Σαράντα ημέρες προ του Πάθους Του ο Ιησούς πήρε τους τρεις μαθητές Του, τον Πέτρο, τον Ιωάννη και τον Ιάκωβο και ανέβηκε στο Όρος Θαβώρ. Εκεί οι τρεις Απόστολοι κάθισαν να ξεκουραστούν και κοιμήθηκαν. Όταν ξύπνησαν είδαν τον Ιησού να φωτοβολεί με λαμπρό φως και τα ρούχα του είχαν γίνει λευκά.
Το θαυμαστό γεγονός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος που βίωσαν οι τρεις μαθητές, αποτέλεσε και κορυφαίο γεγονός στην ζωή τους. Ο Πέτρος, ο μαθητής που αγαπούσε πολύ τον Χριστό, ο Ιωάννης, ο μαθητής που αγαπούσε πολύ ο Χριστός και ο Ιάκωβος, που σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ήταν σφόδρα βαρύς στους Ιουδαίους.
Το μεγάλο γεγονός αυτό της Μεταμορφώσεως το οποίο αποτελεί κεντρικό γεγονός στην ζωή του Θεανθρώπου, ενώ περικλείει πολλά και σημαντικά θεολογικά μηνύματα και που εορτάζουμε σήμερα, μας «εξηγεί» πώς αποτυπώνεται στις ιερές εικόνες η υπεύθυνη του Τμήματος Αγιογραφίας του Ιερού Ναού της Ενορίας Αγίας Τριάδας Ηρακλείου κ. Ευσεβία (Εύη) Χατζηνικολάου.
Η αγιογράφος «αναλύσει» στο neakriti.gr την παράσταση και τους συμβολισμούς της ιερής εικόνας της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος:
Στο μέσο της εικόνας παρατηρείται στην κορυφή του βουνού ο Μεταμορφωμένος Χριστός να φοράει λευκό χιτώνα και ιμάτιο, με όλη την ύπαρξη να ακτινοβολεί το άκτιστο φως, με το ένα χέρι να ευλογεί. Τι κρατάει στο άλλο χέρι;
«Κρατάει κλειστό ειλητάριο όπου αναγράφεται ο νόμος Του».
Στην εικόνα παράλληλα παρατηρείται ότι το Όρος Θαβώρ παριστάνεται έρημο από βλάστηση και δέντρα, ποιος ο λόγος;
«Τα βουνά στη Βυζαντινή Αγιογραφία παριστάνονται γυμνά - λιτά για να μην αποσπάται η προσοχή του πιστού από το κυρίως θέμα».
Πώς αποδίδεται στην εικόνα το άκτιστο φως που τον περιβάλλει;
«Το άκτιστο φως που τον περιβάλει εικονογραφείται σε σχήμα κυκλικό, ή ωοειδές. Το άκτιστο φως συμπληρώνουν οι χρυσές ακτίνες που σχηματίζουν τετράγωνο».
Κατά την στιγμή της Μεταμορφώσεως του Ιησού, από ποια σύμβολα φωτός περιβάλλεται;
«Οι δυο ομόκεντροι κύκλοι συμβολίζουν την παρουσία των δύο άλλων προσώπων της Αγίας Τριάδος».
Τι αποκαλύπτει η Μεταμόρφωση του Χριστού;
«Η μεταμόρφωσης του Σωτήρος δεν σημαίνει αλλαγή της μορφής Του αλλά αποκάλυψη της έως τότε κρυμμένης δόξας Του».
Δεξιά του Χριστού στην εικόνα βλέπουμε τον Μωυσή που κρατάει τις πλάκες με το Νόμο του Θεού και αριστερά του ο Προφήτης Ηλίας. Τι συμβολίζει ο Μωυσής στην εικόνα και τι ο Προφήτης Ηλίας;
«Δεξιά του Ιησού εικονογραφείται ο Μωυσής, ο οποίος κρατά τις πλάκες με το Νόμο του Θεού και έχει τα χέρια σκεπασμένα. Ο Μωυσής έχει πεθάνει, παρουσιάζεται όμως ζωντανός συμβολίζοντας τον προορισμό του ανθρώπου για την αθανασία. Αριστερά του Ιησού στέκει ο προφήτης Ηλίας σε στάση δέησης. Ο προφήτης δεν έχει πεθάνει ανήκει στους ζώντες, ο οποίος μετέστη στους ουρανούς πάνω σε πύρινο άρμα.
Έτσι ο Μωυσής συμβολίζει τους νεκρούς, ενώ ο Ηλίας τους ζώντες».
Τι συμβολίζει το βουνό στην Χριστιανική παράδοση;
«Το βουνό στη Χριστιανική παράδοση συμβολίζει το σημείο όπου συναντάται ο ουρανός με τη γη».
Στο κάτω μέρος της εικόνας παρίστανται τρεις μαθητές, οι οποίοι παρουσιάζονται έντρομοι με όσα συμβαίνουν σε αντιπαράθεση με τους δύο προφήτες που στέκονται ακίνητοι. Τι εκφράζει η ακινησία των προφητών και τι η κινητικότητα των μαθητών του Κυρίου;
«Στο κάτω μέρος της εικόνας εικονογραφούνται τρεις μαθητές του Κυρίου ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Έχουν πέσει στους πρόποδες του βουνού κάτω από τα πόδια του Κυρίου και παρακολουθούν έντρομοι, έκπληκτοι, ταραγμένοι όσα διαδραματίζονται. Οι δυο μικρότεροι σε ηλικία Ιάκωβος και Ιωάννης έχουν στραμμένα τα σώματα και τα πρόσωπα τους προς το έδαφος κρατώντας με τα χέρια τους τα μάτια τους κλειστά μη μπορώντας να αντικρίσουν θεϊκό φως που ακτινοβολεί. Μόνο ο Πέτρος ο μεγαλύτερος σε ηλικία έχει στραμμένο το σώμα και το πρόσωπο του προς τον Κύριο. Παρ’ όλα αυτά και ο ίδιος μη μπορώντας να αντικρίσει το θεϊκό φως κλείνει τα μάτια του με το αριστερό του χέρι.
Η ακινησία του Μωυσή και του προφήτη δηλώνει την ηρεμία, την Ειρήνη του Θεού ενώ αντίθετα η κινητικότητα των μαθητών δηλώνει τη γήινη κατάσταση του ανθρώπου».
Σημειώνεται ότι η Μεταμόρφωση του Χριστού στήριξε στην πίστη τους μαθητές, ότι αυτός είναι ο Υιός του Θεού ώστε να μην κλονιστούν. Η ημέρα κανονικά έπρεπε να τιμάται μήνα Μάρτιο, και ανάλογα με το πότε εορτάζεται κάθε χρόνο το Πάσχα.
Ωστόσο ο χρόνος αυτός συμπίπτει με την περίοδο της Τεσσαρακοστής και δεν θα μπορούσε να εορταστεί πανηγυρικά, γι' αυτό η εορτή μεταφέρθηκε την 6η Αυγούστου, σαράντα ημέρες από την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).
