Η εξομολόγηση είναι ένα μυστήριο άγνωστο σε πολλούς που επιθυμούν να δηλώνουν χριστιανοί.
Η εφημερίδα “Νέα Κρήτη” επιχείρησε να δώσει στους αναγνώστες μια ερμηνεία του συγκεκριμένου μυστηρίου, μιλώντας με τον κ. Ιωάννη Λίλη, λέκτορα Δογματικής και Συμβολικής Θεολογίας της Πατριαρχικής Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης, αλλά και ανθρώπους του κλήρου, οι οποίοι κατέθεσαν την προσωπική τους άποψη για το συγκεκριμένο μυστήριο.
«Το μυστήριο της εξομολογήσεως ουσιαστικά το έδωσε ο ίδιος ο Χριστός λίγο πριν την ανάληψή του στους Ουρανούς, που είπε στους μαθητές του “από εσάς εξαρτάται εάν θα είναι δεμένες ή λυμένες οι αμαρτίες των ανθρώπων από εδώ και πέρα. Εάν εσείς τις δένετε, θα είναι δεμένες στον Ουρανό. Εάν εσείς τις λύνετε, θα είναι λυμένες στον Ουρανό. Και μόνο από εσάς θα παίρνουν συγχώρεση οι άνθρωποι”. Την έδωσε ο ίδιος ο Χριστός τη μετάνοια. Μέχρι την ανάληψη, όπου δεν επρόκειτο να εμφανιστεί ξανά στην ιστορία, αυτήν την εξουσία την έδινε στους Αποστόλους, οι οποίοι θα τη μετέφεραν στους πρεσβυτέρους ιερείς και αργότερα επισκόπους», αναφέρει ο κ. Λίλης.
Όσον αφορά τη σπουδαιότητα του μυστηρίου, ο κ. Λίλης δηλώνει: «Είναι σημαντικό, γιατί μέσα από την εξομολόγηση φαίνεται πολύ καθαρά η ελευθερία που έδωσε ο Θεός στους ανθρώπους. Γιατί, για να πάει κάποιος να εξομολογηθεί, εάν ο ίδιος δε το αποφασίσει ελεύθερα, χωρίς να τον πιέσει κάποιος, δεν πρόκειται να εξομολογήσει όσα τον βαραίνουν στη ζωή και στη συνείδησή του. Μόνο ο ίδιος και ο Θεός ξέρουν εάν εξομολογήθηκε ο πιστός με παρρησία και ελευθερία. Αλλά, για να το κατορθώσει αυτό, μόνο ο ίδιος πρέπει να το αποφασίσει. Αυτό δεν μπορεί να γίνει ούτε με τη Θεία Ευχαριστία, ούτε με το Ευχέλαιο, ούτε με τον Αγιασμό. Μόνο με το μυστήριο της εξομολόγησης. Γι’ αυτό το λόγο, η Εκκλησία έδωσε βαρύτητα στη μετάνοια και στην ελευθερία».
«Στην εξομολόγηση λέμε πράγματα τα οποία, κατά την άποψή μας, πιστεύουμε ότι μας βγάζουν έξω από την Εκκλησία και διαβρώνουν την ύπαρξή μας. Για παράδειγμα τα πάθη, οι κακίες, το ψέμα, οι σαρκικές πτώσεις, έντονοι διαπληκτισμοί. Όλα αυτά μπορούν να συμβάλουν στην πτώση και στη διάβρωσή μας. Αυτά καταθέτουμε ελεύθερα στην εξομολόγηση. Όταν ο άνθρωπος είναι στην αρχή της πνευματικής ζωής ή έχει μπει μόλις τώρα στην Εκκλησία, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει το πώς και τι πρέπει να εξομολογείται. Αλλά τα λέει πιο γενικά. Όσο προοδεύει, τόσο πιο εξειδικευμένα και σε πιο λεπτά ζητήματα εξομολογείται. Εάν καταφέρει να γίνει “άγιος”, καταθέτει και τη λεπτομέρεια, που δεν μπορεί να τη διακρίνει αυτός που είναι στην αρχή της πνευματικής ζωής», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Λίλης.
Όσον αφορά στο ρόλο του πνευματικού στη σύγχρονη κοινωνία, ο κ. Λίλης ανέφερε: «Ο ρόλος του είναι με πολλή διάκριση να δώσει στο ποίμνιο να καταλάβει ότι μόνο ελεύθερα, εάν το θελήσει ο ίδιος, θα εξομολογηθεί πραγματικά και, εάν συμβεί αυτό, τότε μόνο το Άγιο Πνεύμα θα έρθει στη ζωή του και θα καρποφορούν τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Εάν δε το κάνει ελεύθερα, θα γίνει κάτι νομικό, όπως το βλέπουμε και σε άλλα δόγματα που πήρε νομική χροιά, όπως στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Αλλά, για να γίνει το πρόσωπο με πρόσωπο, πρέπει ο ίδιος ο πιστός να τα καταλάβει ελεύθερα. Ο πνευματικός πρέπει να βρει τρόπους με διάκριση, αναλόγως ποιο πρόσωπο έχει απέναντί του, να συνειδητοποιήσει αυτήν την αλήθεια. Μετά την Α’ Εκκλησία, όλοι εξομολογούνταν δημοσίως. Δηλαδή, τα αμαρτήματα κάποιου τα άκουγαν όλοι. Και ο πνευματικός τούς διάβαζε. Αυτό δημιουργούσε πρακτικά προβλήματα στην Εκκλησία, και έτσι στη συνέχεια η Εκκλησία το κατήργησε. Και έτσι έκανε την εξομολόγηση ιδιωτική, πρόσωπο με πρόσωπο, ο πιστός με τον ιερέα.
Στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία υπάρχει ένα παραβάν, αφού ο πιστός δε βλέπει τον ιερέα και ο ιερέας μόνο ακούει. Δε βλέπει τον πιστό. Τον συμβουλεύει στα τυφλά. Αυτό δεν είναι σωστό. Πρέπει να είναι ενώπιος ενωπίω».
«Το μυστήριο της εξομολογήσεως είναι ένα θεραπευτικό μυστήριο για την ψυχή του ανθρώπου. Ο κάθε άνθρωπος το έχει ανάγκη, γιατί μέσω της εξομολόγησης καλείται να αλλάξει τρόπο σκέψης και ζωής και ύστερα θα λάβει συγχώρεση από τον ιερέα. Μέσω της ιεροσύνης και με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, δίνεται συγχώρεση στον άνθρωπο. Ο ιερέας γίνεται μεσάζων μεταξύ του Θεού και του ανθρώπου. Το μυστήριο το παρέδωσε ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός στους ανθρώπους. Έδωσε την εξουσία στους Αποστόλους, οι ίδιοι να δίνουν άφεση αμαρτιών. Οι ιερείς είναι συνεχιστές των Αποστόλων. Είναι μια αλυσίδα, που δε διασπάστηκε ποτέ. Ο Χριστός είπε: “Λάβετε πνεύμα Άγιο. Εάν συγχωρείτε τις αμαρτίες κανενός, θα είναι συγχωρεμένες. Εάν δε συγχωρέσετε κανενός τις αμαρτίες, θα μείνουν ασυγχώρητες”. Το μυστήριο της εξομολογήσεως είναι, όπως λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας, το λουτρό της ψυχής. Καθαρίζει την καρδιά από τα τραύματα, τα πάθη και τις αμαρτίες της», ανέφερε στη “Νέα Κρήτη” ο διάκονος Νεόφυτος Σαχλάς, από την Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας.
«Απλός και ταπεινός»: Επιλογή πνευματικού πατέρα
«Προσωπικά πιστεύω ότι η εξομολόγηση είναι μέγιστο δώρο του Θεού στον άνθρωπο. Μέσα από το μυστήριο της εξομολογήσεως απελευθερώνεται ο άνθρωπος από τα ψυχικά τραύματα που του προξένησε η αμαρτία, ως αποτέλεσμα της απομάκρυνσής μας από τον Θεό. Ειδικά σήμερα, που έχουν πολλαπλασιαστεί τα προβλήματα και ο καθένας μας χρειάζεται να πάρει αποφάσεις καθοριστικές κάποιες φορές για τη ζωή του. Οπωσδήποτε θα πρέπει να επιλέξουμε τον πνευματικό μας πατέρα, στον οποίο θα αισθανόμαστε άνετα για να μιλήσουμε, και ο οποίος θα πρέπει να είναι απλός και ταπεινός και όχι να ψάχνουμε να βρούμε σύγχρονους “Στάρετς” με χαρίσματα, για να μας πουν το μέλλον.
Παρατηρείται το φαινόμενο να αναζητούμε πνευματικούς με τα δικά μας υψηλά στάνταρ και να κάνουμε και χιλιόμετρα κάποιες φορές μάλιστα, μη έχοντας υπόψη ότι ο κατάλληλος άνθρωπος μπορεί να βρίσκεται στην ενορία μας, δίπλα μας, κοντά μας. Η χάρη του Θεού ενεργεί μέσα από το πρόσωπο του πνευματικού μας πατέρα, με την προϋπόθεση όμως ότι δε θα αυτοδικαιωθούμε και δε θα προβάλουμε το εγώ μας. Άλλωστε η εξομολόγηση είναι, όπως είχα διαβάσει σε ένα βιβλίο, ένα δικαστήριο, όπου ο κατηγορούμενος πάντοτε αθωώνεται, δείχνοντάς μας ότι ο Θεός πάντα περιμένει την επιστροφή μας και είναι έτοιμος, ό,τι και αν έχουμε κάνει, να μας δεχτεί και πάλι κοντά του και να μας περιβάλλει με την πατρική του αγάπη.
Τέλος, πιστεύω ότι πολλά ψυχολογικά προβλήματα θα είχαν προληφθεί ή λυθεί αν είχαμε τον πνευματικό μας και δεν αναζητούσαμε τη σωτηρία έξω από τη Χάρη του μυστηρίου της εξομολογήσεως», είπε στη “Νέα Κρήτη” ο πατήρ Μιχαήλ Κλωνάρης, εφημέριος Κούμων Ρεθύμνου.