Ετοιμόρροπο και επικίνδυνο για τους διερχόμενους το αρχοντικό Σαμή Μπέη στην Ιδομενέως, ως Τρανταλλίδειο κληροδότημα, δεν έγινε προχθές, είναι δεκαετίες.
του Γιώργου Σαχίνη
Άρα οι διαπιστωτικές πράξεις, όπως χθες στο fb της αντιδημάρχου Πολιτισμού, ότι εκ των υστέρων όλοι κάνουμε κριτική, αλλά τι κάναμε επί χρόνια που κατέρρεε, αποτελούν το άλλοθι της παρούσης δημοτικής Αρχής για την απόφαση καθαίρεσης του πρώτου ορόφου, που μπορεί όμως να ρίξει όλο το ιστορικό διατηρητέο κτίσμα, απ' ό,τι έχει απομείνει δηλαδή, στο επί χρόνια ετοιμόρροπο; Μα, γι' αυτό, κυρία αντιδήμαρχε, δεν εκλεγήκατε, για μια διαφορετική "σελίδα" στο Δήμο και όχι για σχολιασμούς της επικαιρότητας;
Ασκείται πλέον δημοτική εξουσία και όχι διαπιστωτικές εκθέσεις. Το αυτό ισχύει και για το νομέα του κληροδοτήματος, το Δήμο Ρεθύμνου. Νομικός ο δήμαρχός του, με ήδη δύο θητείες στην πλάτη του, νομικός και ο δήμαρχος Ηρακλείου, δεν μπόρεσαν να βρουν, 18 μήνες, νομικά τη φόρμουλα και το αρχοντικό να σωθεί και να ανασκευαστεί, τότε ποιος; Άραγε οι φυσικοί και πνευματικοί απόγονοι του δωρητή πώς να αισθάνονται και τι να λένε;
Οι αντιδράσεις δεν μπορεί να είναι αλά καρτ, για άλλες δημοτικές Αρχές ή για άλλα νεότερα κτίσματα, όπως το "Ξενία" ή το Ηρώον στη Βίγλα; Ούτε το άλλοθι της επικινδυνότητας του ετοιμόρροπου να οδηγεί στην καθαίρεση, που μπορεί να είναι και κατεδάφιση. Δηλαδή το ίδιο θα κάναμε και στον Κούλε, όταν κατέρρεαν τμήματά του; Αν θυμάμαι καλά, εκεί υπήρχε και ένα master plan του λιμανιού, οπότε ένα χαμηλού συντελεστή lux ξενοδοχείο μπορεί να ήταν και επικερδές... Αλλά εδώ είναι κάτι πιο βαθύ, κατά τη γνώμη μου, από ένα βολικό άλλοθι επικινδυνότητας ενός ιστορικού διατηρητέου.
Παραφράζοντας μια αλήστου μνήμης έκφραση του προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου, «ένας βουβός φόβος πλανάται πάνω από την πόλη»... Αυτός ο «βουβός φόβος» τώρα σχετίζεται με την αντίληψη του «αστικού καλού Ηρακλείου», που, όπως έλεγε μετά τις δημοτικές του Μαΐου του 2014, πήρε τη "ρεβάνς". «Αστικό» στον παρά, τα συμφέροντα και τις χρήσεις γης, τους συντελεστές δόμησης (που αλλάζουν κατά το δοκούν των συμφερόντων), την αντιπαροχή και τις αξίες κατά βάση εντός των τειχών (κάποτε θέλαμε και αυτά να πέσουν). Για αυτό το «καλό Ηράκλειο» μιλάμε, όχι για αστική κουλτούρα σε τέχνες, ιστορία, αρχιτεκτονική και περιβάλλον. Για να είμαι σωστός, και αυτά υπάρχουν «by the way», συνήθως σαββατοκύριακα ή σε εκδηλώσεις τού φαίνεσθαι, ως "περίσσευμα" από τις άλλες δραστηριότητες του αστικού παρά, και όχι ως έμφυτες δράσεις μιας καλλιεργημένης αστικής ελίτ.
Εξαιρέσεις υπάρχουν - δε θέλω να αδικήσω κανέναν - αλλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Αντίθετα και κυρίως εκτός τειχών, σε λαϊκές γειτονιές, προσφυγο-συνοικίες, μπορεί να μηρυκάζουμε την αντιπαροχή και περισσότερο σε αυθαίρετα, αλλά θα βρεις το δάκρυ κάθε φορά που ένα παλιό κτίσμα πέφτει. Εδώ δεν υπάρχει το βολικό άλλοθι της επικινδυνότητας ενός διατηρητέου αλλά ετοιμόρροπου, παρά μόνο το βιωματικό «ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι μας», και πάλι ενοχικά το νιώθουμε, αφού καταλαβαίνουμε ότι σκοτώνουμε τα χρόνια της πέτρινης αλλά παιδικής μας αθωότητας.
Λοιπόν, κυρία αντιδήμαρχε, μπορεί η κριτική να είναι εκ του ασφαλούς, όπως λέτε εσείς, αλλά το «τι κάναμε όλοι εμείς τόσα χρόνια που το βλέπαμε να καταρρέει;» να μας το απαντήσετε με το τι κάνετε τώρα εσείς, για να μην καταρρεύσει και να αναδειχθεί.
Περισσότερο επικίνδυνη ως ετοιμόρροπη είναι η αντίληψη και τα βολικά άλλοθι του "αστικού παρά", παρά τα αγκωνάρια του Σαμή Μπέη. Τόσα χρόνια άλλωστε, με ή χωρίς πολιτική ρεβάνς στα πράγματα της πόλης, αυτή η αντίληψη εξαφανίζει κάθε κτίσμα διατηρητέο, ως ετοιμόρροπο και επικίνδυνο... Άρα το πραγματικό ερώτημα θα έπρεπε να είναι: τι τελικά πρέπει να "κατεδαφίσουμε ή να καθαιρέσουμε", κτίσματα ή αντιλήψεις;
