Τα αναμενόμενα υπερπλεονάσματα του ΟΑΕΔ και του ΕΟΠΥΥ εξετάζει να χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση ως “μαξιλάρι” προκειμένου να πείσει τους Θεσμούς ότι είναι απολύτως εφικτοί οι στόχοι του Μεσοπροθέσμου για τα συνταξιοδοτικά ταμεία και τον προϋπολογισμό, χωρίς τις περικοπές των συντάξεων το 2019. Υπενθυμίζεται πως το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Πολιτικής προβλέπει ότι τα συνταξιοδοτικά ταμεία (ΕΦΚΑ, ΕΤΕΑΕΠ κ.λπ.) θα πρέπει το 2019 να έχουν πετύχει πλεόνασμα 3,2 δισ. ευρώ.
Ο στόχος αυτός, όμως, έχει ως προϋπόθεση, σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο, τις περικοπές των κύριων και επικουρικών συντάξεων έως 18% από την 1η Ιανουαρίου 2019.
Αρμόδια στελέχη των ταμείων υποστηρίζουν στο capital.gr πως, με βάση τις σημερινές εκτιμήσεις, είναι εφικτό να επιτευχθεί το 2019 ένα πλεόνασμα 2,5 δισ., ευρώ στον ΕΦΚΑ, το ΕΤΕΑΕΠ κ.λπ., χωρίς τις προγραμματισμένες περικοπές. Συγκεκριμένα, ο ΕΦΚΑ εκτιμάται, ατύπως, πως μπορεί να έχει πλεόνασμα 1,5 δισ. ευρώ το 2019, ενώ άλλο 1 δισ. ευρώ θα προέλθει από το πλεόνασμα του ΕΤΕΑΕΠ και των άλλων ταμείων (π.χ. μετοχικών).
Αυτό σημαίνει πως λείπουν άλλα 700 εκατ. ευρώ προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του πλεονάσματος 3,2 δισ. ευρώ.
Με άλλα λόγια, ενδεχομένως να υπάρχει μία “τρύπα” της τάξεως του 20%, έτσι ώστε να συγκεντρωθούν μεν τα 3,2 δισ. ευρώ που απαιτεί το Μεσοπρόθεσμο, χωρίς να κοπούν οι συντάξεις.
Τα 3,2 δισ. ευρώ είναι κρίσιμα - υπενθυμίζουν οι ίδιες πηγές - προκειμένου να επιτευχθεί ο κεντρικός δημοσιονομικός στόχος, που δεν είναι άλλος από το πρωτογενές πλεόνασμα των 6,4 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό γενικής κυβέρνησης (3,5% του ΑΕΠ, το οποίο αναμένεται να φτάσει του χρόνου στα 184 δισ. ευρώ). Δεδομένου πως εκείνο που “μετρά”, πάνω από όλα, για τους Θεσμούς είναι ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος και όχι ο στόχος του πλεονάσματος στα συνταξιοδοτικά ταμεία, τα 700 εκατ. ευρώ που ενδεχομένως θα “λείψουν” από το πρωτογενές πλεόνασμα από την επίτευξη ενός χαμηλότερο εκ του αρχικά προβλεπομένου πλεονάσματος στα συνταξιοδοτικά ταμεία (δηλ. εκείνου που θα προέκυπτε με τις περικοπές) μπορούν να προέλθουν από το υπερ-πλεόνασμα το οποίο θα μπορούσαν να πετύχουν οι άλλοι ασφαλιστικοί, μη συνταξιοδοτικοί φορείς, δηλαδή ο ΕΟΠΥΥ και ο ΟΑΕΔ.
Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα προβλέπει πως το 2019 ο ΟΑΕΔ θα πετύχει πλεόνασμα 509 εκατ. ευρώ, ενώ o ΕΟΠΥΥ 27 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, αρμόδια στελέχη των ασφαλιστικών οργανισμών εκτιμούν πως η εκτέλεση του προϋπολογισμού θα φέρει καλύτερα αποτελέσματα.
Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, τα μεγαλύτερα από τα αναμενόμενα πλεονάσματα του ΕΦΚΑ (ήδη από φέτος) θα “συμπαρασύρουν” προς τα πάνω και τα πλεονάσματα του ΟΑΕΔ και του ΕΟΠΥΥ, δεδομένου ότι αυτά προέρχονται μεταξύ άλλων από τις μεγαλύτερες εισπράξεις εισφορών.
Πώς γίνεται αυτό; Όλες οι ασφαλιστικές εισφορές (κύριας ασφάλισης, επικουρικής, εφάπαξ, υγείας του ΕΟΠΥΥ και ανεργίας του ΟΑΕΔ) συνεισπράττονται από τον ΕΦΚΑ, δηλαδή το υπερταμείο της κύριας ασφάλισης. Έπειτα, ο ΕΦΚΑ τις αποδίδει στους φορείς οι οποίοι δικαιούνται τις αντίστοιχες εισφορές (π.χ. ο ΕΟΠΥΥ τις εισφορές ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ο ΟΑΕΔ της ανεργίας κ.λπ.). Αυτό σημαίνει πως, όταν στον προϋπολογισμό του ΕΦΚΑ εμφανίζονται (ήδη από φέτος) μεγαλύτερες εκ των αναμενόμενων εισπράξεις εισφορών κύριας ασφάλισης, είναι δεδομένο πως, κατά μια ορισμένη αναλογία (σ.σ. π.χ. κοντά στο 2 προς 1 για τον ΟΑΕΔ), θα εμφανιστούν μεγαλύτερες εκ των αναμενομένων εισπράξεις από τις εισφορές ανεργίας, υγείας κ.λπ. Η ίδια τάση αναμένεται και το 2019. Έτσι, εκτιμούν αρμόδια στελέχη του υπουργείου Εργασίας ότι είναι εφικτό, αν και δύσκολο, να βρεθούν τα 700 εκατ. ευρώ που ενδεχομένως θα “λείψουν” από τον προϋπολογισμό της γενικής κυβέρνησης από τη μη περικοπή των συντάξεων το 2019.
ΑΓΝΩΣΤΟΣ “Χ” ΟΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ
Ο... γρίφος του προϋπολογισμού
Την ίδια στιγμή και παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε ένα βήμα από την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού 2019 στη Βουλή, είναι ακόμη ασαφές εάν θα ενσωματώνει ή όχι τις προνομοθετημένες περικοπές στις συντάξεις. Η κυβέρνηση φλερτάρει με την ιδέα να προβάρει “ιταλικό κοστούμι” στα πρότυπα των κινήσεων της συγκυβέρνησης Σαλβίνι-Ντι Μάιο στη γειτονική χώρα, όπου η “μονομερής” απόφαση για έλλειμμα 2,4% του ΑΕΠ στον προϋπολογισμό το 2019 πυροδότησε εκτόξευση των αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων. Υπάρχουν όμως και άλλες γραμμές σκέψης για να ενισχύσουν το επιχείρημα πως δημοσιονομικά το μέτρο των συντάξεων είναι “αχρείαστο”.
Η κατάθεση του προϋπολογισμού αποτελεί σπαζοκεφαλιά για το οικονομικό επιτελείο, καθώς καλείται να ισορροπήσει μεταξύ των κυβερνητικών διαβεβαιώσεων ότι θα αποφευχθούν οι περικοπές στις συντάξεις και επιπλέον θα εφαρμοστούν μέτρα ελάφρυνσης για κοινωνικές ομάδες που σήκωσαν δυσανάλογα βάρη κατά την κρίση, και από την άλλη των απαιτήσεων των εταίρων για τήρηση των συμφωνιών, αποφυγή μονομερών κινήσεων και οποιασδήποτε επιλογής θα μπορούσε να δημιουργήσει ένταση και κακό κλίμα στέλνοντας άσχημα μηνύματα στις αγορές. Από κοντά παρακολουθούν και οι οίκοι αξιολόγησης, που ζητούν συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και πιστή εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Σαφέστατος ήταν ο Οίκος Moody’s, που μάλιστα ανέβαλε την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας μέχρι να έχει σαφή στοιχεία και δείγματα προόδου, και ο οποίος προειδοποίησε ανοιχτά ότι, «εάν η ελληνική κυβέρνηση αποφασίσει να αποκλίνει από τις δεσμεύσεις της και ανατρέψει μεταρρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί και έχουν ψηφιστεί, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν πιέσεις για την αξιολόγηση».
