Το δεύτερο βιβλίο ιστορικού περιεχομένου του φιλολόγου και ιστορικού κ. Μιχάλη Γεροντή, που μόλις κυκλοφόρησε, επικεντρώνεται στην Κρήτη κατά τη βυζαντινή και ενετική περίοδο, δίνοντας στον αναγνώστη και πολλές άγνωστες πτυχές της τουρκικής κατοχής.
Ο συγγραφέας ξαναπιάνει το νήμα από τις τελευταίες σελίδες του βιβλίου του "Ταξίδι στον άγνωστο Ελληνισμό των φυλών της Μεσογείου. Οι άγνωστες σελίδες από την κρητική βενετοκρατία και τουρκοκρατία" αφορούν την κρητική Ιστορία.
Ο Πρινιώτης κ. Μιχ. Γεροντής έχει δημοσιεύσει πάνω από 100 μελέτες για ιστορικά και αρχαιολογικά θέματα σε διάφορα έντυπα. Διετέλεσε για δέκα χρόνια διευθυντής σύνταξης σε δύο περιοδικά, αλλά και υπεύθυνος του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου και της Δανειστικής Βιβλιοθήκης, δημιουργήματα του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλού Χωριού, πρωτεργάτης των οποίων υπήρξε τα τελευταία 32 χρόνια.
Όλα αυτά τα χρόνια καταπιάνεται με τη μελέτη όλων των αρχαίων ελληνικών ιστορικών περιόδων και της αρχαιολογίας της μινωικής και μετα-μινωικής Κρήτης, της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, της φυλής των Αρκάδων και του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Καρπός των πολύχρονων ερευνών του είναι το πρώτο του βιβλίο, το "Ταξίδι στον άγνωστο Ελληνισμό των φυλών της Μεσογείου" (2013). Το ταξίδι φτάνει μέχρι τα ρωμαϊκά προβυζαντινά χρόνια.
Το 2013 κυκλοφόρησε και το βιβλίο "Προβλέψτε τον καιρό σύμφωνα με τις παραδοσιακές Δρίμες", που άπτεται ενός άλλου ενδιαφέροντός του, της κρητικής λαογραφίας.
Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο κ. Γεροντής, το καινούργιο του βιβλίο «παρουσιάζει όχι τα πολύ γνωστά γεγονότα, αλλά σημαντικά στοιχεία είτε τελείως ακατάγραφα, είτε ιστορημένα από έναν ή δύο το πολύ ιστορικούς που έζησαν τα γεγονότα» της βενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας στην Κρήτη.
Τα δύο πρώτα κεφάλαια αναφέρονται στην άλωση της Κρήτης από τους Άραβες. Μνημονεύονται σημαντικά γεγονότα της περιόδου, όπως η μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Γόρτυνα στο Χάνδακα.
Το 961 και κατόπιν εκστρατείας του Νικηφόρου Φωκά, η Κρήτη γίνεται τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Στα επόμενα κεφάλαια γίνεται εκτενής αναφορά στην αποστολή των 12 Βυζαντινών αρχοντόπουλων στην Κρήτη, στα δικαιώματα και στα κτήματά τους. Παρατίθενται το σχετικό του 1182 χρυσόβουλο του Αλεξίου Β' Κομνηνού και άλλα νοταριακά και διοικητικά έγγραφα, διαφωτιστικά σχόλια και επεξηγήσεις.
Από το 6ο ως το 11ο κεφάλαιο ο λόγος έρχεται στους Βενετούς και στα έτη 1206-1669. Παρουσιάζονται οι διανομές σε τοπάρχες και βιλλάνους, ανάλεκτα στοιχεία των ετών, ο μεγάλος σεισμός του 1508 και οι Βενετοί αρμοστές και δούκες της ίδιας περιόδου. Επίσης δύο κατάστιχα του Ιεραπετρίτη νοταρίου Ιωάννη Ολόκαλου, που συντάχτηκαν στα 1526, και οι εντυπώσεις του περιηγητή Χριστόφορου Μπουοντελμόντι, από την επίσκεψή του στην Κρήτη το 1415.
Το κεφάλαιο 12 αφορά την πτώση της Κρήτης στους Οθωμανούς, το κεφάλαιο 13 την τουρκοκρατία στην Κρήτη και το κεφάλαιο 14 την Κρήτη από το 1821 ως το 1913.
Στα επόμενα κεφάλαια ο κ. Γεροντής στέκεται σε προσωπικότητες, γεγονότα και ειδικότερα θέματα της τουρκοκρατίας στην Κρήτη. Εκτενώς αναφέρεται στον Χασάν και στον Ισμαήλ Φερίκ Πασά, στους ήρωες και στις ηρωίδες της ανατολικής Κρήτης, στους Τούρκους γενίτσαρους και στους χριστιανούς χαΐνηδες, στους Αγίους νεομάρτυρες Μαρία Μεθυμοπούλα και Νικηφόρο από τη Φουρνή και την Κριτσά, αντίστοιχα, στις σφαγές του 1821 στο Ηράκλειο και στη Σητεία, στη δήμευση των περιουσιών των χριστιανών στην ανατολική Κρήτη, στις επαναστάσεις των ετών 1866-69, στη μάχη των Βρυσών, στην παιδεία και στη δικαιοσύνη και στα δημοτικά τραγούδια της περιόδου, στις σχέσεις Κρητών και Οθωμανών, και παραθέτει έξι τουρκικά έγγραφα του Τουρκικού Αρχείου Ηρακλείου.
Τα δύο τελευταία κεφάλαια ολοκληρώνουν την ιστορική περιπλάνηση στην Κρήτη. Ο τελευταίος σταθμός είναι η περίοδος της Κρητικής Πολιτείας και η ένωση με την Ελλάδα. Ακολουθούν "Ανάλεκτα - Συμπληρώσεις σε διάφορα θέματα της νεότερης ιστορίας της Κρήτης".
Του Νίκου Πετάση
