Το ιδεολογικό περίβλημα της Επανάστασης του 1821 έδωσε στη "Νέα Κρήτη" ο Αντώνης Κλάψης, ο οποίος είναι επίκουρος καθηγητής Διπλωματίας και Διεθνούς Οργάνωσης του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Ο κ. Κλάψης μίλησε για τις διπλωματικές και πολιτικές προεκτάσεις της Επανάστασης του 1821, ενώ έκανε αναφορά πως η Επανάσταση επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τη Γαλλική και την Αμερικανική Επανάσταση.
Ο κ. Κλάψης μίλησε για το κίνημα του ρομαντισμού που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιδεολογική εδραίωση του 1821, ενώ ανέφερε πως ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός προετοίμασε ιδεολογικά την Επανάσταση. Υποστήριξε πως ο λόγος που δεν αποδέχτηκε ο Ι. Καποδίστριας την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας οφειλόταν στο γεγονός πως θεωρούσε ότι δεν είχαν διαμορφωθεί οι κατάλληλες συνθήκες για την ευόδωση του εγχειρήματος, ενώ μίλησε ανοιχτά για το πώς οι Ευρωπαίοι άλλαξαν στάση υπέρ της Ελλάδας. Οι αγριότητες των Οθωμανών, σε συνδυασμό με την αλλαγή ηγεσίας στο βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών, άλλαξαν τους συσχετισμούς.
Τέλος, ο κ. Κλάψης μίλησε και για τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, η οποία αναμφισβήτητα αποτελεί ορόσημο για την ανεξαρτησία μας.
* Η κ. Μπότσιου είχε υποστηρίξει σε μια συνέντευξή της στην εφημερίδα "Νέα Κρήτη" πως η Επανάσταση του 1821 στη συνείδηση του μέσου Έλληνα γίνεται αντιληπτή ως ένα στρατιωτικό γεγονός και όχι τόσο ως ένα γεγονός με εμφανείς διπλωματικές και πολιτικές προεκτάσεις. Ασπάζεστε τη συγκεκριμένη θέση;
«Η Επανάσταση είχε ασφαλώς μια στρατιωτική πτυχή. Ξεκινάει ως ένα στρατιωτικό γεγονός. Ταυτόχρονα, είναι ένα μείζον διπλωματικό γεγονός. Δεν είναι τυχαίο πως απέναντι σε αυτό το γεγονός τοποθετούνται και οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής. Απασχολεί την εξωτερική πολιτική των σημαντικότερων κρατών της Ευρώπης. Οι Έλληνες προσπαθούν αφενός στο εσωτερικό να επικρατήσουν απέναντι στους Οθωμανούς στρατιωτικά και αφετέρου προσπαθούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις ώστε ο αγώνας τους να τύχει διεθνούς υποστήριξης και αναγνώρισης. Δε θα μπορούσε το αποτέλεσμα να ήταν θετικό εάν απουσίαζε το ένα από τα δύο στοιχεία. Η αλήθεια είναι πως στο συλλογικό υποσυνείδητο, ίσως σε αυτό να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο τα σχολεία, επικρατούν τα στρατιωτικά επιτεύγματα και έτσι περνάει σε δεύτερη μοίρα η πολιτική και διπλωματική διάσταση της Επανάστασης του 1821. Πτυχή της συγκεκριμένης διάστασης είναι και το φαινόμενο του φιλελληνισμού, η στράτευση δηλαδή πολλών Ευρωπαίων και Αμερικανών στον αγώνα των Ελλήνων είτε με τη μορφή χορηγήσεων είτε με τη μορφή της έλευσής τους στην Ελλάδα και τη συμπαράταξή τους στο πολεμικό τοπίο με τους Έλληνες».
* Ο George Finley κάνει λόγο για σαφή επιρροή της Γαλλικής Επανάστασης στην Ελληνική Επανάσταση. «Οι ίδιες ηθικές και πολιτικές αιτίες που γέννησαν τη Γαλλική Επανάσταση γέννησαν και την Επανάσταση στην Ελλάδα», αναφέρει χαρακτηριστικά. Ποια είναι η άποψή σας;
«Σίγουρα, η Ελληνική Επανάσταση του 1821 είναι ένα ιδεολογικό και πολιτικό τέκνο της ευρύτερης εποχής της, κομμάτι της οποίας είναι η Γαλλική Επανάσταση. Σαφώς έχει προηγηθεί η Αμερικανική Επανάσταση. Η Ελληνική Επανάσταση είναι πρωτίστως ένας εθνικο-απελευθερωτικός αγώνας. Οι ίδιοι οι επαναστάτες διακηρύσσουν τον εθνικο-απελευθερωτικό αγώνα της Επανάστασης, από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες μέχρι τα Επαναστατικά Συντάγματα. Το πρόταγμα των Ελλήνων είναι πρωτίστως η απόκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας και η χειραφέτηση από τις ξένες δυνάμεις. Από αυτήν την πλευρά, έχει κοινά στοιχεία με τη Γαλλική Επανάσταση».
* Και η επιρροή της Αμερικανικής Επανάστασης;
«Η Γαλλική Επανάσταση είχε μεγαλύτερη επιρροή στον ελληνικό κόσμο και για λόγους γεωγραφικής εγγύτητας. Τα γαλλικά στρατεύματα, την περίοδο των Ναπολεόντιων πολέμων, έφτασαν στον ελληνικό κόσμο. Οι Γάλλοι κατέλαβαν τα Επτάνησα και οι Έλληνες, κάποιοι εξ αυτών, είχαν άμεση επαφή με την επαναστατική γαλλική ιδεολογία. Άλλοι στρατεύτηκαν στο πλευρό των Γάλλων. Αυτό από τη μία πλευρά τους ζύμωσε με την επαναστατική ιδεολογία και από την άλλη πλευρά τους έδωσε πολύτιμη πολεμική εμπειρία, η οποία αξιοποιήθηκε στο πεδίο των μαχών. Είναι ενδιαφέρον να διαβάσει κάποιος τα Απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη, όπου ο Κολοκοτρώνης υποστηρίζει πως η Γαλλική Επανάσταση «άνοιξε τα μάτια μας». Η Γαλλική Επανάσταση έσπειρε το στοιχείο της ανατροπής στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλους Ευρωπαίους λαούς. Οι Έλληνες ήθελαν να χειραφετηθούν από τον οθωμανικό επικυρίαρχο».
* Στα σχολικά βιβλία διαβάζουμε για τον ρομαντισμό. Τι είναι το κίνημα του Ρομαντισμού και πώς σχετίζεται με την Αρχαία Ελλάδα;
«Είναι ένα φαινόμενο που συνδέεται με ευρύτερες διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Έχει προηγηθεί Αναγέννηση, Διαφωτισμός. Στα τέλη του 18ου αιώνα εμφανίζεται το κίνημα του Ρομαντισμού, το οποίο περιλαμβάνει και αυτήν την αντίληψης ανάγκης διασύνδεσης με την κλασική αρχαιότητα. Ήταν ένα αίτημα που υπήρχε από την εποχή του Διαφωτισμού. Όλα αυτά επηρεάζουν τους Έλληνες. Και ο Διαφωτισμός επηρεάζει τους Έλληνες, διότι μεταλαμπαδεύεται στον ελληνικό κόσμο μέσα από τη διδασκαλία, τη δράση και συγγραφή επιφανών λογίων, λαμβάνοντας ειδικότερη μορφή εκείνη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Ο Ρομαντισμός επηρέασε τις εξελίξεις όχι μόνο πριν την εμφάνιση του νέου ελληνικού κράτους, αλλά και μετά την εμφάνιση του νέου ελληνικού κράτους. Ο καιρός της Επανάστασης εμπνέει όχι μόνο τους Έλληνες, αλλά εμπνέει τους φιλέλληνες, οι οποίοι βλέπουν την προοπτική της αναγέννησης του αρχαίου ελληνικού μεγαλείου. Οι Έλληνες θα ανεξαρτητοποιηθούν και σχεδόν αυτόματα θα συνδεθούν με την αρχαία Ελλάδα. Το ίδιο πνεύμα διαπνέει και τους Βαυαρούς, οι οποίοι διαμορφώνουν τη φυσιογνωμία του ελληνικού κράτους σε πολλά επίπεδα, όπως εκείνο της εκπαίδευσης, της αντίληψης για τον κόσμο (μεταφορά της πρωτεύουσας από το Ναύπλιο στην Αθήνα εξαιτίας του αρχαίου μεγαλείου, της αλλαγής του νομίσματος από φοίνικα σε δραχμή)».
Ο Καποδίστριας θα είναι υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας μέχρι και το 1822, οπότε θα παραιτηθεί και θα διαμείνει κατά κύριο λόγο στην Ελβετία. Από εκεί, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της Επανάστασης.
* Ο Αριστείδης Χατζής υποστηρίζει πως, χωρίς τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, Ελληνική Επανάσταση δε θα πραγματοποιούταν. Εσείς τι πιστεύετε;
«Κατά τη γνώμη μου, ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός προετοιμάζει ιδεολογικά την Ελληνική Επανάσταση. Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός, όπως και το σύνολο των πνευματικών κινημάτων της εποχής, αφορά μικρό αριθμό ανθρώπων. Ο μέσος ποιμένας και αγρότης δεν είχε ιδέα από τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό. Είναι ένα στοιχείο που εξηγεί την πορεία προς τον αγώνα. Και κυρίως εξηγεί τα αιτήματα του αγώνα, που είναι: ανεξαρτησία και οργάνωση ενός δημοκρατικού κράτους. Οπωσδήποτε, ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός προετοιμάζει τους Έλληνες για να διατυπώσουν τα αιτήματα αυτά μ' έναν πιο σαφή και κατηγορηματικό τρόπο».
* Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με την αντίληψη που είχαν οι Μ. Δυνάμεις για την Επανάσταση του 1821 όταν ξεκινάει στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Είχαν μια θετική άποψη όταν ξεκίνησε ο ελληνικός λαός να επαναστατεί;
«Η Ελληνική Επανάσταση βρίσκει τα μέλη της Ιεράς Συμμαχίας να συνεδριάζουν στο Λάιμπαχ, στη σημερινή Λουμπιάνα. Στο άκουσμα της Επανάστασης, προκαλεί ανησυχία και δυσαρέσκεια στις Μ. Δυνάμεις. Τα μέλη που θα συνεδριάσουν θα φτάσουν σε μια απόφαση καταδίκης της Επανάστασης και θα καταλήξουν στην απόφαση πως είναι αντίθετοι σε κάθε επαναστατικό κίνημα, είτε με εθνικό είτε με κοινωνικό χαρακτήρα. Η Ελληνική Επανάσταση ξεκινάει έξι χρόνια μετά την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλώ. Οι Μ. Δυνάμεις έχουν φέρει την Ευρώπη σε μια κατάσταση μοναρχικής επιβολής. Οι συντηρητικότερες δυνάμεις της Ευρώπης δε θέλουν επαναστάσεις. Τις βλέπουν ως κινδύνους για την ευρωπαϊκή τους ισορροπία, αλλά και για την εσωτερική τους ευστάθεια των καθεστώτων τους. Είναι δυνατόν οι επαναστάσεις να "αυξηθούν" και να φέρουν αναταραχές. Στο Λάιμπαχ, εξαιτίας της παρέμβασης του Καποδίστρια, καταδικάζεται η Επανάσταση, αλλά δε λαμβάνεται η απόφαση για την αποστολή των στρατευμάτων τους με σκοπό την επιτόπια καταστολή της. Μια τέτοια απόφαση θα σήμαινε και το τέλος της Επανάστασης, διότι μόνο η ανακοίνωση της απόφασης θα ανάγκαζε τους Έλληνες να αναδιπλωθούν. Την απόφαση για επιτόπια καταστολή έλαβαν οι Μ. Δυνάμεις σε άλλες χώρες που ξεκίνησαν την Επανάσταση, όπως στο Βασίλειο της Νεάπολης ή στην Ισπανία. Η φραστική καταδίκη αλλά όχι λήψη πρακτικών μέτρων δίνει περιθώριο παγίωσης των θέσεων των επαναστατών».
* Γιατί ο Καποδίστριας δε θέλει να ηγηθεί της Φιλικής Εταιρείας, όπως μαθαίνουμε από τα σχολικά εγχειρίδια;
«Η Φιλική Εταιρεία πρότεινε δύο φορές στον Ι. Καποδίστρια να αναλάβει την ηγεσία. Και ο λόγος είναι διπλός. Ο Ι. Καποδίστριας είναι ο επιφανέστερος Έλληνας του καιρού του. Είναι υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας και έχει πανευρωπαϊκή εμβέλεια. Είναι απόλυτα καταρτισμένος σε θέματα πολιτικής και διπλωματίας. Το γεγονός ότι είναι υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας είναι ένας σημαντικός λόγος που θέλουν να του δώσουν την ηγεσία. Οι Φιλικοί ήθελαν να καλλιεργήσουν τον μύθο της ρωσικής υποστήριξης προς την Ελληνική Επανάσταση. Εάν ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας αναλάμβανε την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας, θα ήταν λογικό να υποθέσουν πως υπήρχε άμεση ή έμμεση υποστήριξη της Ρωσίας προς το ελληνικό εγχείρημα. Ο Καποδίστριας αρνήθηκε δύο φορές, καθώς θεώρησε πως η συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή προκειμένου οι Έλληνες να αναλάβουν μια τέτοια πρωτοβουλία. Η Φιλική Εταιρεία ιδρύεται σχεδόν την ίδια περίοδο της σύγκλησης του Συνεδρίου της Βιέννης, στο οποίο οι αντίπαλοι του Ναπολέοντα κατευθύνουν την Ευρώπη σε μια συντηρητική κατεύθυνση. Είναι λογικό αυτό που υποστηρίζει ο Καποδίστριας, πως η συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή. Ο Καποδίστριας θα συμμετάσχει στο Λάιμπαχ. Ο Καποδίστριας θα είναι υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας μέχρι και το 1822, οπότε θα παραιτηθεί και θα διαμείνει κατά κύριο λόγο στην Ελβετία. Από εκεί, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της Επανάστασης, ερχόμενος σε επαφή με πρόσωπα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Ελληνική Επανάσταση, όπως ο τραπεζίτης Εϋνάρδος, που έδωσε μεγάλα χρηματικά ποσά στην Ελλάδα. Με όποιον τρόπο μπορεί ο Καποδίστριας δίνει ώθηση στην Ελληνική Επανάσταση. Η θέση του είναι λεπτή απέναντι στη ρωσική πολιτική. Τυπικά, παραμένει υπουργός Εξωτερικών. Αλλά, στην πράξη, δεν ασκεί τα καθήκοντά του. Όταν οι Έλληνες θα αναζητήσουν σανίδα σωτηρίας (το 1824-1825 βυθίζεται η Επανάσταση εξαιτίας των εμφυλίων πολέμων και της εκστρατείας του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο), θα στραφούν στον Καποδίστρια. Το 1827 οι Έλληνες θα ψηφίσουν το Τρίτο Σύνταγμα και παράλληλα θα διορίσουν ως πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας για μια περίοδο 7 ετών. Ο Ι. Καποδίστριας θα αποδεχτεί την πρόσκληση και θα δεχτεί να αναλάβει τα καθήκοντα του κυβερνήτη στις αρχές του 1828».
* Η Μαρία Ευθυμίου υποστηρίζει πως ο ελληνικός λαός τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια της Επανάστασης του 1821 ήταν πιο κοντά με τη Ρωσία παρά στις άλλες Μ. Δυνάμεις της Ευρώπης. Ισχύει;
«Υπήρχε ένα μέρος του πληθυσμού που έβλεπε με συμπάθεια τη Ρωσία ή ακόμη προσδοκούσε στη ρωσική υποστήριξη βασιζόμενο πρωτίστως στο κοινό ορθόδοξο δόγμα. Η προοπτική αποφασιστικής παρέμβασης των Ρώσων προς τους Έλληνες δεν ήταν τόσο ρεαλιστική. Πριν το 1821, είχε προηγηθεί μια άλλη ελληνική εξέγερση τα Ορλωφικά, τα οποία υποκινήθηκαν από Ρώσσους. Οι αδερφοί Ορλώφ έρχονται στην Ελλάδα με σκοπό να υποκινήσουν τους Έλληνες να επαναστατήσουν, αλλά στην κρίσιμη στιγμή οι Ρώσοι δε βοηθούν και οι Έλληνες ηττώνται. Η ήττα αυτή συνδυάστηκε με σφαγές Ελλήνων από τους Οθωμανούς. Η ήττα έμεινε στο συλλογικό υποσυνείδητο και έτσι υπάρχουν εκείνοι που θεωρούν πως οι Ρώσοι δε θα επέμβουν υπέρ των Ελλήνων εάν δεν εξυπηρετήσουν δικό τους συμφέρον. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης διαμορφώνονται τρεις μεγάλες ομάδες: της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας. Έτσι διαμορφώνονται τα ξενικά κόμματα. Οι ονομασίες «αγγλικό, γαλλικό και ρωσικό κόμμα» δεν ήταν επίσημες ονομασίες, αλλά απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί που οι αντίπαλοι απέδιδαν στους Άλλους. Ο προσανατολισμός των Ελλήνων προς τις Μ. Δυνάμεις έρχεται σε συνέχεια άλλων δύο προϋποθέσεων. Καταδεικνύεται η ανάγκη των Ελλήνων να βρουν βοήθεια στο εξωτερικό, ιδίως μετά την εκστρατεία του Ιμπραήμ. Καταλαβαίνουν πως είναι δύσκολο να πετύχουν τον αρχικό τους στόχο. Και από την άλλη, υπάρχει ένα ιδεολογικό στοιχείο. Ηγέτης του αγγλικού κόμματος είναι ο Αλ. Μαυροκορδάτος, που είναι υποστηρικτής συνταγματικού κράτους, ενός μοντέλου διακυβέρνησης που προσιδιάζει στο αγγλικό πολιτικό σύστημα. Αντίστοιχα, οι οπαδοί του ρωσικού κόμματος είναι πιο θρησκευόμενοι και πιο συντηρητικοί. Επομένως, υπάρχει το στοιχείο της αναζήτησης ξένου υποστηρικτή, αλλά και οι ιδεολογικές προτιμήσεις των ατόμων».
Ο απαγχονισμός του Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’ από τους Τούρκους.
Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
Ο απαγχονισμός του Οικουμενικού Πατριάρχη άλλαξε τους συσχετισμούς
* Οι Μ. Δυνάμεις της Ευρώπης πότε εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην Ελλάδα; Πρέπει να υπήρξαν κάποιοι διπλωματικοί χειρισμοί ώστε να λάβουν θετική στάση υπέρ μας.
«Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα σχετίζεται με την αντίδραση ή με την αλλαγή αντίληψης στις αντίστοιχες κυβερνήσεις. Δεν ήταν η ελληνική πρωτοβουλία που έπειθε τις Μ. Δυνάμεις, αλλά οι εξελίξεις που τις ωθούσαν προς την κατεύθυνση αυτή. Μια σημαντική εξέλιξη έρχεται τους πρώτους μήνες της Επανάστασης. Οι Οθωμανοί προχωρούν σε σφαγές των Ελλήνων όχι μόνο στις περιοχές όπου διεξάγεται επανάσταση, αλλά παντού. Ενδεικτικά αναφέρω τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου, Κυπριανό, που απαγχονίζεται, και αποκεφαλίζονται άλλοι τρεις μητροπολίτες Κύπρου. Και απαγχονίζεται και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος Ε'. Αυτές οι αγριότητες θα δώσουν την αφορμή για ρωσική επέμβαση με την υποκίνηση του Ι. Καποδίστρια. Ο τσάρος Αλέξανδρος Α' θα στείλει τελεσίγραφο στην οθωμανική κυβέρνηση να παύσει τις βιαιότητες. Δε θα ανταποκριθεί θετικά ο σουλτάνος και θα διακοπούν οι ρωσο-οθωμανικές σχέσεις. Αυτή η διακοπή λειτούργησε ωφέλιμα για τους Έλληνες. Οι Οθωμανοί φοβόντουσαν πως προμηνύεται ένας ρωσο-οθωμανικός πόλεμος και έτσι ήταν αναγκασμένοι να διατηρούν στρατεύματα στα σύνορα κοντά με την Τουρκία.
Ένα άλλο κομβικό γεγονός που λειτούργησε θετικά για τη μεταστροφή της βρετανικής πολιτικής σκηνής ήταν η αυτοκτονία τού μέχρι τότε υπουργού Εξωτερικών λόρδου Κάσλρεϊ, ο οποίος αυτοκτόνησε το φθινόπωρο του 1822 και τον διαδέχτηκε ο Τζορτζ Κάνιγκ. Ο Κάσλρεϊ ήταν απασχολημένος στο παραδοσιακό βρετανικό δόγμα υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Κάσλρεϊ έβλεπε την Ελληνική Επανάσταση ως μία ενδεχόμενη απειλή για τα βρετανικά συμφέροντα. Ο Κάνιγκ διέβλεψε στα βρετανικά συμφέροντα μια σημαντική ευκαιρία. Πίστευε πως η Βρετανία έπρεπε να παρέμβει πιο δυναμικά για να μη δώσουν χώρο στους Ρώσους. Το 1823, στην Ελληνική Επανάσταση μπαίνει ο βρετανο-ρωσικός ανταγωνισμός».
Η ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827). Ελαιογραφία του Γκαρνερέ.
ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΝΑΒΑΡΙΝΟΥ
Καθοριστική για τη γέννηση του ελληνικού κράτους
* Τι έγινε στη ναυμαχία του Ναβαρίνου; Μπορούμε να μιλάμε μετά το τέλος του Ναβαρίνου για τη γέννηση του ελληνικού κράτους;
«Το καλοκαίρι του 1827, Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία υπογράφουν μια συνθήκη στο Λονδίνο. Με βάση αυτή τη συνθήκη, συμφωνούν και οι τρεις δυνάμεις πως πρέπει να διαμεσολαβήσουν ανάμεσα στους Έλληνες και στους Οθωμανούς, με σκοπό την ειρήνευση προδιαγράφουν την ίδρυση ενός αυτόνομου κράτους. Για να εφαρμοστούν οι αποφάσεις τους, συμφωνούν να στείλουν στις επαναστατημένες περιοχές μοίρες των ναυτικών τους δυνάμεων, με σκοπό να εξαναγκάσουν Έλληνες και Οθωμανούς να παύσουν τη μεταξύ τους ένοπλη σύγκρουση. Αυτό γίνεται σε μια περίοδο που η Ελληνική Επανάσταση πνέει τα λοίσθια διότι έχει μεσολαβήσει η εκστρατεία του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Τον Οκτώβριο του 1827, τα πλοία των Άγγλων, των Γάλλων και των Ρώσων βρίσκονται αγκυροβολημένα στον κόλπο του Ναβαρίνου, καθώς εκεί βρίσκεται ο τουρκο-αιγυπτιακός στόλος. Μέσα από συμπτώσεις και αλληλουχία γεγονότων, θα υπάρξει σύγκρουση του συμμαχικού στόλου και του τουρκο-αιγυπτιακού στόλου. Ο τουρκο-αιγυπτιακός στόλος θα καταστραφεί και αυτό το γεγονός θα είναι η σανίδα σωτηρίας της Επανάστασης. Χωρίς την παρέμβαση των Μ. Δυνάμεων στο Ναβαρίνο, ελληνικό κράτος δε θα είχε υπάρξει. Η Ελληνική Επανάσταση θα είχε φυλλορροήσει. Η εμπλοκή του συμμαχικού με τον τουρκο-αιγυπτιακό στόλο έρχεται σε συνέχεια του αγώνα των Ελλήνων. Εάν δεν υπήρχε αγώνας των Ελλήνων, δε θα είχαμε άμεση παρέμβαση των Μ. Δυνάμεων. Χρειαζόταν ως προϋπόθεση ο αγώνας, αλλά ήταν απαραίτητη ως επιστέγασμα η παρέμβαση των Μ. Δυνάμεων».
