Μύθοι της αρχαίας Ελλάδας πλεγμένοι με την ιστορία και τον κρητικό πολιτισμό. Σημάδια σημαντικής οικονομικής και κοινωνικής ακμής στο νησί που μπορεί να υμνεί τον Μίνωα, αλλά έχει να επιδείξει σπουδαίες πόλεις-κράτη, με σημαντικές εμπορικές συναλλαγές ανά την Ελλάδα και τη Μεσόγειο και με αναπτυγμένη νομισματοκοπία.
Όπως η αρχαία Γόρτυνα στο νομό Ηρακλείου, εκεί όπου κατέφυγε ο Δίας όταν μεταμορφωμένος σε ταύρο απήγαγε την Ευρώπη από τον Λίβανο.
Αλλά και όπως η Κυδωνία τα σημερινά Χανιά, η οποία κατά το θρύλο ιδρύθηκε από τον Βασιλιά Κύδωνα, γιο του Ερμή ή του Απόλλωνα και της Ακακαλλίδας, κόρης του Μίνωα.
Ακριβώς για αυτούς τους λόγους τα πιο σημαντικά αρχαία νομίσματα της Γόρτυνας απεικονίζουν την Ευρώπη, ενώ στα αντίστοιχα της Κυδωνίας αναγνωρίζουμε τον Κύδωνα ως τοξότη να βάζει χορδή στο τόξο του συνοδευόμενος από το σκύλο του. Και αυτά τα παραδείγματα είναι μόνο μερικά από όσα θα έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά οι επισκέπτες της περιοδικής έκθεσης: «Κρητών πόλεις. Η μαρτυρία των νομισμάτων» στο Μουσείο αρχαίας Ελεύθερνας, από τις 30 Ιουνίου έως τις 15 Δεκεμβρίου.
Πρόκειται για μια συνδιοργάνωση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου και του Μουσείου αρχαίας Ελεύθερνας, του Πανεπιστημίου Κρήτης και της Νομισματικής Συλλογής της Alpha Bank.
Η Έκθεση επιχειρεί, μέσα από την παρουσίαση της νομισματικής κυκλοφορίας, να φωτίσει πτυχές της ιστορίας των πόλεων του νησιού, σε μία περίοδο που είναι λιγότερο μελετημένη και αναδεδειγμένη, αυτή των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων.
Εκτιμάται ότι εκείνη την εποχή στην Κρήτη λειτουργούσαν σαράντα νομισματοκοπεία. Τα 124 νομίσματα της Έκθεσης προέρχονται από τις τέσσερις Εφορείες Αρχαιοτήτων της Κρήτης (Ηρακλείου, Λασιθίου, Ρεθύμνου και Χανίων) και από τη Νομισματική Συλλογή Alpha Bank.
Η κυκλοφορία των νομισμάτων και η εικονογραφία τους αποκαλύπτουν σημαντικά ιστορικά στοιχεία, αναφορικά με τη θρησκεία και τις λατρευτικές πρακτικές, την οικονομία, αλλά και τις επαφές, εμπορικές ή άλλες, ακόμη και με τις συμμαχίες που αναπτύχθηκαν, τόσο μεταξύ των ίδιων των πόλεων, όσο και με τον υπόλοιπο κόσμο. Παράλληλα, η μελέτη των νομισμάτων αναδεικνύει ότι κατά την κλασική και την ελληνιστική περίοδο είχαν διαμορφωθεί στην Κρήτη πόλεις-κράτη με αυτοχθονία, αυτάρκεια και τοπική ταυτότητα.
Η Έκθεση διαρθρώνεται σε δύο θεματικές ενότητες: η πρώτη παρουσιάζει τα αρχαία νομίσματα των κρητικών πόλεων. Η περιήγηση αρχίζει από τον νομό Χανίων, συνεχίζει στον νομό Ρεθύμνου και τον νομό Ηρακλείου και ολοκληρώνεται στον νομό Λασιθίου. Η δεύτερη ενότητα παρουσιάζει ενδεικτικά τη νομισματική κυκλοφορία στην Κρήτη. Ξένα νομίσματα έφθαναν στην Κρήτη κυρίως μέσω της μισθοφορικής δραστηριότητας των Κρητών σε στρατιωτικές επιχειρήσεις μεγάλων δυνάμεων της ελληνιστικής περιόδου, καθώς και μέσω της παρουσίας ξένων στρατευμάτων στο νησί. Οι ξένες εκδόσεις αποθησαυρίζονται και αρκετές από αυτές επικόπτονται, χρησιμοποιούνται δηλαδή ως πέταλο για την έκδοση των τοπικών νομισμάτων.
Την Έκθεση συνοδεύει επιστημονικός κατάλογος, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό.
