Μία δύσκολη εξίσωση, με αγνώστους αφενός την προσπάθεια αντιμετώπισης της καλπάζουσας ακρίβειας στα προϊόντα βασικής κατανάλωσης και της αγοράς ενέργειας, αλλά και τη συγκράτηση του πληθωρισμού καλείται να λύσει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης τις επόμενες εβδομάδες.
Σε αυτό το πλαίσιο και δεδομένου ότι ο δημοσιονομικός στόχος δεν επιτρέπει έλλειμμα μεγαλύτερο από 1,7% του ΑΕΠ φέτος, το Μαξίμου σκέφτεται να ρίξει άμεσα στην αγορά το μαξιλάρι ύψους 2,5 δισ. ευρώ, επ' ωφελεία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και νοικοκυριών που «δοκιμάζονται» τα τελευταία χρόνια από τις διαδοχικές κρίσεις. Συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, καθώς επίσης και μικροί επιχειρηματίες, αλλά και όλοι όσοι δραστηριοποιούνται σε κλάδους με μειωμένο ΦΠΑ, αναμένεται να λάβουν ζεστό χρήμα μέσα στο 2023 από το επόμενο πακέτο μέτρων.
Ωστόσο, τα περιθώρια στήριξης είναι αρκετά ψαλιδισμένα και, στο υπουργείο Οικονομικών γνωρίζουν καλά πως δεν αρκεί μόνο ο τουρισμός για να κάνει τη διαφορά στα ταμεία. Ένας ακόμη καθοριστικός παράγοντας είναι οι τιμές του φυσικού αερίου, οι οποίες μετά από την αναδίπλωση της Γερμανίας ως προς το πλαφόν στην τιμή, μέχρι αυτή τη στιγμή δίνουν αισιόδοξο μήνυμα.
Στον αντίποδα, το θέμα της ακρίβειας και του ασυγκράτητου πληθωρισμού και της αύξησης των επιτοκίων, προβληματίζει τις πολιτικές ηγεσίες διεθνώς, ειδικά μετά την κλιμάκωση των κινητοποιήσεων σε μεγάλες πρωτεύουσες της ΕΕ, όπως το Παρίσι.
Συνεπώς οι δημοσιονομικές κινήσεις πρέπει να είναι υπολογισμένες μέχρι κεραίας, για να δοθεί, εφόσον είναι εφικτό, το πράσινο φως για το νέο πακέτο μέτρων στήριξης. Η πρώτη κίνηση στη σκακιέρα της ακρίβειας είναι η ψήφιση της τροπολογίας εντός της εβδομάδας για το «καλάθι του νοικοκυριού», το οποίο όπως προαναγγέλθηκε θα ανακοινωθεί στις 2 Νοεμβρίου.
Η δεύτερη κίνηση αφορά στα καύσιμα. η αυξημένη ροή εσόδων, περίπου 500 εκατ. ευρώ, φαίνεται να «λύνει τα χέρια της κυβέρνησης» για ένα σχέδιο τριών μηνών. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι σχετικές αποφάσεις για το νέο Fuel Pass 3, θα ληφθούν εντός των επόμενων ημερών και αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή από τον επόμενο μήνα. Για το Fuel Pass 3 εξετάζεται το εξής σενάριο για τη βενζίνη στην Κρήτη: Για τα ΙΧ: έως 85 ευρώ και για τις μοτοσικλέτες έως 55 ευρώ, ενώ τα ποσά θα αφορούν κατανάλωση τριών μηνών. Τα εισοδηματικά κριτήρια θα αφορούν σε οικογένειες με εισοδήματα έως 30.000 ευρώ συν 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο.
Η επιδότηση στο πετρέλαιο κίνησης -εφόσον οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται, έχει ουσιαστικά προαναγγελθεί, αρχικά από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, όταν από το βήμα της Βουλής, είχε δηλώσει ότι «οι αυξήσεις στο diesel έχουν επίπτωση στην εφοδιαστική αλυσίδα» διαβεβαιώνοντας ότι η κυβέρνηση μετράει τις δυνατότητες «και θα δούμε αν μπορούμε να εξαγγείλουμε κάτι και για το diesel κίνησης». Η κυβέρνηση φαίνεται ότι θα προχωρήσει άμεσα, ίσως από τις αρχές Νοεμβρίου, σε επιδότηση, τονίζουν οι πρατηριούχοι, ωστόσο αυτό που δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί είναι αν η επιδότηση για το πετρέλαιο κίνησης θα είναι στα 15 λεπτά το λίτρο, ως ίσχυε δηλαδή, ή αν θα φτάσει τα 20 - 25 λεπτά, σύμφωνα με ένα σενάριο που φέρεται ότι εξέταζε το οικονομικό επιτελείο.
Σε κάθε περίπτωση το μέτρο της επιδότησης στο πετρέλαιο κίνησης είναι περιορισμένου κόστους, καθώς η εν λόγω επιδότηση επιβαρύνει τα κρατικά ταμεία με 30 - 40 εκατ. ευρώ το μήνα.
Από το μέτωπο της ενέργειας, η τιμή του φυσικού αερίου μειώνεται δειλά-δειλά διεθνώς, γεγονός το οποίο αναμένεται να μειώσει τα κόστη σε ενεργοβόρες επιχειρήσεις, πρωτογενή τομέα και μεταποίηση.
Η τιμή αναφοράς των συμβολαίων για παράδοση τον Νοέμβριο (TTF) υποχωρούσε κατά 7,4% στα 117,75 ευρώ ανά μεγαβατώρα - προχθες η τιμή είχε εκτιναχθεί και έκλεισε στα 127 ευρώ, καθώς η Γερμανία επέμενε κατά του πλαφόν για να υποχωρήσει τελικά.
Υποχώρηση Σολτς
Η ΕΕ παρουσίασε ένα ενιαίο μέτωπο μετά την υποχώρηση του Γερμανού καγκελάριου, Ολαφ Σολτς, στις πιέσεις που δέχθηκε ο τελευταίος από άλλες χώρες σχετικά με το πλαφόν στην τιμή του αερίου. Μιλώντας την Παρασκευή το πρωί, λίγο πριν από τη σύνοδο κορυφής, στη γερμανική Βουλή, ο Σολτς είχε προειδοποιήσει ότι το πλαφόν στις τιμές θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τον εφοδιασμό σε μία περίοδο που η Ευρώπη χρειάζεται αέριο από όλες τις δυνατές πηγές. Μία σειρά από χώρες, όμως, μεταξύ των οποίων και μεγάλες – όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Πολωνία – πίεσαν σκληρά για το πλαφόν καθώς η δραστική μείωση των ρωσικών ροών έχει οδηγήσει σε μεγάλες αυξήσεις των τιμών.
Εν τέλει η υποχώρηση της τιμής του φυσικού αερίου στην αγορά της Ολλανδίας (TTF) στα 113 ευρώ η μεγαβατώρα την Παρασκευή, δίνει ελπίδες για σημαντικά μικρότερα «βάρη» από πλευράς επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος τους επόμενους μήνες (το οποίο έχει υπολογιστεί στον προϋπολογισμό σε 100 εκατ. ευρώ το μήνα για φέτος).
Και σε αυτό το πλαίσιο οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα συνεδριάσουν τις επόμενες ημέρες για να συνεχίσουν να διαμορφώνουν τις λεπτομέρειες των σχεδίων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Αναδρομικά, τέλος επιτηδεύματος και μειωμένος ΦΠΑ
Υπό αυτό το πρίσμα, στο τραπέζι του υπουργείου Οικονομικών έχουν πέσει τρία νέα μέτρα: Να κλείσει η εκκρεμότητα με την απόδοση των οφειλών (αναδρομικά) του κράτους σε 200.000 συνταξιούχους, να καταργηθεί το τέλος επιτηδεύματος και να παραμείνουν μειωμένοι οι συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν για εστίαση, τουρισμό, μεταφορές, θεάματα, γυμναστήρια και σχολές χορού μέχρι και τα τέλη του 2023.
Πρώτο βιολί ο τουρισμός
Ο δεύτερος άξονας, καθοριστικός για τη δημιουργία ενός δημοσιονομικού μαξιλαριού είναι αυτός του τουρισμού. Μετά το ρεκόρ εισπράξεων του Ιουλίου, ο ελληνικός τουρισμός τον Αύγουστο κατέγραψε τη δεύτερη καλύτερη μηνιαία επίδοση στην ιστορία, καθώς πλησίασε τα έσοδα του Αυγούστου 2019. Σε αυτό το πλαίσιο κατάσταση είναι αισιόδοξη μεν, πλην όμως αναμένονται και άλλα στοιχεία, καθώς οι αυξημένες εισπράξεις σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, συνδέονται με ανατιμήσεις και αυξήσεις έως 30% στους περισσότερους κλάδους.
Συνεπώς η ανάγκη για μεγάλη προσοχή στα μέτρα στήριξης ερμηνεύεται και μέσα από τους οίκους και τις αγορές αναφορικά με τις δημοσιονομικές της επιδόσεις, εντός ενός πλαισίου εποπτείας της χώρας και αξιολόγησής της από τους θεσμούς. Τέλος, στην όποια διαχείριση των όποιων περιθωρίων για μέτρα στήριξης και για ελαφρύνσεις, συμπεριλαμβάνεται και ο χρόνο διενέργειας των επόμενων εκλογών.
