Τα κονδύλια του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης είναι η “μεγάλη ελπίδα” της κυβέρνησης για να επιτευχθεί σημαντική ανάκαμψη από το 2021, αφού λόγω της παράτασης των αυστηρών περιοριστικών μέτρων η ύφεση του 2020 αναμένεται ιδιαίτερα βαθιά, ενώ και οι πρώτοι μήνες του 2021 θα ξεκινήσουν... προβληματικά, αφού μέχρι να υπάρξει επαρκής εμβολιαστική κάλυψη δεν πρόκειται να έχουμε πλήρη επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας.
Στο πλαίσιο αυτό γίνεται με εντατικό ρυθμό ο σχεδιασμός για τα έργα που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα και μάλιστα ετοιμάζονται και “αλχημείες” προκειμένου να ξεκινήσουν όσο το δυνατόν ταχύτερα.
Με όχημα το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και με κρατική χρηματοδότηση θα ξεκινήσουν τα πρώτα έργα από Ταμείο Ανάκαμψης, με στόχο να κερδίσει η χώρα ένα μήνα στην προθεσμία υλοποίησης του προγράμματος των 32 δισ. ευρώ.
Η επιλογή αυτή, εκτός από την επιτάχυνση υλοποίησης, έχει και στόχο να εναρμονιστεί η Ελλάδα με τον κανονισμό του Ταμείου, που δεν επιτρέπει έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης να ξεκινήσουν πριν τον Φεβρουάριο του 2021. Δεν υπάρχει όμως περιορισμός στο να ξεκινήσουν έργα μέσα από το ΠΔΕ με αμιγώς κρατική επιδότηση και στη συνέχεια να μεταφερθούν στις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης όταν εγκριθεί το εθνικό σχέδιο. Με τον τρόπο αυτό τα νέα έργα ξεκινούν να υλοποιούνται με εθνικούς πόρους (όπως θα γινόταν αν είχε ήδη εγκριθεί το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) και στη συνέχεια θα αναμένουν την κοινοτική χρηματοδότηση από το Ταμείο.
Δημοσιονομικά το περιθώριο υπάρχει, αφού το εθνικό σκέλος, δηλαδή τα έργα που θα έπρεπε να χρηματοδοτηθούν με αμιγώς κρατικούς πόρους, υστερούν κατά περίπου 1 δισ. στο τέλος Νοεμβρίου, έναντι του αρχικού στόχου για δαπάνες 2 δισ., και το ποσό της υστέρησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρώτη περίοδο του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σαφές είναι ότι, εκ πρώτης όψεως, η κίνηση περιέχει ένα βαθμό κινδύνου, καθώς κάποια από τα έργα θα μπορούσαν να κριθούν κατά τη συζήτηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με την Ε.Ε. μη επιλέξιμα. Σε αυτήν την περίπτωση η Ελλάδα θα αναγκαζόταν είτε να τα ολοκληρώσει με εθνικούς πόρους ή να τα ακυρώσει. Ωστόσο έχει ληφθεί μέριμνα ώστε τα έργα που μπαίνουν στη γραμμή της εκκίνησης να έχουν τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό συμβατότητας με τις κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές.
Τα έργα που ξεκινούν
Τα έργα που έχουν επιλεγεί για την έναρξη υλοποίησης είναι προσανατολισμένα στην “πράσινη” και την ψηφιακή μετάβαση. Π.χ. η δημιουργία δικτύων πέμπτης γενιάς (5G) και η δημιουργία από τα έσοδα για το Δημόσιο ενός ταμείου που θα χρηματοδοτεί ψηφιακές επενδύσεις.
Το ίδιο και έργα όπως η ψηφιοποίηση της παιδείας, με παράλληλη την προώθηση της τηλεκπαίδευσης, και η ψηφιοποίηση της υγείας, μαζί με τη δημιουργία του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς, εκτός από ψηφιακή μετάβαση, εξυπηρετούν και τον τρίτο άξονα του προγράμματος, αυτόν της κατάρτισης, απασχόλησης και κοινωνικής συνοχής.
Σε ό,τι αφορά την “πράσινη” μετάβαση, έργα εθνικής σημασίας όπως η απολιγνιτοποίηση της Δυτικής Μακεδονίας, τα 200 πρώτα τοπικά χωροταξικά σχέδια, οι αναδασώσεις των 500.000 στρεμμάτων, η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης με την παραγωγή της ενδοχώρας, με παράλληλη προώθηση των ΑΠΕ, ή ο επόμενος κύκλος του γνωστού προγράμματος “Εξοικονομώ-Αυτονομώ”, είναι επίσης δύσκολο να χαρακτηριστούν ως μη επιλέξιμα.
Με τον προγραμματισμό αυτό, οι ελληνικές Αρχές μπορούν να ευελπιστούν σε μια καλή αρχή στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ώστε να εξασφαλίσουν από την αρχή την απρόσκοπτη υλοποίηση έργων με συνέχεια και την κοινοτική χρηματοδότηση, που στο Ταμείο Ανάκαμψης βρίσκεται ως γνωστό στο 100%.
Φωτογραφία: iNTIME
