Ονομάζεται «Πρόδρομος», γιατί με το κήρυγμα και με το έργο του εσήμανε τον ερχομό του Ιησού Χριστού και «Βαπτιστής», διότι βάπτιζε τους ανθρώπους στον Ιορδάνη ποταμό και εβάπτισε και τον Ιησού Χριστό.
Το βάπτισμα του Προδρόμου ήταν μία συμβολική πράξη καθαρμού εκείνων, που πήγαιναν σ’ αυτόν να εξομολογηθούν, ήταν όμως και ο τύπος του βαπτίσματος του Ιησού Χριστού, γι’ αυτό και ο Ιωάννης έλεγε: «Εγώ μεν εβάπτισα υμάς εν ύδατι, αυτός βαπτίσει υμάς εν Πνεύματι Αγίω» (Μάρκου α΄ 8).
Ο Ιωάννης (εξελληνισμένος τύπος του εβραϊκού ονόματος Γιοχανάν, που σημαίνει «παρά Θεώ εύρον χάριν») γεννήθηκε με θαυμαστό τρόπο από τον ιερέα Ζαχαρία και τη γηραιά Ελισάβετ. Ήταν συγγενής του Ιησού Χριστού από την πλευρά της μητέρας του και έξι μόλις μήνες μεγαλύτερός του.
Τον χαρακτήριζε η ευθύτητα
Έζησε ασκητικό βίο στην έρημο και δεν δίστασε να ελέγξει απερίφραστα και κατά πρόσωπο την αδικία και την ηθική υπόσταση των ανθρώπων της εποχής του. Αυτό έγινε αιτία να συλληφθεί και να φυλακισθεί από τον τοπάρχη της Ιουδαίας Ηρώδη Αντύπα, που συζούσε παράνομα με την Ηρωδιάδα, σύζυγο του αδελφού του Ηρώδη Φιλίππου.
Η Ηρωδιάδα έπεισε την κόρη της Σαλώμη να ζητήσει την «κεφαλήν του Ιωάννου επί πίνακι» (Μάρκου στ΄25) ως δώρο γενεθλίων και ο Ηρώδης Αντύπας για να την ευχαριστήσει διέταξε τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη.
Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής είναι από τους δημοφιλέστερους αγίους στην Ελλάδα. Θεωρείται προστάτης και φύλακας της κουμπαριάς και των νοσούντων από ελονοσία.
Θεωρείται θεράπων Άγιος από το ρίγος του πυρετού της ελονοσίας. Γι’ αυτό και αποκαλείται Ριγολόγος και Κρυαδίτης, αλλά και Νηστευτής και Νηστικός για την απόλυτη νηστεία με την οποία τιμάται η μνήμη του.
Επίσης, κατά τόπους, ακούγεται και Τιναχτής (στη Νάξο) επειδή σε τινάσσει με ρίγη, αν δεν τηρήσεις τη νηστεία του ή γιατί θεραπεύει το τιναχτικό, δηλαδή τον ελώδη πυρετό, Κυνηγός (στη Θράκη) γιατί γύρω στην εορτή του, 29 Αυγούστου, αρχίζει η κυνηγετική περίοδος ή διότι αυτό ήταν το όνομα τού κτίτορός του και Κουτσοκεφάλης.
Οι κακοήθεις πυρετοί που μάστιζαν παλαιότερα - ιδιαίτερα κατά τον μήνα Αύγουστο - τον τόπο μας, με τα τρομερά τους ρίγη και τους οξείς παροξυσμούς τους, οφείλονταν, κατά την άποψη του ελληνικού λαού, στην ταραχή που αισθάνθηκε κατά το μαρτύριο η κεφαλή του καρατομηθέντος Αγίου. Ο άγιος Ιωάννης, έκτοτε, εικονίζεται, συνήθως, κρατώντας την κεφαλή του.
Το όνομά του αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα βαφτιστικά ονόματα και είναι παράγωγο πολλών επωνύμων. Μεγάλος αριθμός εκκλησιών και ξωκλησιών φέρουν το όνομά του, καθώς και εκατοντάδες οικισμοί. Η μνήμη του τιμάται από τον Χριστιανισμό έξι φορές τον χρόνο:
7 Ιανουαρίου, Σύναξη του Τιμίου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου.
24 Φεβρουαρίου, Α' και Β' Εύρεσις της τιμίας κεφαλής του αγίου προφήτου, προδρόμου και βαπτιστού Ιωάννου.
25 Μαΐου, Γ' Εύρεσις της τιμίας κεφαλής του αγίου προφήτου, προδρόμου και βαπτιστού Ιωάννου.
24 Ιουνίου, Γενέθλιον του Τιμίου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου. Την παραμονή της εορτής κυριαρχούν πυρολατρικά έθιμα (Φωτιές τ’ Αϊγιαννιού).
29 Αυγούστου, Αποτομή της κεφαλής του Τιμίου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου. Η ημέρα θεωρείται πένθιμη και συνδέεται με αυστηρή νηστεία.
23 Σεπτεμβρίου, Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου.
Μνήμη δικαίου μετ’ εγκωμίων· σοι δε αρκέσει η μαρτυρία του Κυρίου Πρόδρομε· ανεδείχθης γαρ όντως και Προφητών σεβασμιώτερος, ότι και εν ρείθροις βαπτίσαι κατηξιώθης τον κηρυττόμενον. Όθεν της αληθείας υπεραθλήσας, χαίρων ευηγγελίσω και τοις εν Άδη, Θεόν φανερωθέντα εν σαρκί, τον αίροντα την αμαρτίαν του κόσμου, και παρέχοντα ημίν το μέγα έλεος.
Σύγχρονα θαύματα του Ιερού Προδρόμου
1.-Κατω από το χωριό Καπετανιανά υπάρχει μια περιοχή που λέγεται «Αϊ Γιάννης». Σε αυτή την περιοχή σώζονται σήμερα κατάλοιπα παλαιού μοναστηριού καθώς και το καθολικό αυτού αφιερωμένο στον Τίμιο Πρόδρομο.
Σε αυτή την εκκλησία πριν κάποια χρόνια πήγε να κοιμηθεί ένας τουρίστας, χωρίς να δείξει την πρέπουσα ευλάβεια στον χώρο. Κατά τη διάρκεια της νύχτας τον ξυπνά ένας άνθρωπος Αγριωπός και του λέει «τί κάνεις εδώ;», ενώ του δίνει και ένα δυνατό ράπισμα. Έντρομος ο τουρίστας σηκώνεται και φεύγει από τον ναό.
2.-Στην Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου Κορακιών στα Χανιά ζούσε απλοϊκά μία καλόγρια. Μια μέρα διαπίστωσε ότι έχει ένα εξάνθημα σε απόκρυφο σημείο. Με πολλή πίστη πάει μπρος στην εικόνα του Τιμίου Προδρόμου και του λέει: «Κοίτα τι έχω στο σώμα μου και για να πάω γι’ αυτό στους γιατρούς είναι για μένα ντροπή μου γι’ αυτό θεράπευσέ με γιατί δεν θα σε ξαναθυμιάσω άλλη φορά. Μετά από λίγες μέρες το εξάνθημα αυτό είχε φύγει και δεν φαινόταν τίποτα.
3.Δημοσιεύουμε λοιπόν άπω το βιβλίο: «Διονυσιατικαὶ Διηγήσεις» του Αγιορείτου Μοναχού Λαζάρου Διονυσιάτου, ένα από τα πολλά θαύματα που έχει επιτελέσει ο Άγιος.
Να τον παρακαλούμε να μεσιτεύει και να μας προστατεύει, διότι όπως αποδεικνύει το παρακάτω θαύμα, έχει μεγάλη παρρησία στον Άγιο Τριαδικό Θεό.
Την 16η Μαΐου έτους σωτηρίου 1961, ημέρα Δευτέρα, εν τη εορτή του Αγίου Πνεύματος, μετά τη λειτουργία, ο εφημέριος ιερομόναχος Παύλος, διηγήσατό μοι την εν αυτώ γενομένην θαυματουργίαν της αγίας Δεξιάς του Τιμίου Προδρόμου, ως ακολούθως:
«Ἐκατάλαβες τί μοῦ συνέβη σήμερον εἰς τὴν λειτουργίαν, πάτερ Λάζαρε;» «Τί, τοῦ λέγω, παρακαλῶ, ἐξήγησον μοι καλλίτερον». «Βεβαίως μὲ ἄκουες εἰς τὴν ἀκολουθίαν τοῦ ὄρθρου, πόσον ἐδυσκολευόμην εἰς τὰς ἐκφωνήσεις, πὼς εἶχε εἶχε φράξει ὁ λαιμός μου ἀπὸ τὴν κατὰ καιροὺς τυραννοῦσαν με φαρυγγίτιδα».
«Μάλιστα, τοῦ λέγω, αὐτὸ τὸ ἀντελήφθηκα καὶ καθ΄ ἑαυτὸν ἔλεγον· ἄρα γε εἰς τὴν λειτουργίαν πῶς θὰ τὰ καταφέρει ὁ παπάς; Καὶ μάλιστα σήμερον, ὅπου ἔχουν καὶ συλλείτουργον;».
«Ἄκουσον λοιπόν: Ὅταν ἐσυνάχθημεν οἱ ἱερεῖς εἰς τὴν ἐκκλησίαν διὰ νὰ παρωμεν καιρόν, βλέπων τὸν ἑαυτόν μου εἰς κακὴν κατάστασιν, πρὶν βάλη Εὐλογητὸς ὁ ἡγούμενος, τὸν παρεκάλεσα νὰ βγάλη τὴν Ἁγίαν Δεξιάν τοῦ Τιμίου Προδρόμου νὰ τὴν ἀσπασθῶ καὶ νὰ μὲ σταυρώση μὲ αὐτήν. Ὁ ἡγούμενος εὐθὺς ἐσυγκατένευσε καὶ…
μὲ ἐσταύρωσε εἰς τὴν κεφαλὴν διὰ τῆς Ἁγίας Δεξιᾶς, ἐπιλέγων συγχρόνως καὶ τὴν εἰθισμένην εὐχήν.
Τὴν ἀσπάσθηκα δὲ καὶ ἐγὼ μὲ πολλὴν εὐλάβειαν καὶ ἀγάπην, παρακαλῶν ἅμα τὸν Τίμιον Πρόδρομον νὰ μὲ λυπηθῆ καὶ νὰ μὲ ἰατρεύση ἀπὸ τὴν τυραννοῦσαν με ταύτην ἀσθένειαν, διὰ νὰ μπορέσω εἰς δόξαν Θεοῦ νὰ κάμω τὰς ἐκφωνήσεις μὲ εὐχέρειαν φωνῆς, νὰ εἴπω δὲ τὸ Εὐαγγέλιον μὲ εὐκολίαν καὶ εὐρυφωνίαν, καθὼς τὸ λέγομεν εἰς τοιάτας ἐορτασίμους δεσποτικᾶς ἐορτᾶς.
Τοιαῦτα περίπου εἶπα εἰς τὸν Τίμιον Πρόδρομον, ἀσπαζόμενος τὴν Ἁγίαν Δεξιάν του. Καί, ὢ τῆς θαυμασίας καὶ ταχείας σου ἀντιλήψεως, μέγιστε Κυρίου Πρόδρομε! παρευθὺς αἰσθάνθηκα τὴν ἐνέργειαν τῆς θείας χάριτος, ἐμαλάκωσεν ὁ λάρυγξ μου, ἀνοιξεν ἡ φωνή μου καὶ ζήλου θείου πλησθεῖς, μετὰ πολλῆς εὐλαβείας καὶ ἀγάπης, ἔκαμα τὶς ἐκφωνήσεις, εἶπα τὸ Εὐαγγέλιον μετὰ πάσης ἀνέσεως καὶ εὐκολίας, καὶ ἀπὸ βάθους ψυχῆς καὶ καρδίας, πανευλαβῶς καὶ εὐγνωμόνως εὐχαρίστησα τὸν πανάγαθον προστάτην μας, τὸν πανένδοξόν τοῦ Κυρίου Βαπτιστὴν καὶ Πρόδρομον, οὗ ταῖς πρεσβείαις τύχοιμεν τέλους ἀγαθοῦ καὶ τῆς οὐρανῶν βασιλείας. Ἀμὴν Γένοιτο, παπᾶ μου, γένοιτο. Ἀμήν».
- Φούρνοι, Μοναστήρι Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου
1ον. Στα ερείπια του παλαιού Ναού και κάτω από την Αγία Τράπεζα, βρέθηκε πήλινη στάμνα που την χρησιμοποιούσαν στην μεταφορά νερού ή όπως λένε κάποιοι άλλοι, ο Ιερέας τη χρησιμοποίησε για τη Θεία Κοινωνία.
Ένας εργάτης που τη βρήκε θεώρησε καλό να τη σπάσει και τη κτύπησε με τη βαριά του. Μάταια όμως, αν και κατασκευασμένη από πυλό αυτή άντεξε και αντέχει στα δυνατά χτυπήματα του εργάτη. Τότε αυτός, με δάκρυα, την παίρνει και τη δίνει στον μάστορα που επέβλεπε τις εργασίες, ο οποίος την τοποθέτησε στο καμπαναριό του Ναού, όπου υπάρχει ακόμα και σήμερα αγέρωχη στο πέρασμα του χρόνου.
2ον. Υπήρχε προβληματισμός για την κατασκευή της σκάλας, μιας κι ένας τεράστιος βράχος εμπόδιζε τα καΐκια να πλευρίζουν και η μόνη λύση ήταν να ρίξουν δυναμίτη. Την άλλη μέρα το πρωί ξυπνώντας, βλέπουν ότι ο βράχος είχε διαλυθεί χωρίς κανένα θόρυβο. Άρχισαν τότε να φωνάζουν: Θαύμα! Θαύμα!
Οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα, η επέμβαση του Αγίου να διαλύσει τον βράχο τους είχε βγάλει από τη δύσκολη θέση.
3ον. Κάποιες φορές που πήγαιναν πιστοί να ανάψουν τα καντήλια, έβρισκαν την Εικόνα στη μέση του Ναού, σε διαφορετικές κλίσεις και θέσεις από αυτές που επέτρεπαν την ισορροπία της, σύμφωνα με τους νόμους της Φυσικής. Ήταν σαφώς αδύνατον να τοποθετηθεί εκεί από ανθρώπινο χέρι.
Στον Άγιο Πρόδρομο της Χαλκιδικής λαμβάνει χώρα το δρώμενο των Φούταρων. Την παραμονή των Φώτων νεαροί άντρες λένε τα κάλαντα μαζεύοντας κρέας, λουκάνικα και χρήματα και την ημέρα τ’ Αι - Γιαννιού χορεύουν στην πλατεία του χωριού. Όταν κάνουν διάλειμμα τρέχουν να πάρουν από ένα ρόπαλο και όταν ξαναμπαίνουν στο χορό πετούν τα ρόπαλα ψηλά, σφυρίζοντας με όλη τους τη δύναμη για να σηματοδοτήσουν το τέλος του εορταστικού Δωδεκαημέρου.
Στη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής, το διήμερο των Φώτων και τ’ Άι - Γιαννιού αναβιώνουν τα έθιμα της καμήλας και του γάμου της Μανιώς. Και τα δυο έχουν ιστορικές ρίζες από την εποχή της Τουρκοκρατίας και αφορούν την απαγωγή μιας χριστιανής κοπέλας από τον γιο του τούρκου αγά και το τέχνασμα για να την αρπάξει ο αγαπητικός της και να την παντρευτεί, που δεν ήταν άλλο από το ομοίωμα μιας καμήλας στο οποίο κρύβει την αγαπημένη του μαζί με τους φίλους του που τον βοηθούν στο εγχείρημά του. Την ημέρα των Φώτων γίνεται η αναπαράσταση του γεγονότος. Έξι άνδρες μπαίνουν κάτω από ένα ομοίωμα καμήλας και κουνώντας κουδούνια και τραγουδώντας βαδίζουν ρυθμικά. Την επομένη ημέρα, τ’ Άι Γιαννιού, στήνεται ο Γάμος της Μανιώς, δηλαδή της κοπέλας που απελευθερώθηκε, και αναπαριστάται ο γάμος της, με παραδοσιακή μουσική, όπου κυριαρχούν οι ζουρνάδες και τα νταούλια.
Πηγές: ekklisiaonline.gr και sansimera.gr
