Νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό: Είναι ανταποδοτικό & βιώσιμο; - Αποκαλυπτική συνέντευξη του Μ. Θεοδωρουλάκη

Οικονομία
Νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό: Είναι ανταποδοτικό & βιώσιμο; - Αποκαλυπτική συνέντευξη του Μ. Θεοδωρουλάκη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Πιο συνδεδεμένες με τις εισπραχθείσες από τον ΕΦΚΑ εισφορές οι συντάξεις με το νέο ασφαλιστικό σύστημα»

H κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ετοιμάζεται να προωθήσει ένα νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό σύστημα με στόχο να γίνει πιο βιώσιμο, το οποίο θα συνδέει τις εισφορές με το ύψος των συντάξεων.

Στο πλαίσιο αυτό, η εφημερίδα «Νέα Κρήτη» επικοινώνησε με τον κ. Μενέλαο Θεοδωρουλάκη, ο οποίος είναι διδάκτορας Κοινωνικής Πολιτικής και επιστημονικός συνεργάτης ΕΚΚΕ, ΙΝΕ-ΓΣΕΕ και ΕΣΔΔΑ.

Η συνέντευξη ήταν αποκαλυπτική, ενώ τέθηκαν στο επίκεντρο ζητήματα όπως το σύστημα των αυτοαπασχολούμενων, το αναδιανεμητικό σύστημα και τα όρια συνταξιοδότησης.

* Κύριε Θεοδωρoυλάκη, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να καταθέσει ένα νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο θα συνδέει τις εισφορές με το ύψος των συντάξεων. Πιστεύετε πως το νέο ασφαλιστικό σύστημα αποκτάει περισσότερα στοιχεία βιωσιμότητας;

«Η κυβέρνηση θέλει να βελτιώσει την ανταποδοτικότητα του συστήματος για τους ασφαλισμένους με πάνω από 30 έτη ασφάλισης, βελτιώνοντας τα ποσοστά αναπλήρωσης που τους αντιστοιχούν. Αυτό είναι πράγματι αναγκαίο, γιατί τα ποσοστά αναπλήρωσης που ισχύουν σήμερα δεν αποτελούν κίνητρο παραμονής στην εργασία μετά τα 30 έτη εργασίας λόγω των χαμηλών ποσοστών αναπλήρωσης. Το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα έχει συνδέσει τις εισφορές με τις συντάξεις ήδη από την εφαρμογή του Ν. 4387/16, που ισχύει από 12/5/2016, δεδομένου ότι ο συντάξιμος μισθός επί του οποίου υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη προκύπτει από τον μέσο όρο των ασφαλιστέων αποδοχών από την 1/1/2002 έως την ημέρα συνταξιοδότησης του καθενός μας. Με την πρόβλεψη αυτή γίνεται πιο ανταποδοτικό το σύστημά μας, αφού υπάρχει πράγματι στενή σύνδεση εισφορών και παροχών και σε κάποιο βαθμό βελτιώνεται η βιωσιμότητα, αφού πλέον οι συντάξεις είναι πιο συνδεδεμένες με τις εισπραχθείσες από τον ΕΦΚΑ εισφορές και οι συντάξιμοι μισθοί δεν προκύπτουν από τις αμοιβές του τελευταίου μήνα στο Δημόσιο ή του μέσου όρου της καλύτερης πενταετίας της τελευταίας δεκαετίας στον ιδιωτικό τομέα, όπως ίσχυε με τον Ν. 3029/02, που ήταν ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό πλαίσιο για τους ασφαλισμένους και συνεπαγόταν υψηλότερες συντάξιμες αποδοχές, αφού στο τέλος του εργασιακού βίου του η πλειονότητα των ασφαλισμένων λάμβανε υψηλότερες αμοιβές σε σχέση με τα υπόλοιπα χρόνια. Όμως πρέπει να επισημανθεί ότι παράλληλα καταργήθηκαν οι συντάξεις των κατώτατων ορίων που εξασφάλιζαν ένα επαρκές εισόδημα για όλους τους συνταξιούχους (486 ευρώ για τα περισσότερα ταμεία έως το 2015) και αντικαταστάθηκαν από την εθνική σύνταξη των 384 ευρώ για 20 όμως έτη ασφάλισης και 345 ευρώ για 15 έτη ασφάλισης.

Οι παραπάνω αλλαγές, μειώνοντας ουσιαστικά τις συντάξεις, συνέβαλλαν σίγουρα στην οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος, αλλά περιόρισαν την κοινωνική του αποτελεσματικότητα, αφού πολλοί με λίγα έτη ασφάλισης και χαμηλές αμοιβές δε θα λάβουν επαρκείς συντάξεις και θα αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχιας».

* Το ασφαλιστικό σύστημά μας στηρίζεται σ’ ένα αναδιανεμητικό μοντέλο. Η μία γενιά χρηματοδοτεί την επόμενη γενιά. Πιστεύετε πως το συγκεκριμένο μοντέλο έχει παρέλθει και πρέπει να προσαρμοστεί το ασφαλιστικό σύστημα σε αυτό το “νέο παραγωγικό μοντέλο” που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας;

«Η εμπειρία από πάρα πολλές χώρες που μεταρρύθμισαν τα κοινωνικοασφαλιστικά τους συστήματα από το 1995 και μετά στην Ευρώπη (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Λιθουανία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Λετονία, Ρωσία, Εσθονία, Κροατία), δηλαδή λίγα χρόνια πριν την επέλαση της οικονομικής κρίσης του 2008, είναι αρνητική λόγω των χαμηλών αποδόσεων των κεφαλαίων που επέτυχαν, των χαμηλών παροχών που κατέβαλαν, του ιδιαίτερα υψηλού διοικητικού κόστους που προέκυψε, αλλά και του πολύ υψηλού κόστους μετάβασης από το πρώην αναδιανεμητικό σύστημα στο κεφαλαιοποιητικό (από 1% έως 2% του ΑΕΠ τους ετησίως). Τα δεδομένα και η εμπειρία από τις χώρες αυτές αποδεικνύουν ότι, υπό τις παρούσες χρηματοπιστωτικές συνθήκες (αρνητικά επιτόκια καταθέσεων και ομολόγων, ύφεση με αρνητικούς ή σχεδόν μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης, μεγάλη αστάθεια στις χρηματαγορές, αρνητικές πολιτικές συνθήκες), η επιλογή της κεφαλαιοποίησης των κοινωνικοασφαλιστικών συστημάτων δεν είναι αποτελεσματική, αφού προκαλεί περισσότερα προβλήματα απ’ όσα αντιμετωπίζει.

Ενδεικτικό είναι μάλιστα ότι πολλές από τις χώρες που προανέφερα ακύρωσαν την επιλογή κεφαλαιοποίησης του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματός τους και σταδιακά επανέφεραν την αναδιανεμητική λειτουργία ως πιο αποτελεσματική και πιο εγγυημένη.

Πέρα από τις παραπάνω χώρες, πολλές ευρωπαϊκές χώρες με αποτελεσματικά κεφαλαιοποιητικά συστήματα έως σήμερα, όπως π.χ. η Ολλανδία, έχουν σήμερα δυσμενή αποτελέσματα για τους ασφαλισμένους τους κυρίως λόγω των αρνητικών επιτοκίων και της συρρίκνωσης των αποθεματικών τους από την οικονομική κρίση. Τα συστήματα αυτά αντιμετωπίζουν σήμερα σημαντικά προβλήματα, αφού για πρώτη φορά έχουν συρρίκνωση των αποδόσεών τους και αναγκάζονται να μειώνουν τις παροχές τους, αφού δεν υπάρχει η εγγύηση των παροχών. Το πρόβλημα αυτό μάλιστα θα επιδεινωθεί αν διατηρηθούν αρνητικά επιτόκια στα κρατικά ομόλογα και τις καταθέσεις, αφού λόγω των ευρωπαϊκών οδηγιών Insolvency 2 και IORP 2 τόσο οι ασφαλιστικές εταιρείες όσο και τα επαγγελματικά ταμεία έχουν την υποχρέωση να τοποθετούν ένα μεγάλο μέρος των αποθεματικών τους σε κρατικά ομόλογα και καταθέσεις, που πλέον αποδίδουν σε όλη την κεντρική Ευρώπη αρνητικές αποδόσεις.

Στο πλαίσιο αυτό και δεδομένων των αλλαγών που έχουν επέλθει στο κοινωνικοασφαλιστικό μας σύστημα τα τελευταία χρόνια, που έχουν εξασφαλίσει την οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος, θεωρώ ότι η όποια κεφαλαιοποίηση του συστήματος όχι μόνο αναγκαία δεν είναι, αλλά αντίθετα επιβλαβής, αφού θα προκαλέσει δημοσιονομικό κόστος περίπου 0,5% του ΑΕΠ ετησίως και παράλληλα θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε περισσότερα προβλήματα απ’ όσα θα επιλύσει, αφού το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει πληγεί βάναυσα από την οικονομική κρίση».

Η κλίμακα και η ατομική ευθύνη

* Τι σύνταξη “βγάζει” το νέο σύστημα εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους;

«Οι συντάξεις που το νέο σύστημα των εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους θα αποδίδει θα εξαρτώνται από τις ατομικές επιλογές του κάθε αυτοαπασχολούμενου, σε σχέση με το σε ποια ασφαλιστική κλίμακα θα επιλέξει, και έτσι είναι ζήτημα αποκλειστικά ατομικό. Αν κάποιος επιλέξει να ασφαλιστεί σε υψηλή ασφαλιστική κλάση, θα λάβει αναλογικά καλύτερη σύνταξη απ’ ό,τι θα λάμβανε αν ασφαλιζόταν σε χαμηλότερη ασφαλιστική κλάση. Σε κάθε περίπτωση, η σύνταξη που θα προκύψει δε διαφέρει από τη σύνταξη του ισχύοντος συστήματος, αφού δεν αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού».

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News