Η επιδημία κορωνοϊού χαμηλώνει τον πήχη της ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία, καθιστώντας σχεδόν ανέφικτο τον επίσημο κυβερνητικό στόχο για 2,8%.
Σε ειδική έκθεσή του, το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΕΔΣ) εκτιμά ότι λόγω και των επιπτώσεών της στη παγκόσμια οικονομία, η επιδημία μπορεί να επιβραδύνει κατά 0,3% έως 0,7% τον ρυθμό ανάπτυξης στην Ελλάδα - ανάλογα με την εξάπλωση και τη χρονική διάρκεια που θα έχει. Θα καταστεί λοιπόν αναγκαία η εξεύρεση “μαξιλαριών” στον προϋπολογισμό - ενδεχομένως με περικοπές δαπανών.
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο διατυπώνει δύο σενάρια αρνητικών εξελίξεων που, εάν επιβεβαιωθούν, θα “κόψουν” από την ελληνική οικονομία 0,3% του ΑΕΠ φέτος και μέχρι 0,7% την επόμενη χρονιά. Ειδικότερα, τα δύο δυσμενή σενάρια του ΕΔΣ προβλέπουν αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,21% φέτος (αντί 2,50%) και 1,88% το 2021, αντί 2,54% που προβλέπει το σενάριο βάσης.
Επισημαίνεται όμως ότι οι επιπτώσεις θα είναι μεγαλύτερες εάν η επιδημία πάρει διαστάσεις, προκαλώντας «δομικές αλλαγές» στην οικονομία.
Αναλυτικά στα συμπεράσματα της έκθεσης του ΕΔΣ για τις επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία από τον κορωνοϊό σημειώνονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
«H εξάπλωση του ιού SARS-CoV-2 (κορωναϊός) είναι πλέον σίγουρο ότι θα προκαλέσει αναθεώρηση επί τα χείρω των προβλέψεων για τη μεγέθυνση της παγκόσμιας οικονομίας για το 2020. Η εξάπλωση της επιδημίας και στην Ευρώπη είναι επόμενο να επιβραδύνει την αύξηση του ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Βάσει της υπόθεσης αυτής, το ΕΔΣ πραγματοποίησε “εκτιμήσεις” για την αρνητική επίπτωση που μπορεί να έχει στο ελληνικό ΑΕΠ τυχόν επιβράδυνση της μεγέθυνσης στις χώρες του ευρώ. Η εκτίμηση είναι ότι για κάθε ποσοστιαία μονάδα μείωσης της πρόβλεψης για το ΑΕΠ της Ευρωζώνης, το ελληνικό ΑΕΠ επιβραδύνεται κατά περίπου 0,8%.
Στην άσκηση χρησιμοποιήθηκαν δύο πολύ δυσμενή σενάρια, τα οποία υπό κανονικές συνθήκες, βάσει δηλαδή ιστορικών τιμών και χωρίς “δομικές αλλαγές” στην οικονομία της Ελλάδας και της Ευρωζώνης, μπορεί να προκαλέσουν μείωση στην εκτιμώμενη μεγέθυνση για το 2020 κατά 0,3 και 0,7 ποσοστιαίες μονάδες. Δηλαδή η εκτίμηση για το κεντρικό σενάριο του υποδείγματος μεσοπρόθεσμων μακροοικονομικών προβλέψεων του ΕΔΣ για την πραγματική αύξηση του ΑΕΠ από 2,54% (σενάριο βάσης) μειώνεται σε 2,21% (σενάριο 1) και 1,88% (σενάριο 2).
Ωστόσο, σε περίπτωση που η επιδημία πάρει διαστάσεις, θα προκληθεί “δομική αλλαγή” στο υπόδειγμα, η οποία προς το παρόν είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Επίσης η “κρίση” μπορεί να πλήξει, επιπλέον, ενδογενώς την ελληνική οικονομία βάσει τουλάχιστον δύο διαύλων: α) επιδείνωσης του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών λόγω μείωσης των τουριστικών εισπράξεων, μείωσης των εισπράξεων από θαλάσσιες και χερσαίες μεταφορές κ.λπ., και β) λόγω αρνητικής επίπτωσης στην ιδιωτική κατανάλωση (κλάδος εστίασης, διασκέδαση και ψυχαγωγία, οικοδομή κ.λπ.).
Με βάση αυτές τις αρνητικές εκτιμήσεις, φαίνεται ότι απομακρυνόμαστε, πιθανώς σημαντικά, από τον στόχο για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8% το 2020, γεγονός που θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στα δημοσιονομικά αποτελέσματα.
Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αναζητηθούν “μαξιλάρια” για τον προϋπολογισμό για τυχόν έκτακτες δαπάνες (π.χ. στον τομέα της υγείας), όπως πιθανώς αξιοποίηση μέρους των ταμειακών αποθεμάτων ασφαλείας (cash buffers), αλλά και έγκαιρη συνεννόηση με τους Θεσμούς για συμφωνία ρήτρας διαφυγής (escape clause), ώστε μια ελεγχόμενη απόκλιση από τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ να μην οδηγήσει σε περιοριστικά δημοσιονομικά μέτρα τα οποία θα επιδεινώσουν περαιτέρω τη μακροοικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και θα ανακόψουν τη θετική δυναμική των τελευταίων ετών».
Ρυθμός 1,3% το πρώτο τρίμηνο
Την ίδια στιγμή, για την παγκόσμια οικονομία η ζημιά είναι μεγάλη. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της J.P. Morgan, οι εκτιμήσεις για την αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο είναι στο 1,3%. Πρόκειται για τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. «Η εξάπλωση του ιού είναι πραγματικά ασύμμετρη και για τον λόγο αυτό, όπου υπάρχουν κρούσματα, υιοθετούνται αυστηροί περιορισμοί. Αυτό επηρεάζει άμεσα τον τουρισμό, τις μεταφορές (κυρίως αεροπορικές), τις λιανικές πωλήσεις και τη διασκέδαση - τομείς ζωτικής σημασίας για την πραγματική οικονομία, αλλά και για τις χρηματιστηριακές αγορές», σημειώνεται.
Οι επιπτώσεις ωστόσο είναι ορατές και στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια, καθώς, όπως και σε κάθε περίπτωση, έτσι και τώρα υπάρχουν οι κερδισμένοι και οι χαμένοι. Διενεργώντας μια ανάλυση της πορείας των χρηματιστηριακών κλάδων στην Κίνα και στην Ασία (πλην Ιαπωνία), ο πλέον κερδισμένος κλάδος είναι εκείνος της υγείας, καθώς αναμένεται να αυξηθούν τα κόστη νοσηλείας αλλά και πρόληψης από τις κρατικές Αρχές. Στους χαμένους είναι οι κλάδοι των αεροπορικών μεταφορών, της ναυτιλίας, των λιανικών πωλήσεων και των media. Είναι απολύτως κατανοητή αυτή η συμπεριφορά, καθώς ο μαζικός περιορισμός στις καθημερινές μετακινήσεις σχεδόν μηδένισε την κατανάλωση.
Τέλος, όσον αφορά την Κίνα και σύμφωνα με τα στοιχεία κάποιων πρόδρομων οικονομικών δεικτών, το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου της χώρας αυτής αναμένεται να προκαλέσει σοκ, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν ανάπτυξη ακόμη και στο 3%. Ωστόσο, οι αναλυτές έχουν ήδη ξεκινήσει τον χορό των υποβαθμίσεων στις εκτιμήσεις τους για το πρώτο τρίμηνο της Κίνας, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο πως θα δεχτεί ισχυρότατο πλήγμα από τη μείωση των τουριστικών εσόδων, από την πτώση της παραγωγής, από τη μείωση της κατανάλωσης αλλά και από το διάστημα της μερικής απασχόλησης των πόρων που θα ακολουθήσει μέχρι να βρεθεί η πρώτη αξιόπιστη ιατρική λύση.
