμο έργο (“Tsafendas”) ανέβηκε από τον Anton Krueger, στη Νότια Αφρική.
Με πληροφορίες απο Βικιπαίδεια, sansimera.gr
