Είκοσι τρία παραμύθια από 17 παραμυθάδες καταγράφει στο νέο του βιβλίο ο αεικίνητος παραμυθάς της Κρήτης Αριστοφάνης Χουρδάκης. Ο βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών συγγραφέας, για την προσφορά του στη διάσωση και διάδοση της κρητικής παράδοσης, κυκλοφόρησε το 22ο βιβλίο του που φέρει τον τίτλο "Παραμύθια επαρχίας Πεδιάδας".
Η καταγραφή των παραμυθιών αυτού του βιβλίου, όπως ο ίδιος αναφέρει στον πρόλογό του, ξεκίνησε πριν από 25 χρόνια, όταν άρχισε να καταγράφει τα παραμύθια από το χωριό του, Αγία Παρασκευή.
«Αμέσως μετά συνέχισα με τα διπλανά χωριά και όπως διαπίστωσα η συγκομιδή ήταν πλούσια. Ήταν ελάχιστα τα χωριά που δεν καταγράφτηκαν παραμύθια. Στα περισσότερα είχε ασπούδαχτους αφηγητές που ήξεραν αρκετά παραμύθια. Σε μερικά μάλιστα χωριά ήξεραν πολλά. Είχε μεγάλους παραμυθάδες. Δυστυχώς δεν τους προλάβαμε όλους».
Σε πρόσφατη ομιλία του σε διημερίδα για το λαϊκό πολιτισμό της επαρχίας Πεδιάδας ο κ. Χουρδάκης τόνισε πως η Κρήτη είναι προικισμένη από πληθώρα παραμυθιών, εξηγώντας παράλληλα πως ο πλούτος αυτός πηγάζει από την ανάγκη έκφρασης του λαϊκού λόγου μέσα από ιστορίες και παραμύθια.
Όπως είπε, «η Κρήτη δεν ήταν μόνο το σταυροδρόμι των λαών, αλλά και το σταυροδρόμι των πολιτισμών. Αυτό το ευλογημένο νησί ήταν εκτός των άλλων προικισμένο και από πληθώρα παραμυθιών. Ιδιαίτερα η επαρχία Πεδιάδας ήταν μια προνομιούχα περιοχή, αφού απ' αυτή σώθηκαν πολλά παραμύθια, πολύ περισσότερα αναλογικά με τον πληθυσμό από κάθε άλλη επαρχία της Κρήτης. Είναι ελάχιστα τα χωριά της επαρχίας Πεδιάδας που δεν καταγράφηκε έστω και ένα παραμύθι.
Πού οφείλεται, όμως, ο πλούτος των παραμυθιών της συγκεκριμένης περιοχής; Είναι αναμφισβήτητο ότι στα πεδιαδίτικα χωριά υπήρχε ανέκαθεν ένα ισχυρό πνευματικό υπόβαθρο στο λαϊκό λόγο, που εκφράζονταν με ιστορίες και παραμύθια: τόσο στις αποσπερίδες, στο θέρος, στον τρύγο και στα λιομαζώματα, όσο και στα τσαγκαράδικα, στους μύλους και στα καφενεία.
Ταυτόχρονα, όμως, η επαρχία Πεδιάδας εμπλουτιζόταν συνεχώς με νέα παραμύθια, που ερχότανε με διάφορους τρόπους. Και πρώτα-πρώτα από τις λιομαζώχτρες που ερχότανε στις βεντέμες και βοηθούσαν στο λιομάζωμα. Άλλα παραμύθια έφερναν Λασιθιώτες και Ανωγειανοί βοσκοί που κατέβαζαν στα πεδιαδίτικα βοσκοτόπια τα κοπάδια τους να τα ξεχειμωνιάσουν και άλλα ερχότανε με τους εργάτες που πήγαιναν στο Μαλεβίζι στα σκάμματα και στον τρύγο. Τα βράδια αποσπέριζαν στα καταλύματα που έμεναν και από εκεί έφερναν πολλά παραμύθια».
Από τόπο σε τόπο
Συνεχίζοντας την ομιλία του ο Αριστοφάνης Χουρδάκης αναφέρει: «Να πώς περιγράφει ο Εμμανουήλ Μαραυγάκης ή Μακρυμανώλης (1990-1993), που καταγόταν από το Λιλιανό Πεδιάδας, το πώς μετακινούνταν τα παραμύθια από τόπο σε τόπο: "Όταν ήμουν 20 χρονών, πηγαίναμε στσ' αργάτες στο Μαλεβίζι από κάθε καράς καρύδι και το βράδυ 'δα ύστερα εποσπερίζαμε κι ο καθανείς ήλεγε ένα παραμύθι να περάσει η βραδιά και τα 'μαθα εκειά τα παραμύθια".
Τέλος, πολλά παραμύθια ερχότανε με τους Πεδιαδίτες μεταπράτες, που εμπορεύονταν με ένα ή δύο μουλάρια φορτωμένα πραμάτειες από τη Μεσαρά ως τη Βιάννο και τη Γεράπετρο. Πουλούσαν και αγόραζαν πράγματα να βγάλουν το μεροκάματο. Αυτοί διανυκτέρευαν σε μακρινά χωριά. Εκεί αποσπέριζαν και τα παραμύθια που έφερναν τα έλεγαν στα χωριά τους. Με όλους τους παραπάνω τρόπους έρχονταν παραμύθια στα χωριά.
Τα μάθαιναν σιγά-σιγά και τα ενέτασσαν στην παραμυθιακή κουλτούρα της Πεδιάδας και τα έκαναν πεδιαδίτικα. Έτσι ανανεωνόταν και εμπλουτιζόταν η επαρχία με συνεχώς νέα παραμύθια. Γενικά, οι κάτοικοι της επαρχίας Πεδιάδας είχαν παιδεία πάνω στο παραμύθι, γι' αυτό και κάθε νέο το αφομοίωναν», εξηγεί ο κ. Χουρδάκης.
Το νέο του βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Μύστις".
