Σαν σήμερα, στις 18 Δεκεμβρίου του 1911, έρχεται στη ζωή ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς σκηνοθέτες. Ο λόγος για τον Zυλ Ντασέν (Julius «Jules» Dassin). O Nτασέν ήταν σκηνοθέτης, ηθοποιός, αλλά και σεναριογράφος. Μετά τη φυγή του από τις ΗΠΑ λόγω των προοδευτικών πολιτικών του φρονημάτων, έζησε στην Ευρώπη και ειδικότερα σε Γαλλία και Ελλάδα. Στην πατρίδα μας είναι ευρέως γνωστός -μεταξύ άλλων- και για το ότι ήταν σύζυγος της Μελίνας Μερκούρη.
Ο Ζυλ Ντασέν γεννήθηκε στο Μίντλτάουν του Κοντέκτικατ των ΗΠΑ και ήταν ένα από τα οκτώ παιδιά ενός Ρωσο-Εβραίου κουρέα. Μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη, ενώ δεν κατάφερε να τελειώσει το σχολείο λόγω οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η οικογένειά του.
Το 1940 φτάνει στο Χόλιγουντ με σκοπό να ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία. Αρχικά συνεργάζεται με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, ως βοηθός του τελευταίου στην ταινία "Mr and Mrs Smith" (1942), ενώ το ίδιο έτος θα γυρίσει την πρώτη του ταινία με τίτλο «Nazi agent». Tα επόμενα χρόνια, ο Ντασέν καθιερώνεται στο Χόλιγουντ γυρίζοντας εμβληματικά φιλμ νουάρ.
Εντούτοις, έμελλε να «πληρώσει» το ότι ήταν δημοκράτης και αριστερός, πέφτοντας θύμα της υστερίας του μακαρθισμού που επικράτησε στις ΗΠΑ μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το όνομά του συμπεριλήφθηκε στη μαύρη λίστα του Χόλιγουντ, μετά από σχετική καταγγελία του συναδέλφου του Ελία Καζάν, με αποτέλεσμα τελικά να φύγει για την Ευρώπη.
Εκεί γνωρίζει μεγάλη επιτυχία με το «Ριφιφί» (1955). Η εν λόγω ταινία, μάλιστα, του «χάρισε» το βραβείο του Φεστιβάλ των Καννών. Σ’ εκείνο το Φεστιβάλ έμελλε να γνωρίσει και τη γυναίκα της ζωής του, την Ελληνίδα ηθοποιό, Μελίνα Μερκούρη. Οι δυο τους ερωτεύονται κεραυνοβόλα και παραμένουν μαζί για το υπόλοιπο της ζωής τους.
Το 1956 ο Ντασέν φτάνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και ένα χρόνο μετά σκηνοθετεί την πρώτη ταινία του στην οποία συμμετέχει η Μερκούρη. Ο λόγος για την κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Νίκου Καζανζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Ακολουθούν τη δεκαετία του 1960, οι ταινίες «Ποτέ την Κυριακή», «Τοπ Καπί», «Φαίδρα» και «Ένα καλοκαιρινό βράδυ».
Το 1967 ο Ντασέν επιστρέφει στις ΗΠΑ μαζί με τη Μερκούρη και ανεβάζει στο Μπρόντγουεϊ το μιούζικαλ «Ίλια Ντάρλινγκ» που αποτελούσε τη θεατρική μεταφορά του «Ποτέ την Κυριακή». Το έργο είχε τεράστια απήχηση με αποτέλεσμα η επιστροφή του σκηνοθέτη στις ΗΠΑ να χαρακτηριστεί ως θριαμβευτική. Κατά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967, το ζεύγος βρίσκεται στις ΗΠΑ και αποφασίζει να μην γυρίσει στην Ελλάδα. Παραμένει στο Παρίσι μέχρι το 1974, συμμετέχοντας ενεργά στον διεθνή αντιδικτατορικό αγώνα.
Τον Ιούλιο του 1974, μετά την πτώση της Χούντας, ο Ντασέν με τη Μερκούρη επιστρέφουν στην Αθήνα. Το πρώτο θεατρικό έργο που σκηνοθέτησε επί ελληνικού εδάφους ήταν η «Όπερα της Πεντάρας» του Μπρεχτ με το πρωταγωνιστή το Νίκο Κούρκουλο, ενώ ακολουθούν «Το γλυκό πουλί της νιότης», «Ο θάνατος του εμποράκου» κ.α.Εντούτοις, ο Ντασέν δεν ξεχνά το σινεμά, γυρίζοντας και κινηματογραφικές ταινίες.
Άφησε την τελευταία του πνοή, στην Αθήνα, στις 31 Μαρτίου του 2008. Ήταν 96 ετών. Ο Ζυλ Ντασέν αγάπησε την Ελλάδα και αγαπήθηκε ιδιαίτερα από τον ελληνικό λαό. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του Έλληνα, ενώ όπως συνήθιζε να λέει "Ήμουν Έλληνας πριν γνωρίσω τη Μελίνα".
