Με κατάνυξη και ευλάβεια έσπευσαν οι πιστοί να τιμήσουν την Αγία Φωγεινή τη Σαμαρείτιδα, που εορτάζει σήμερα, στο σπήλαιο που βρίσκεται νοτιοανατολικά στην περιφέρεια του χωριού Αβδού Πεδιάδος και είναι αφιερωμένο σε Εκείνη.
Το ιερό σπήλαιο μαζί με την Μονή της Αγίας Άννας, που βρίσκονται στο όρος Λουλουδάκι, ήταν ερημητήρια και σύμφωνα με την παράδοση, η Αγία Φωτεινή έψαχνε να βρει κάποιο ήσυχο και απομονωμένο μέρος από τους υπόλοιπους ανθρώπους, ώστε να αφιερώσει το υπόλοιπο της ζωής της στον Θεό. Ενώ όμως δεν έβρισκε το μέρος που ήθελε, παρουσιάστηκε η Παναγία και κάνοντας θαύμα, άνοιξε το σπήλαιο στο βράχο, ώστε να μπει η Αγία Φωτεινή.
Μάλιστα, σύμφωνα με την παράδοση επίσης, οι γυναίκες, οι οποίες έχουν πρόβλημα τεκνοποίησης, όταν επισκέπτονται το σπήλαιο και αφού πιούν άγιασμα, το οποίο στάζει από την οροφή μέσα σε ένα πιθάρι, αυτές τεκνοποιούν και πάντοτε κάνουν αγόρια.
Το πιθάρι, επίσης - η παράδοση θέλει - να μην ξεχειλίζει ποτέ, αλλά δεν ούτε και να αδειάζει και ποτέ, έτσι ώστε όλοι οι πιστοί που θα βρεθούν στο σπήλαιο της Αγίας Φωτεινής να μπορούν να πάρουν μαζί τους αγίασμα από το πιθάρι.
Σύμφωνα με μαρτυρίες πιστών, το αγίασμα, που στάζει από ψηλά - σαν τα δάκρυα της Αγίας Φωτεινής - πέφτει στο πιθάρι και όταν απλώνεις το χέρι σου και έρθει σε επαφή με την παλάμη σου, η χάρη της αγίας σε προστατεύει.
Η Αγία Φωτεινή στο Αβδού αναφέρεται σε ιστορικά αρχεία και ως μοναστήρι. Ο Paul Faure αναφέρει ότι η λατρεία στο σπήλαιο άρχισε τον 19ο αιώνα, αλλά προφανώς υπήρχαν σποραδικά μοναχοί - ερημίτες στα γύρω σπήλαια από πολύ παλιότερα. Ωστόσο δεν φαίνονται ίχνη οργανωμένου μοναστηριακού συγκροτήματος, παρόλο που είναι γνωστό ότι στα τέλη του 19ου αιώνα μόναζε εκεί ένας τουλάχιστον μοναχός.
Πρόκειται για έναν τόπο απίστευτου φυσικού κάλλους, με την Αγία Φωτεινή να θαυματουργεί συνεχώς, σύμφωνα με μαρτυρίες πιστών.
Σημειώνεται πως την εικόνα της Αγίας Φωτεινής την βρήκε ένας βοσκός, καθώς ένα πρόβατό του τον οδήγησε σε αυτήν. Μετά από την τουρκοκρατία και αφού οι καλόγεροι σφαγιάστηκαν, το μοναστήρι ερήμωσε, αλλά η πίστη και η αγάπη του κόσμου από το Αβδού το κράτησαν «ζωντανό», αφού δεν το εγκατέλειψαν.
