Η ζωή μας, όπως και οι ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον τον κόσμο, έχει μπει σε αναμονή εδώ και μήνες. Η πανδημία κλόνισε πολλές από τις βεβαιότητές μας. Δοκιμάζει τις αντοχές μας.
Η επιδημία του Covid -19 μας υπενθυμίζει ότι όλοι έχουμε μια κοινή μοίρα . Ξαναγινόμαστε όλος ο πλανήτης, όλοι οι άνθρωποι, λευκοί, μαύροι κίτρινοι, πλούσιοι και φτωχοί μια κοινότητα.
Το 2020 δεν είναι η μόνη φορά που ο κόσμος έζησε μια Πανδημία.
Πανώλη, χολέρα, λέπρα, ευλογιά, γρίπη... αυτή είναι μια μικρή λίστα με τις πιο σημαντικές πανδημίες που εξολόθρευσαν εκατομμύρια ανθρώπους.
Όσο εκπολιτιζόταν ο άνθρωπος, οικοδομώντας πόλεις, ανοίγοντας εμπορικούς δρόμους και διεξάγοντας πολέμους, τόσο πιο συχνές ήταν οι πανδημίες.
Η ελονοσία, η φυματίωση, η λέπρα, η γρίπη, η ευλογιά και άλλες μολυσματικές ασθένειες εμφανίστηκαν τότε.
Τα ζωγραφικά έργα είναι, όπως και τα πλοία, ταξιδεύουν στο χρόνο. Δεν αναπαριστούν απλώς τον κόσμο. Μεταφέρουν, με τα δικά τους εκφραστικά μέσα, βιώματα και μνήμες. Είναι αδιάψευστοι μάρτυρες της εποχής τους. Ελάτε να δούμε γνωστούς ζωγραφικούς πίνακες που απεικονίζουν πανδημίες που αποδεκάτισαν τον κόσμο .
-"Λοιμός σε αρχαία πόλη", πίνακας του Μίχιελ Σβέιρτς (17ος αιώνας).
Η πρώτη πανδημία ήταν ο λοιμό των Αθηνών.
Η παλαιότερη καταγεγραμμένη πανδημία συνέβη κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Αφού η ασθένεια πέρασε από τη Λιβύη, την Αιθιοπία και την Αίγυπτο, διέσχισε τα αθηναϊκά τείχη, τα οποία πολιορκούσαν οι Σπαρτιάτες.
Ο Λοιμός των Αθηνών ήταν μια καταστροφική επιδημία, που εκδηλώθηκε στην πόλη-κράτος των Αθηνών στην αρχαία Ελλάδα, κατά το δεύτερο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου, το 430 π.Χ.
Θεωρείται πως η επιδημία πρωτοεμφανίστηκε στο λιμάνι του Πειραιά, το οποίο και αποτελούσε την κύρια είσοδο προμηθειών της πόλης.
- Έργο του Γάλλουζωγράφου Ζιλ-Ελί Ντελονέ, «Η πανούκλα του Γαληνού», 1869
Διήρκεσε από το 165 ως το 180 μ.Χ. και έμεινε γνωστή και ως η πανούκλα του Γαληνού (από το όνομα του Έλληνα γιατρού που ζούσε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και που την περιέγραψε στα κείμενα του).
Πρόκειται για μια πανδημία που έφεραν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία τα στρατεύματα που επέστρεφαν από εκστρατείες στην Εγγύς Ανατολή . Οι μελετητές υποψιάζονται ότι ήταν είτε ευλογιά είτε ιλαρά.
-Έργο του Πίτερ Μπρέγκελ αναπαριστά τον «Θρίαμβο του θανάτου»
Ο κόσμος του ύστερου μεσαίωνα διαποτισμένος με τον ενοχικό λόγο περί αμαρτίας και φόβου του τιμωρού Θεού επιδόθηκε σε αυτοτιμωρητικές τελετουργίες και λατανίες στην ύπαιθρο και τις πόλεις να ζητήσει έλεος.
-Έργο του Antoine-Jean Gros – «Ναπολέων επισκέπτεται τους πληγέντες από πανώλη της Γιάφας»
Ο πίνακας “Bonaparte Visiting the Plague Victims of Jaffa” αποτελεί μια σύνθεση του 1804, η οποία ανατέθηκε από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη στον Γάλλο ζωγράφο, Antoine-Jean Gros, την περίοδο που η πανούκλα θέριζε την πόλη Γιάφα του Ισραήλ.
-Έργο του Καραβάτζιο, Νάπολη «Οι Επτά Πράξεις του Ελέους»
Η πανδημία του «μαύρου θανάτου», σάρωσε την ευρωπαϊκή ήπειρο τον 14ο αιώνα. Το πιθανότερο είναι ότι ξεκίνησε από τα βάθη της Ασίας. Έφτασε μέχρι με τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο και μέσα από το γενοβέζικα πλοία ταξίδεψε στην Ευρώπη.
Η πανώλη εξαπλώθηκε με τρομακτικούς ρυθμούς με αποτέλεσμα να πεθάνει το 1/3 του πληθυσμού της γηραιάς ηπείρου λόγω έλλειψης ιατρικών γνώσεων αλλά και των άσχημων συνθηκών υγιεινής που επικρατούσαν εκείνη την εποχή .
Οι δρόμοι των μεγάλων πόλεων της Ευρώπης ήταν γεμάτοι πτώματα που αποτελούσαν μια ακόμη εστία μόλυνσης, με τους ανθρώπους να αδυνατούν να θάψουν τους νεκρούς τους με αξιοπρέπεια.
Το σκηνικό αυτό, του τρόμου ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες να το εντάξουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στα έργα τους. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Καραβάτζιο. Ο μαέστρος των φωτοσκιάσεων, «απογείωσε» με την πινελιά του, δημιούργησε τις «Οι Επτά Πράξεις του Ελέους»,1606-1607, που αναπαριστά την ταφή των νεκρών.
Φωτογραφίες: Μουσείο Λούβρου, Μουσείο του Πράδο, Εθνική πινακοθήκη της Δανίας
