Ο Στεφάν Εσέλ, διανοούμενος και ήρωας της γαλλικής αντίστασης, έφυγε από τη ζωή το βράδυ της Τρίτης, σε ηλικία 95 ετών. Ο επιζήσας των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης και ένας εκ των συντακτών της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, γνώρισε μια νέα και αναπάντεχη φήμη πλησιάζοντας στο τέλος της ζωής του, το 2010, όταν το 32 σελίδων μανιφέστο του «Αγανακτήστε!» αποτέλεσε μοναδικό εκδοτικό φαινόμενο και έγινε μια από τις πηγές έμπνευσης του κινήματος των «Αγανακτισμένων» στην Ισπανία.
Ο Στεφάν Εσέλ γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1917 και η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στο Παρίσι το 1924. Ο εβραίος πατέρας του μετέφραζε τον Προυστ στα γερμανικά μαζί με τον φίλο του τον Βάλτερ Μπένγιαμιν. Η αντιστασιακή δράση του θα οδηγήσει τον Στεφάν στο στρατόπεδο του Μπούχενβαλντ. Θα γλιτώσει μάλιστα την εκτέλεση, ανταλλάσσοντας την ταυτότητά του με εκείνη ενός Γάλλου που είχε πεθάνει από τύφο στο στρατόπεδο.
«Για πολύ μεγάλο διάστημα παραμείναμε αδιάφοροι», είχε πει ο Εσέλ το 2011 μιλώντας για το βιβλίο του στην ιταλική «La Repubblica». «Αποδεχθήκαμε το απαράδεκτο. Το χάσμα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε τόσο βαθύ. Απειλούνται θεμελιώδη δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην υγεία, τη σύνταξη, τη συνδικαλιστική οργάνωση, την υποδοχή των μεταναστών. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε ένα σύστημα αξιών, στη δημιουργία του οποίου συνέβαλε η δική μου γενιά και πάνω στο οποίο βασίζονται οι σύγχρονες δημοκρατίες. Οι αξίες αυτές περιγράφονται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στο πρόγραμμα του Εθνικού Συμβουλίου Αντίστασης. Την εποχή της Αντίστασης η χώρα μας κατεχόταν από τους ναζιστές και υπήρχε το καθεστώς του Βισί. Σήμερα όλα είναι διαφορετικά, δεν έχουμε πλέον τον εχθρό στη χώρα μας και ευτυχώς οι ολοκληρωτισμοί έχουν ηττηθεί. Οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε νέες προκλήσεις στο περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό πεδίο.
Προφανώς τα ερωτήματα δεν είναι τα ίδια με εκείνα του 1943, αλλά οι απαντήσεις πρέπει σε κάθε περίπτωση να βασίζονται στις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Απευθύνομαι στους νέους επειδή αυτοί είναι που πρέπει να διαφυλάξουν αυτήν την κοινή κληρονομιά. Δεν πρέπει βέβαια να τρέφουμε αυταπάτες. Η πλειονότητα των ανθρώπων σε κάθε εποχή προτιμά να παραμένει σιωπηλή, να κλείνεται στο καβούκι της.
Στη διάρκεια του πολέμου, οι νέοι που στήριζαν την Αντίσταση ήταν μόλις το δέκα τοις εκατό του πληθυσμού. Πιθανότατα και σήμερα υπάρχει μόνον μια φωτισμένη μειονότητα. Αλλά η εμπειρία μας καταδεικνύει ότι μπορεί να είναι αρκετή για να αλλάξει την πορεία της ιστορίας. Εγώ καταδικάστηκα σε θάνατο και μόνο για λόγους τυχαίους δεν εκτελέστηκα. Με συνέλαβαν έπειτα από μιαν απόδραση, αλλά δεν φρόντισαν να με κρεμάσουν αμέσως. Τελικά επέζησα από το Μπούχενβαλντ αλλάζοντας την ταυτότητά μου με εκείνη ενός ήδη νεκρού Γάλλου. Η στράτευσή μου γεννιέται και από την ανάμνηση όλων των φίλων που έχασα στη διάρκεια του πολέμου και εκείνου του παιδιού που κάηκε με το όνομά μου.
Το 1948 συμμετείχα ως γάλλος διπλωμάτης στη σύνταξη της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Επιμένω πάντοτε στη λέξη Οικουμενική. Δεν είναι ένα δυτικό κείμενο, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι.
Με εκείνη τη Διακήρυξη δημιουργήθηκε ένα κίνημα δημοκρατικής προόδου, αν και μπορεί να συμβαίνουν οπισθοδρομήσεις. (...) Να αγανακτούμε σημαίνει να εστιάζουμε στο πρόβλημα. Είναι σαν να ονομάζεις έναν στόχο για να μπορέσεις να πετύχεις το κέντρο του. Μόνον έτσι μπορεί να αναζητηθούν οι λύσεις. Η γενιά μου γνώρισε ιστορικές αλλαγές. Έζησα τον ναζισμό αλλά και την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου, την αποικιοκρατία και την ανατροπή της, τον σταλινισμό και την πτώση της σοβιετικής αυτοκρατορίας, είδα τη Γερμανία διαιρεμένη και επανενωμένη, γνώρισα την Αφρική με το απαρτχάιντ και έπειτα συνάντησα τον Νέλσον Μαντέλα. Μπορώ να καταθέσω τη μαρτυρία μου ότι και τα σοβαρότερα προβλήματα μπορούν να λυθούν».
πηγή: enet.gr
