Για την σεζόν που πέρασε, αλλά και για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, μίλησε ο αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κρήτης. Δρ. Κυριάκος Γ. Κώτσογλου. «Αν δεν μπορέσεις να μετρήσεις, δεν μπορείς να διοικήσεις», λέει ο κ. Κώτσογλου μιλώντας στο news24.gr ελπίζοντας πραγματικά να μετρήσουν όλοι στον τουρισμό και ειδικά οι ξενοδόχοι τα πραγματικά έξοδα αυτής της χρονιάς και όχι απλά να αρκεστούν στο ότι έβγαλαν κάποιο κέρδος.
Μιλά για τις παθογένειες της Κρήτης σε βασικές υποδομές, αλλά και για το μακροχρόνιο προγραμματισμό και δράσεις που πρέπει να γίνουν, προκειμένου το νησί να μπει στο χάρτη του χειμερινού τουρισμού.
Ποιος είναι ο απολογισμός της φετινής τουριστικής σεζόν;
Μέχρι τον Ιούνιο είχαμε μια λογική και μια πορεία στο κατόπι του 2019. Βλέπαμε στις επιδόσεις να αγγίζουν το 94-95% των επιπέδων εκείνης της χρονιάς, όμως ήμασταν ακόμα πίσω. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, η Κρήτη κατέγραψε αυξήσεις της τάξεως του 6-7%. Άρα με ένα Σεπτέμβριο που τρέχει πολύ καλά και τις κρατήσεις του Οκτωβρίου να είναι επίσης πολύ καλές και να ξεπερνάνε το 65% αυτή τη στιγμή, φαίνεται να μπορεί ο προορισμός να πανηγυρίζει για το θέμα των αφίξεων.
Όμως η διαδικασία της κερδοφορίας είναι ένα δεύτερο διαφορετικό σενάριο που δίνει τροφή και για σκέψη και για γκρίνια. Στην πραγματικότητα, ισχύει το ρητό «αν δεν μπορέσεις να μετρήσεις, δεν μπορείς να διοικήσεις». Θα πρέπει δηλαδή πλέον από τη λογική «έχει ο Θεός, κάτι μένει στην τσέπη», να μετρήσουμε πόσο θα είναι το κόστος του ρεύματος, του φαγητού, της μισθοδοσίας και τι θα γίνει με το δανεισμό που έχει ο καθένας.
Λύσεις υπάρχουν, όμως πάλι υπάρχει γκρίνια. Αντί να κινηθούμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακές κοινότητες που θα έφερναν τους ξενοδόχους σε πολύ καλύτερη κατάσταση, περιμένουμε την επιδότηση των 2 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, που πιθανότατα αν συμβεί αυτό θα οδηγήσει τη χώρα σε χρεωκοπία. Ενώ θα μπορούσαν να γίνουν συνδέσεις μεταξύ των ξενοδόχων για ενοποιημένες αγορές και καλύτερες τιμές, πάλι ο καθένας κοιτά μόνο «τα του οίκου του».
Η πρωτογενής παραγωγή λίγο είναι συνδεδεμένη με τον τουρισμό. Η λογική που λέει ότι το Κρητικό προϊόν θα πρέπει να είναι εξ’ αιτίας της παραγωγής του κατά 30% ακριβότερο, αλλά ο καταναλωτής να αγοράζει προστιθέμενη διατροφική αξία δύο φορές παραπάνω, δεν υπάρχει. «Παίζουμε σε στίβους» φθηνότερους και έτσι μονίμως θα χάνουμε, καθώς υπάρχουν χώρες που έχουν οικονομίες κλίμακος. Η Κρήτη είναι μικρή, οικογενειακή, πολυκερματισμένη και ως εκ τούτου ενδιαφέρουσα αγορά.
Οι τράπεζες μετά από δύο χρόνια ζητούν τα χρήματα τους και κατά συνέπεια θα πρέπει να δούμε πως θα μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε αυτή την πολύ καλή χρονιά, αντί να γκρινιάζουμε. Και από εκεί και πέρα θα πρέπει να δούμε εκείνα που «ευλογούμε» όλα αυτά τα χρόνια αλλά δεν κάνουμε.
Πόσο εφικτή είναι η επέκταση της τουριστικής περιόδου και το χειμώνα;
Πρέπει να δούμε σοβαρά την επέκταση της τουριστικής σεζόν. Η ρητορική «φέρτε μας τους πελάτες» και μετά θα ανοίξουμε, δεν λειτουργεί. Είναι λάθος. Πρώτα ανοίγεις, πείθεις, το μαθαίνει η αγορά, δίνεις υπηρεσίες, χάνεις δύο τρία χρόνια και στη συνέχεια καταλαβαίνουν από διάφορες γωνιές του κόσμου, ότι το μικρότερο μερίδιο του χειμώνα, μπορεί να κατευθυνθεί εκεί. Τότε αρχίζει να αποκτά ενδιαφέρον ο προορισμός το χειμώνα και ειδικά η Κρήτη που έχει τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα. Τότε είναι που αποκτά ενδιαφέρον η αεροπορική εταιρεία γιατί θα αναγνωρίσει ότι θα έχει κόσμο. Τότε λοιπόν επιτυγχάνεις την επέκταση της τουριστικής περιόδου. Όλα τα άλλα, δεν έχουν κανένα νόημα.
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την επόμενη τουριστική περίοδο;
Περνάμε πλέον σε χρονιές που είναι ρευστές. Δεν έχουν τη γραμμικότητα που είχαν τα χρόνια από το 2010 έως το 2019 όπου η Κρήτη διπλασίασε να νούμερα της. Είναι χρονιές που χαρακτηρίζονται από ρευστότητα αυτές που έρχονται. Υπάρχει λοιπόν το ερώτημα για το αν θα έχουμε τις αφίξεις που είχαμε φέτος, για το αν θα ταξιδέψει ο ευρωπαίος τόσο πολύ, για το αν ο αμερικανός θα επιστρέψει. Πως θα επηρεάσει η παγκόσμια κρίση ένα προϊόν επιλογής; Φέτος είχαμε το φαινόμενο του «revenge tourism», λόγω της πανδημίας. Του χρόνου μένει να δούμε τι θα έχουμε.
Όμως σε κάθε περίπτωση μπορεί να πει κάποιος ότι το «μωσαϊκό» της κερδοφορίας θα είναι λίγο διαφορετικό. Πρέπει όλοι να γίνουμε πιο επαγγελματίες. Η Κρήτη έχει τεράστιο πλεονέκτημα με την ενδοχώρα της. Είναι ένας εντελώς διαφορετικός κόσμος και μάλιστα ο μοναδικός που μπορεί να ανασχέσει τα φαινόμενα του υπερτουρισμού που όλους μας ενοχλούν. Και εννοώ ότι υπερκουράζουν τον υπεραναπτυγμένο βορρά και απαιτείται μια ισορροπία μεταξύ βορρά και νότου, ανατολής και δύσης, αλλά και μεταξύ συγκεκριμένων σημείων. Η Κρήτη έχει πολύ μεγάλη φέρουσα ικανότητα, φτάνει να μην υποβαθμίζει κανένα είδος τουρισμού και να εκμεταλλευτεί όλες τις θεματικές μορφές.
Απαιτεί πολύ δουλειά και όλα αυτά τα είχαμε ξεχάσει για πολλά χρόνια. Λογικό είναι λοιπόν οι ξενοδόχοι να θέλουν να στηρίζουν την ξενοδοχία, λογικό όμως είναι και η Κρήτη να θέλει να δώσει την εμπειρία στον επισκέπτη. Οι συνθήκες είναι ώριμες. Το νησί μας έχει πια τέσσερις προορισμούς UNESCO που μπορούν να ενωθούν. Οι ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις είναι εδώ. Απλά πρέπει να συνεργαστούμε όλοι μαζί. Για να έρθουν επισκέπτες το χειμώνα πρέπει να τους εξασφαλίσουμε ζωή, όχι μόνο διακοπές. Χρειάζεσαι πρωτοβάθμια φροντίδα, ίσως να χρειαστεί δευτεροβάθμια φροντίδα, ίσως μια δημόσια υπηρεσία, οι επαγγελματίες να λειτουργούν, είναι ένα σύνολο ανθρώπων και υπηρεσιών. Άρα η Κρήτη, έχει ήλιο και θάλασσα και οφείλει, αν θέλει σε σχέση με τους υπόλοιπους προορισμούς ανταγωνιστικούς προορισμούς, να ξεδιπλώσει από τον περιηγητικό και τον ορειβατικό, μέχρι το γαμήλιο και γενικότερα τον τουρισμό περιπέτειας.
Σε ποια κατεύθυνση κινούνται οι δράσεις της Περιφέρειας Κρήτης;
Η περιφέρεια κινείται στη λογική της αυθεντικότητας του προορισμού και της εμπειρίας του ταξιδιώτη. Προσπαθεί να δώσει ότι μπορεί σε αυτή την κατεύθυνση. Το πρόγραμμα τουριστικής προβολής πρέπει να κατευθυνθεί περισσότερο στη λογική των δημοσιογραφικών αποστολών, με δημοσιογράφους και influencers από όλο τον κόσμο. Πρέπει κάθε μέρα να φιλοξενούμε τέτοιους ανθρώπους που θα κυκλοφορούν, θα ζουν την εμπειρία και θα γράφουν, θα μεταδίδουν. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και με τους ντόπιους δημοσιογράφους. Θα πρέπει να βρούμε τρόπους να ενισχύσουμε τον λαϊκό πολιτισμό, να δούμε πως θα κάνουμε τα αμέτρητα πανηγύρια, εκδηλώσεις φιλικές προς τον τουρίστα και τόσα άλλα.
Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η τουριστική Κρήτη;
Θα πρέπει να δούμε με προσοχή την κλιματική αλλαγή, η οποία θα μας ενοχλήσει πολύ τα επόμενα χρόνια. Κυρίως όμως θα πρέπει να κάνουμε σημαία μας το γεγονός ότι η Κρήτη είναι ένας προορισμός που διαφέρει. Όχι μόνο γιατί έχει 67.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής, όσα δηλαδή χρειάζεται να «μαζέψουν» όλα τα νησιά του Αιγαίου για να την καλύψουν, αλλά διότι έχει μια μοναδική ενδοχώρα και ένα νότο με εξαιρετικά τουριστικά προϊόντα. Δεν ξέρω πόσοι έχουν ανακαλύψει αυτές τις ομορφιές, είναι λίγοι. Είναι παράδεισοι και έτσι θέλουμε να παραμείνουν, όμως θέλουμε να υπάρχει μια ισορροπία. Δεν μπορεί να μην υπάρχουν πάρκινγκ για παράδειγμα στα Χανιά, να μην έχουμε έστω τέσσερις μαρίνες ώστε να δημιουργήσουμε ένα ιστιοπλοϊκό κύκλο και να το μάθει όλη η Ευρώπη.
Είναι μάλλον νοσηρή η κατάσταση όταν πηγαίνουμε στις διεθνείς τουριστικές εκθέσεις και όλοι αγωνιούν για το αν θα έχει κόσμο το περίπτερο της Κρήτης και αν θα γεμίσει από κόσμο και από την άλλη το νησί να μην έχει βόρειο οδικό άξονα, ούτε κάθετους άξονες, να κλείνουν δρόμοι προς το νότο για έξι μήνες, να μην υπάρχουν βιολογικοί σε σημαντικές περιοχές, να μην υπάρχουν μαρίνες για μεγάλα σκάφη, κ.α. Η λογική «έχει ο Θεός και θα γεμίσει η Κρήτη» , πρέπει να σταματήσει.
Πόσο θα βοηθήσουν οι μεγάλες νέες υποδομές την ανάπτυξη του τουρισμού της Κρήτης;
Το νέο αεροδρόμιο του Ηρακλείου στο Καστέλι, θα δημιουργήσει μια νέα οικονομία στην περιοχή και μια νέα μορφή στο χάρτη. Είδα πριν από λίγο καιρό την παρουσίαση του ΣΕΤΕ, που από τα 5 εκατομμύρια τουρίστες που δέχεται η Κρήτη το χρόνο, με μέση κατά κεφαλήν δαπάνη 700 ευρώ και 3,5 δις. ευρώ εισόδημα, άρα το 20% της χώρας η συμμετοχή στα έσοδα από τον τουρισμό, με τη λειτουργία του νέου αεροδρομίου, προβλέπει 6 εκατ. τουρίστες, δηλαδή μια μικρή ανάπτυξη, με 900 ευρώ δαπάνη το άτομο, και άρα 5,4 δις. εισόδημα. Αυξάνει ουσιαστικά κατά 50% τα έσοδα, με μόλις 10% αύξηση της κίνησης. Αυτό μένει να αποδειχθεί. Στη μελέτη αυτή του ΣΕΤΕ για την Κρήτη, δεν υπήρχε η ενδοχώρα και έγινε από εμάς η παρατήρηση, όπου μας απάντησαν ότι δεν ασχολούνται με αυτό. Ο βόρειος οδικός άξονας είναι ένα έργο που δεν γίνεται και κοστίζει κάθε χρόνο ζωές. Περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει και πότε.
Πως αντιμετώπισε η Κρήτη το θέμα της έλλειψης προσωπικού σε όλο το φάσμα των τουριστικών επιχειρήσεων;
Η κατάσταση ήταν δύσκολη και οι ελλείψεις προσωπικού είχαν αντίκτυπο στους επισκέπτες και αυτό θα φανεί και περαιτέρω. Είδαμε ξενοδοχεία που είχαν βαθμολογίες 8,5 και 9 στα δέκα και έπεσαν φέτος στο 7,5 και στο 7,6. Είναι ένα πρόβλημα πολυπαραμετρικό και οι εξαγγελίες δεν αρκούν. Η Κρήτη είναι ένα νησί με 600.000 κατοίκους και φιλοξενεί δεκαπλάσιο ποσοστό τουριστών και την ίδια ώρα αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογεννητικότητας. Φυσικά είμαστε ο τόπος που γέννησε τη φιλοξενία και τον Ξένιο Δία, όμως το ΙΕΚ για τον τουρισμό στην περιοχή του Κοκκίνι Χάνι έκλεισε και φιλοξενείται πλέον στο ΕΛΜΕΠΑ με παρέμβαση της Περιφέρειας, ενώ η ίδια η σχολή του ΕΛΜΕΠΑ πρέπει να αναβαθμιστεί. Η ΑΣΚΕΚ στον Άγιο Νικόλαο, επίσης έχει πολλά προβλήματα. Δεν μπορεί να πηγαίνουμε εμείς οι Κρητικοί στη Λουκέρνη και τη Λοζάνη για να εκπαιδεύσουμε διευθυντές ξενοδοχείων. Αν δεν βελτιώσουμε ως χώρα την ακαδημαϊκή μας εκπαίδευση, ώστε να τροφοδοτείς με στελέχη τη βασική σου βιομηχανία, τι περιμένεις.
Ένα άλλο θέμα σημαντικό, είναι το ότι η Κρήτη έχει πολύ μεγάλες δυνατότητες και δεν αναπτύσσεται μόνο ο τουριστικός τομέας αλλά και άλλοι τομείς, προκαλώντας έτσι απώλειες από τον τουρισμό σε χέρια. Επίσης είμαστε αυτό που λέμε μια “transit χώρα”. Υπάρχουν χώρες που έχουν στηρίξει με άλλο τρόπο την εργασία, με μοντέλο οικογενειακό. Εμείς στα ξενοδοχεία μας είχαμε ολόκληρες οικογένειες, ντόπιους, που ξεκίνησαν να εργάζονται σε κατώτατες θέλεις, όμως δούλεψαν εκπαιδεύτηκαν και ανέβηκαν πολύ στην ιεραρχία. Και τώρα έρχεται η Γερμανία και τους παίρνει όλους να πάνε να δουλέψουν εκεί. Χάνουμε συνεχώς κόσμο.
Πριν από την πανδημία είχαμε ένα υπερεντατικό τρόπο δουλειάς και τώρα έχουμε το αντίθετο. Επιδοτήθηκε σε υπερβολικό βαθμό η ανεργία και η απραξία και πολλοί δεν επέστρεψαν ποτέ στη δουλειά τους. Πρέπει να κρατήσουμε τους ντόπιους στον τουρισμό, ένα σημαντικό κομμάτι του ανθρώπινου δυναμικού μας πρέπει να είναι κρητικό, αλλιώς θα αλλοιωθεί ο χαρακτήρας των υπηρεσιών μας.
Πηγή: News24.gr
Φωτογραφία αρχείου Pxhere
