Το σιδερένιο στέμμα της Λομβαρδίας, που φυλάσσεται στον καθεδρικό της Μόντζα έξω από το Μιλάνο ή Corona Ferrea Langobardiae, αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα στην ευρωπαϊκή ιστορία και βεβαίως ένα από τα πλέον φορτισμένα με θρύλους αντικείμενα στη Γηραιά Ήπειρο.
Το στέμμα “συνάντησε” στην ιστορική του διαδρομή την Αγία Ελένη, τον Μέγα Κωσταντίνο, τον Καρλομάγνο, τον Ναπολέοντα και πολλές άλλες σημαντικές προσωπικότητες. Αποτελείται από ασήμι, χρυσό και πολύτιμους λίθους και ο θρύλος θέλει να είναι το στέμμα του Κωσταντίνου με λειωμένο σίδερο από ένα από τα καρφιά της Σταύρωσης.
Η παράδοση θέλει την Αγία Ελένη να έχει δώσει στον γιο της το ένα από τα καρφιά της Σταύρωσης που ανακάλυψε στην Ιερουσαλήμ, για να το βάλει στο στέμμα του. Ακολούθως ο Πάπας Γρηγόριος το χάρισε για πολιτικούς λόγους στην πριγκίπισσα των Λομβαρδών Θεοδελίνδα, η οποία με τη σειρά της το κληροδότησε στον καθεδρικό της Μόντζα. 
Ο καθεδρικός ναός στη Μόντζα
Μια δεύτερη εκδοχή θέλει το στέμμα του Κωσταντίνου να μεταφέρεται στο Μιλάνο από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Ι. Μετά τον θάνατό του, το στέμμα επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και διεκδικήθηκε από τον Θεοδώριχο τον Μέγα ή Θευδέριχο Μέγα, τον βασιλιά των Οστρογότθων, βασιλιά των Βησιγότθων και πατρίκιο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ο οποίος το ήθελε για να διεκδικήσει το Βασίλειο της Ιταλίας. Οι Βυζαντινοί τού έδωσαν ένα τμήμα και φύλαξαν το μεγαλύτερο στον ναό της Αγίας Σοφίας έως τη λεηλασία της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204.
Το στέμμα αυτό πέρασε στα χέρια του Θεοδώριχου, ο οποίος ένωσε τα δύο κομμάτια, και στη συνέχεια στους Λομβαρδούς. Χρησιμοποιήθηκε μάλιστα στη στέψη του Καρλομάγνου ως βασιλιά των Λομβαρδών και για κάθε στέψη Ιταλού βασιλιά από τον 11ο έως τον 14ο αιώνα. Ακόμα και ο ίδιος ο Ναπολέων Βοναπάρτης στέφθηκε μόνος του με το σιδηρούν στέμμα της Λομβαρδίας στο Μιλάνο στις 26 Μαΐου 1805. 
Η λειψανοθήκη ενός από τα φερόμενα καρφιά της Σταύρωσης στο αυτοκρατορικό θυσαυροφυλάκιο των Αψβούργων στη Βιέννη
Μάλιστα, με αυτή την αφορμή ίδρυσε το τάγμα του σιδηρούν στέμματος. Ο τελευταίος που χρησιμοποίησε το κειμήλιο για τη στέψη του ήταν ο αυτοκράτορας Φερδινάνδος Ι στο Μιλάνο τον Σεπτέμβριο του 1838 ως βασιλιάς της Λομβαρδίας και της Βενετίας.
Το στέμμα μεταφέρθηκε στη Βιέννη στα 1859 και στα 1866 επέστρεψε στην Ιταλία. Σύμφωνα με έρευνες ειδικών, επιβεβαιώνεται ότι το στέμμα αποτελείται από δύο τμήματα, που χρονολογούνται μεταξύ 4ου και 5ου αιώνα το πρώτο και 9ου το δεύτερο, με ίχνη επεμβάσεων της εποχής του Καρλομάγνου, παρέχοντας ιστορικό υπόβαθρο στους θρύλους.
Σημειώνεται ότι η εξέταση του κειμηλίου απέδειξε ότι το στέλεχός του αποτελείται κατά 99% από ασήμι χωρίς ίχνη σιδήρου, όμως το όνομά του ενδεχομένως να παραπέμπει σε ένθετο κομμάτι από σίδηρο που σήμερα δε σώζεται. 
Το καρφί της Σταύρωσης στη Ρώμη (αριστερά) δίπλα στην επιγραφή του σταυρού (δεξιά), που εκτίθεται μαζί με άλλα κειμήλια στη Βασιλική του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ
Για περισσότερα θέματα στο ένθετο της "Ν.Κ." πατήστε ΕΔΩ.
Κεντρική φωτογραφία: Η πρόσοψη της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ
