Την προοπτική συνεργασίας με την αρχιτεκτονική σχολή και άλλα τμήματα του Πολυτεχνείου Κρήτης προκειμένου να προχωρήσουν οι απαιτούμενες μελέτες για την αποκατάσταση των Ενετικών Νεωρίων, εξετάζει η δημοτική αρχή των Χανίων. Ήδη έχουν γίνει οι προκαταρκτικές συζητήσεις με την πρυτανεία του ιδρύματος, με σκοπό να υπογραφεί προγραμματική σύμβαση και να αρχίσει σταδιακά η εκπόνηση των μελετών.
Πρόκειται για μια από τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη σύμβαση παραχώρησης του Υπουργείου Πολιτισμού. Εκτός από την εκπόνηση μελετών, ο δήμος Χανίων καλείται να αδειάσει τα Νεώρια που σήμερα χρησιμοποιούνται ως αποθήκες, ενώ έχει την υποχρέωση να καθορίσει τις χρήσεις τους. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να συσταθεί ειδική επιτροπή με μοναδικό έργο την κατάθεση προτάσεων χρήσης του μνημείου.
«Έχω κάνει πρόταση προς το Πολυτεχνείο Κρήτης ούτως ώστε να συνεργαστούμε για να μπορέσουμε μέσω ενός ερευνητικού προγράμματος και σε συνεργασία με την τεχνική υπηρεσία του δήμου ,να καταρτίσουμε μια ολοκληρωμένη μελέτη» δήλωσε ο δήμαρχος κ. Τάσος Βάμβουκας ο οποίος αναγνωρίζει τις δυσκολίες του εγχειρήματος, ωστόσο εκτιμά ότι αν εκπληρωθούν οι όροι που έχει θέσει το Υπουργείο, θα ανοίξει ο δρόμος για τη διεκδίκηση χρηματοδότησης.
Την πρόθεση του να συμβάλει στο σχεδιασμό της δημοτικής αρχής παρέχοντας τεχνογνωσία μέσα από τις σχολές του ιδρύματος, εξέφρασε ο Πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Ευάγγελος Διαμαντόπουλος. «Θα πρέπει να διαμορφώσουμε μια κοινή πρόταση σε σχέση με το πώς πρέπει να κινηθούμε και θέλω να ελπίζω ότι θα μπορέσουμε σύντομα να προχωρήσουμε στην υλοποίηση αυτού του έργου» υπογράμμισε ο κ. Διαμαντόπουλος.
Οι παρεμβάσεις που απαιτούνται για τη διασφάλιση της στατικής επάρκειας του μνημείου, αφορούν κατ’ αρχήν σε κτηριακές επεμβάσεις στήριξης και αποκατάστασης ενώ σε δεύτερη φάση θα πρέπει να γίνουν και ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες. Υπενθυμίζεται ότι τα Νεώρια μέχρι και τον Ιανουάριο του 2006, οπότε και κρίθηκαν επικίνδυνα μετά από μεγάλο σεισμό, χρησιμοποιούνταν από το δήμο Χανίων για τη φιλοξενία πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Η ιστορία των Νεωρίων
Τα Ενετικά Νεώρια είναι από τα εντυπωσιακότερα μνημεία στο Παλιό λιμάνι των Χανίων. Κατασκευάστηκαν τον 16ο αιώνα, όταν ο στόλος των Ενετών κυριαρχούσε στη Μεσόγειο. Την ανάγκη επισκευών του στόλου κάλυψαν τα Ενετικά Νεώρια, που είναι γνωστά και ως Αρσενάλια. Το 1599 το συγκρότημα αποτελούνταν από 17 Νεώρια, ενώ λίγο αργότερα ξεκίνησε η κατασκευή ακόμα πέντε προς τα ανατολικά του λιμανιού, των Νεωρίων του Μόρο, όπως λεγόταν ο υπεύθυνος Γενικός Προβλεπτής.
Τα Ενετικά Νεώρια ήταν μεγάλες πέτρινες κατασκευές, με αψιδωτή πρόσοψη. Ανοικτά προς την θάλασσα, ώστε να μπορούν τα πλοία να φτάνουν ως το εσωτερικό τους ανεμπόδιστα, θολοσκέπαστα και επικοινωνούσαν μεταξύ τους με τοξωτά ανοίγματα στους εσωτερικούς τοίχους. Έκλειναν με ξύλινες πόρτες, ενώ η πρόσβαση μέχρι τα Ενετικά Νεώρια γινόταν από μια μεγαλοπρεπή πύλη στο τέλος της σημερινής οδού Δασκαλογιάννη.
Έχουν μήκος 50 μέτρων το καθένα, πλάτος 9 και ύψος 10 μέτρων. Συνολικά, κατασκευάστηκαν στο παλιό λιμάνι των Χανιών 23 Ενετικά Νεώρια, πέντε στο συγκρότημα του Μόρο στα ανατολικά , δεκαεπτά στην βόρεια ακτή του λιμανιού και το Μεγάλο Αρσενάλι, ξεχωριστά από τα υπόλοιπα.
Από τα Ενετικά Νεώρια σήμερα σώζονται επτά συνεχόμενοι θόλοι , το Μεγάλο Αρσενάλι που στεγάζει το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου και δύο νεώρια από το συγκρότημα του Μόρο που στεγάζουν τον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο.
