Σε πολύ “ρηχά νερά”, “αγκομαχώντας”... πραγματικά, κινείται η υλοποίηση του Προγράμματος “Εξοικονομώ 2021” που, όπως καταγγέλλει εκ νέου σε ηχηρή παρέμβασή του ο τοπικός κλάδος των μηχανικών, παραμένει “πνιγμένο” στη γραφειοκρατία και σε σοβαρές παθογένειες που το συνοδεύουν από τη σχεδίασή του.
Σε επιστολή της προς τον υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας κ. Κώστα Σκρέκα, η Δ.Ε. του Παραρτήματος Ανατολικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας κάνει χαρακτηριστικά λόγο για «υπέρμετρη καθυστέρηση της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων δανειοδότησης του Προγράμματος “Εξοικονομώ 2021” και έλλειψη ενημέρωσης», ενώ παραθέτει συγκεκριμένη δέσμη προτάσεων, ώστε να ξεμπλοκάρουν οι χρόνοι και η πορεία υλοποίησης του προγράμματος.
Η ηχηρή παρέμβαση του ΤΕΕ/ΤΑΚ έρχεται σε συνέχεια προ καιρού επιστολής διαμαρτυρίας, που είχαν στείλει στον αρμόδιο υπουργό κ. Σκρέκα οι διοικήσεις του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) και του Πανελληνίου Συλλόγου Πιστοποιημένων Ενεργειακών Επιθεωρητών (ΠΣΠΕΕ). Στην επιστολή περιγραφόταν μια χαοτική κατάσταση στην αξιολόγηση των αιτήσεων και σοβαρές καθυστερήσεις στις πληρωμές του “Εξοικονομώ-Αυτονομώ”, που φτάνουν ακόμα και το 6μηνο!
Η επιστολή του ΤΕΕ/ΤΑΚ
«Τα προβλήματα του “Εξοικονομώ 2021” και των “προκατόχων” του δυστυχώς είναι αμέτρητα και σε πολλά από αυτά έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν σε προηγούμενες επιστολές μας. Για άλλη μία φορά, τα τελευταία χρόνια, το ΥΠ.ΕΝ. έφερε ένα προβληματικό “Εξοικονομώ” που, αντί να επιβραβεύει τους συνεπείς πολίτες και κατ’ επέκταση τους μηχανικούς τους, επιβραβεύει τους “επαγγελματίες” του εξοικονομώ. Το πρόγραμμα “Εξοικονομώ 2021” δε στηρίχτηκε στην ταχύτητα υποβολής της αίτησης, όπως παλιότερα, αλλά σε μια βαθμολογία η οποία εξαρτιόταν κυρίως από τη μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση από τις υλοποιούμενες παρεμβάσεις, με το όσο το δυνατόν μικρότερο κόστος. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στον Μάιο του 2023 και το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει μόλις αρχίσει να υλοποιείται τμηματικά.
Αποτέλεσμα της υπέρμετρης αυτής καθυστέρησης είναι να υλοποιηθούν (στην καλύτερη περίπτωση) εντός του 2023 οι παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ενός προγράμματος που φέρει τον τίτλο “Εξοικονομώ 2021”, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συνολική κατανάλωση ενέργειας πανελλαδικά, για τον κλάδο της οικοδομής, αλλά και για την αναμονή για δανειοδότηση των ωφελούμενων, οι οποίοι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν το μη επιχορηγούμενο κομμάτι του προϋπολογισμού του έργου τους με ίδια κεφάλαια», αναφέρει εισαγωγικά η Δ.Ε. του ΤΕΕ/ΤΑΚ και συνεχίζει:
Α. Έλλειψη ενημέρωσης πολιτών και μηχανικών: Αξίζει να αναφερθεί ότι η διαδικασία για το πρόγραμμα, που, όπως προκύπτει από τον τίτλο του, έχει έτος αναφοράς το 2021, ενεργοποιήθηκε (μερικώς) μόλις στις 28/2/2023, ενώ για την πολυαναμενόμενη αυτή εξέλιξη δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής καμία απολύτως επίσημη ενημέρωση μέσω του site του προγράμματος (δεν υπάρχει σε αυτό σχετική ανάρτηση ανακοίνωσης ή δελτίου Τύπου του υπουργείου).
Δεν έλαβαν ενημερωτικό ηλεκτρονικό μήνυμα ούτε οι ωφελούμενοι, ούτε οι σύμβουλοι έργου, όπως συνέβαινε στα προηγούμενα προγράμματα (Α' & Β' Κύκλος του “Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ”, “Εξοικονομώ-Αυτονομώ 2020”).
Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (ωφελούμενοι και σύμβουλοι έργου αυτών) ενημερώθηκαν από ανεπίσημες διαδικτυακές ειδησεογραφικές σελίδες, με αποτέλεσμα μηχανικοί και πολίτες να βρίσκονται στη δυσάρεστη θέση να προσπαθούν να ερμηνεύσουν και να προφτάσουν ασαφείς προθεσμίες για την υλοποίηση του πρώτου 30%. Η ενεργοποίηση της υπόψη διαδικασίας αποτελεί το τελευταίο απαραίτητο βήμα πριν την έκδοση της απόφασης υπαγωγής στο πρόγραμμα, η οποία ζητείται από αναδόχους/προμηθευτές, ώστε αυτοί να επιβεβαιώσουν τη συμμετοχή στο πρόγραμμα των υποψήφιων πελατών τους και να προχωρήσουν με ασφάλεια σε προμέτρηση/προϋπολογισμό και έκδοση οικονομικής προσφοράς για τις παρεμβάσεις που αφορούν το πρόγραμμα.
Β. Γραφειοκρατία και ανισότητες στη διαδικασία δανειοδότησης: Η διαδικασία αίτησης δανείου δεν αφορά ακόμα όλες τις κατηγορίες ωφελούμενων. Όσοι ανήκουν στην 1η εισοδηματική κατηγορία, επειδή έχουν ατομικό εισόδημα έως 5.000€ ή οικογενειακό έως 10.000€, είναι υποχρεωμένοι να περιμένουν περαιτέρω για να μπορέσουν να αιτηθούν για λήψη δανείου, αφού όπως αναφέρεται στο site του προγράμματος “η διαδικασία υποβολής αιτήσεων δανειοδότησης για την 1η εισοδηματική κατηγορία θα ενεργοποιηθεί άμεσα με την ολοκλήρωση των διαδικασιών παροχής εγγύησης στους ωφελούμενους που ανήκουν σε αυτή την εισοδηματική κατηγορία”. Εύλογα προκύπτει η απαίτηση ενημέρωσης για το πότε προτίθεται το υπουργείο να δώσει επιτέλους τη δυνατότητα στους οικονομικά ασθενέστερους, αυτούς δηλαδή που έχουν ακόμα περισσότερο ανάγκη άμεσης ενεργειακής αναβάθμισης των κατοικιών τους μέσω λήψης δανείου, να προχωρήσουν σε υλοποίηση των έργων τους. Αυξημένη γραφειοκρατία και περιπλοκότερη διαδικασία ως προς την καταχώρηση του εγγυητή και των στοιχείων που απαιτούνται.
Σύγχυση έχει προκληθεί και με την απαίτηση, από τον οδηγό του προγράμματος, ειδικού τραπεζικού λογαριασμού για τις πληρωμές που σχετίζονται με τις επιλέξιμες δαπάνες και τους προμηθευτές. Οι πολίτες έσπευσαν να ανοίξουν ειδικούς λογαριασμούς για αυτόν τον σκοπό, ενώ εν τέλει δεν απαιτούνταν ή έγινε αυτομάτως από τις τράπεζες.
Γ. Αδυναμία υλοποίησης του προγράμματος από μεγάλο μέρος των ωφελούμενων εξαιτίας των ανατιμήσεων: Με την ελπίδα ότι αυτή τη φορά χτυπάμε τους “επαγγελματίες” του “Εξοικονομώ”, που τόσα χρόνια είχαν μάθει να βάζουν τις μέγιστες τιμές του προγράμματος και να “κερδίζουν” τη διαφορά από τις πραγματικές τιμές, όλοι οι μηχανικοί, προκειμένου να βγάλουν τη βαθμολογία των πελατών τους, έψαξαν τις τιμές της αγοράς (που ίσχυαν τον Δεκέμβριο του 2021) και πρότειναν στους πελάτες τους να συμπιέσουν, όσο μπορούν, τον προϋπολογισμό, κάνοντας συγχρόνως όσο περισσότερες παρεμβάσεις, προκειμένου να έχουν πιθανότητες να ενταχθούν στο πρόγραμμα, γνωρίζοντας ότι ίσως χρειαστεί να βάλουν κάποια επιπλέον χρήματα από την τσέπη τους». «Στο Ηράκλειο, ιδίως, η ελάχιστη βαθμολογία για να ενταχθεί μία αίτηση έφτασε το 53 περίπου, πολύ υψηλό νούμερο για μια μέση οικογένεια.
Από τον Δεκέμβριο 2021 οι τιμές έχουν ανεβεί τουλάχιστον κατά 30%, έως και 50% κατά περίπτωση, κάτι που σημαίνει ότι οι αρχικές εκτιμήσεις έχουν πέσει έξω κατά πολύ. Και σαν να μη φτάνει αυτό, αποφασίζεται εκ των υστέρων ότι θα ενταχθούν όλες οι αιτήσεις ανεξαρτήτου βαθμολογίας. Επομένως, επιβραβεύθηκαν όλοι εκείνοι που δεν έκαναν καμία έκπτωση στις τιμές, χρησιμοποιώντας τις μέγιστες τιμές του “Εξοικονομώ” σε αντίθεση με αυτούς που είχαν αρχικά επιλεγεί (δε σημαίνει ότι όλοι όσοι μπήκαν μετά είχαν χρησιμοποιήσει τις μέγιστες τιμές, αλλά, πιθανόν, κάποιοι να το είχαν κάνει με μια υποψία, μάλιστα, ότι πιθανόν να γνώριζαν ότι θα συμβεί. Είναι κάτι που θα έπρεπε να διερευνηθεί, αλλά από ποιον;). Όσοι λοιπόν συμπίεσαν τον προϋπολογισμό, προκειμένου να μπουν στο πρόγραμμα, αδυνατούν τώρα να το υλοποιήσουν, εν αντιθέσει με αυτούς που δεν έκαναν καμία περικοπή και τώρα είναι άνετοι στο να προχωρήσουν το πρόγραμμά τους. Μάλιστα, με τον όρο που έχει θέσει το υπουργείο ότι θα πρέπει η επιτευχθείσα εξοικονόμηση να μην είναι μικρότερη από το 90% της εξοικονόμησης του 1ου ΠΕΑ, αλλιώς χάνεις 0,5% για κάθε ποσοστιαία μονάδα κάτω από το 90%, όλοι όσοι έχουν συμπιεσμένο προϋπολογισμό καλούνται να κάνουν όλες τις παρεμβάσεις που είχαν δηλώσει με τιμές από 30% έως 50% ακριβότερες», συνεχίζει το ΤΕΕ/ΤΑΚ.
Τι ζητάει το ΤΕΕ/ΤΑΚ
«Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω προτείνουμε: Να προχωρήσει η Πολιτεία, ως οφείλει, στην άμεση εγγυοδοσία των χαμηλοεισοδηματιών, ώστε να απαλειφθεί η κοινωνική αδικία που έχει αυτή τη στιγμή δημιουργηθεί με την επιπλέον καθυστέρησή τους στην υποβολή των αιτήσεων για δανειοδότηση. Να βελτιωθεί η διαδικασία της ενημέρωσης των πολιτών και μηχανικών ως προς τις προθεσμίες, τους όρους και προϋποθέσεις του προγράμματος. Να καταργηθεί ο όρος από τον οδηγό, που αναφέρει ότι η επιτευχθείσα εξοικονόμηση θα πρέπει να μην είναι μικρότερη από το 90% της εξοικονόμησης του 1ου ΠΕΑ, αλλιώς χάνεις 0,5% για κάθε ποσοστιαία μονάδα κάτω από το 90%, ώστε τουλάχιστον οι ωφελούμενοι να κάνουν όσες παρεμβάσεις μπορούν, ανεβαίνοντας πάντα τρεις κατηγορίες, βάση του αρχικού ΠΕΑ. Να αναθεωρηθεί το τιμολόγιο, σύμφωνα με τις σημερινές ανατιμήσεις. Να γίνει υποχρεωτικός ο στατικός έλεγχος του φορέα και να είναι προαπαιτούμενος για την ένταξη κάποιου στο πρόγραμμα», καταλήγει το ΤΕΕ/ΤΑΚ στην επιστολή του.
