Σε ρυθμό άνω του 5,7% υπολογίζεται η ΕΤΕ ότι θα κινηθεί η ανάπτυξη του ΑΕΠ για το 2021, αναθεωρώντας προς τα πάνω τις εκτιμήσεις, μετά τον υπολογισμό για άνοδο του ΑΕΠ 13% για το δεύτερο τρίμηνο του έτους.
Οι νέες εκτιμήσεις αποτυπώνουν ισχυρότερη, από την αρχικά εκτιμώμενη, ανοδική δυναμική του ΑΕΠ την περίοδο Απριλίου-Αυγούστου σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμηση, που είχε βασιστεί σε διαθέσιμη πληροφόρηση έως τις αρχές του Ιουνίου του 2021.
Συγκεκριμένα, το ΑΕΠ του 2ου τριμήνου εκτιμάται πλέον ότι θα αυξηθεί με ρυθμό άνω του 13% ετησίως (0,7% σε εποχικά διορθωμένη τριμηνιαία βάση) από προηγούμενη πρόβλεψη για αύξηση 10% ετησίως, λαμβάνοντας μεγάλη ώθηση από την ιδιωτική κατανάλωση. Ιδιαιτέρως ενθαρρυντικές είναι και οι διαθέσιμες ενδείξεις για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, όπου φαίνεται ότι η ταχεία άνοδος του εισερχόμενου τουρισμού - που αρχίζει πλέον να προσεγγίζει τα επίπεδα των αντίστοιχων μηνών του 2019 - συνδυάζεται με την αυξημένη εγχώρια ζήτηση και ενισχύει την ήδη έντονα ανοδική τροχιά της εγχώριας παραγωγής.
Η άρση των περισσότερων περιορισμών στην οικονομική δραστηριότητα την περίοδο Απριλίου-Μαΐου και η υποχώρηση της υγειονομικής αβεβαιότητας μέσω των εμβολιασμών έδωσαν σημαντική ώθηση στην ιδιωτική κατανάλωση. Τα στοιχεία του 2ου τριμήνου δείχνουν ότι ενεργοποιήθηκε τμήμα της ζήτησης, ειδικά προς υπηρεσίες και κατηγορίες «μη βασικών» αγαθών, που είχε ανασταλεί για ενάμιση σχεδόν χρόνο λόγω της πανδημίας.
Ο συνολικός κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων χονδρικού και λιανικού εμπορίου (εταιρείες με διπλογραφικά βιβλία) αυξήθηκε κατά 28,8% (σε ονομαστικούς όρους) το 2ο τρίμηνο του 2021, σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020, κατά το οποίο εφαρμόζονταν περιοριστικά μέτρα, ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι διαμορφώθηκε σε επίπεδο 5,3% υψηλότερο από την αντίστοιχη περίοδο του 2019.
Ακόμη πιο έντονη ήταν η ανταπόκριση της ζήτησης των ελληνικών νοικοκυριών για υπηρεσίες στην άρση των περιορισμών, όπως καταδεικνύεται από την έντονη αύξηση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων στους τομείς των υπηρεσιών διαμονής και εστίασης, των αερομεταφορών και της διασκέδασης-αναψυχής το 2ο τρίμηνο του 2021 (+194%, +192% και +84% ετησίως). Οι δείκτες κινητικότητας αλλά και τα πρώτα δεδομένα που αφορούν την κίνηση ή/και τις πληρότητες στις εγχώριες οδικές, θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές δείχνουν ότι η ζήτηση για υπηρεσίες και ειδικά γι’ αυτές που σχετίζονται με τον τουρισμό από κατοίκους της χώρας ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μετά τον Ιούνιο, με αποτέλεσμα το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου να συγκλίνουν ή και να υπερβαίνουν τους αντίστοιχους μήνες του 2019.
Η μεταποιητική παραγωγή διατήρησε τη δυναμική της - αύξηση της τάξης του 14,4% ετησίως το 2ο τρίμηνο του 2021 - υποστηριζόμενη από την ισχυρή ζήτηση από το εξωτερικό και την ταχεία ανάκαμψη της εγχώριας δραστηριότητας. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι τόσο η παραγωγή όσο και ο κύκλος εργασιών στον τομέα της μεταποίησης υπερέβησαν σημαντικά το 1ο εξάμηνο του 2021 τα αντίστοιχα επίπεδα του 1ου εξαμήνου του 2019 (κατά 5,1% και 4,5%, αντίστοιχα), υποδεικνύοντας πως η δραστηριότητα των ανταγωνιστικών επιχειρήσεων σε αυτόν τον κλάδο ανέκαμψε με ιδιαίτερα ταχύ ρυθμό από τις επιπτώσεις της Covid-19, συνεπικουρούμενη και από την ισχυρή εξαγωγική τους δραστηριότητα.
Οι εξαγωγές αγαθών (εξαιρουμένων των καυσίμων, σε τρέχουσες τιμές) επιταχύνθηκαν περαιτέρω κατά 28,2% ετησίως το 2ο τρίμηνο. Ωστόσο, αντίστοιχα ισχυρός ήταν και ο ρυθμός αύξησης των εισαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων (33,6% ετησίως το 2ο τρίμηνο του 2021), με αποτέλεσμα τη διεύρυνση στο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου (εκτός καυσίμων) κατά 43% ετησίως το 2ο τρίμηνο του 2021. H αναζωογόνηση της κατανάλωσης, σε συνδυασμό με την ισχυρή επιχειρηματική δραστηριότητα, οδήγησαν σε έντονη αύξηση των εισαγωγών, εξέλιξη η οποία αναμένεται να μετριάσει σε κάποιο βαθμό την αύξηση του ΑΕΠ κατά το 2ο τρίμηνο λόγω εκροής μέρους της αυξημένης ζήτησης προς το εξωτερικό.
Η ανταπόκριση της αγοράς εργασίας στην απόσυρση των έκτακτων μέτρων στήριξης είναι ενθαρρυντική, ενώ οι επιταχυνόμενες ροές προσλήψεων φανερώνουν κυρίως τη δυναμική που αναπτύσσει ο τομέας των υπηρεσιών, ειδικά μετά το άνοιγμα του τουρισμού. Οι καθαρές ροές μισθωτής απασχόλησης αυξήθηκαν σε 275 χιλιάδες το 7μηνο του 2021 από 111 χιλιάδες το 7μηνο του 2020 (σύμφωνα με στοιχεία από το πληροφοριακό σύστημα “ΕΡΓΑΝΗ” του υπουργείου Εργασίας). Ως εκ τούτου, το ποσοστό ανεργίας (προσαρμοσμένο για εποχικότητα) μειώθηκε σε - χαμηλό 10ετίας - 15% τον Ιούνιο, ενώ η απασχόληση αυξήθηκε με επιταχυνόμενο ρυθμό (+4,8% ετησίως τον Ιούνιο και +1,7% το 2ο τρίμηνο συνολικά).
Μετά από μια υποτονική έναρξη της τουριστικής περιόδου τον Μάιο του 2021, η δραστηριότητα ενισχύθηκε τον Ιούνιο και ανέβασε εντυπωσιακά ταχύτητα το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου, συμβαδίζοντας πλέον με τις αρχικές εκτιμήσεις που είχε διατυπώσει η ΕΤΕ τον Μάρτιο (για ετήσια αύξηση των εισπράξεων άνω του 80%, ώστε να πλησιάσουν το 50% του 2019). Προσεγγίζοντας τις αφίξεις από το σκέλος των διεθνών αεροπορικών αφίξεων, που υπερβαίνουν τα 2/3 των συνολικών αφίξεων τουριστών στη χώρα, διαπιστώνεται συνεχής βελτίωση των επιδόσεων, με αποκορύφωμα τον Αύγουστο. Πράγματι, η προγραμματισμένη δυναμικότητα διεθνών πτήσεων στην Ελλάδα υπερέβη τον Αύγουστο τα επίπεδα του Αυγούστου του 2019 - και τα οποία φαίνεται ότι υλοποιήθηκαν με πολύ υψηλό βαθμό πληρότητας - ενώ τα στοιχεία καταδεικνύουν διατήρηση της δυναμικής μέχρι τα τέλη Αυγούστου και τον Σεπτέμβριο.
Νωρίτερα, η απόκλιση της πραγματικής αεροπορικής κίνησης από τις επιδόσεις του 2019 είχε εμφανίσει επιταχυνόμενη βελτίωση, περιορίζοντας την υστέρηση σε σχεδόν 30,0% τον Ιούλιο από 74,0% τον Ιούνιο και 88,0% τον Μάιο (87,5% το 5μηνο του 2021).
Τα ανωτέρω στοιχεία για την αεροπορική κίνηση μεταφράζονται, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ, σε σύγκλιση των τουριστικών αφίξεων του Αυγούστου του 2021 σε άνω του 80% του Αυγούστου του 2019 από 65% τον Ιούλιο (έναντι του Ιουλίου του 2019). Η τρέχουσα δυναμική υποδηλώνει αυξημένη πιθανότητα για διπλασιασμό των τουριστικών εισπράξεων και αφίξεων σε ετήσια βάση και υπέρβαση του 50% των εισπράξεων του 2019 στο σύνολο του έτους. Η επίτευξη αυτού του στόχου προϋποθέτει επιβεβαίωση των τάσεων που απορρέουν από τον υφιστάμενο προγραμματισμό πτήσεων (με διατήρηση υψηλής πληρότητας) για τον Σεπτέμβριο και, εν μέρει, τον Οκτώβριο, μέσω αποτελεσματικού ελέγχου της πανδημίας και επιτάχυνσης των εμβολιασμών.
Συνολικά, οι τάσεις του ΑΕΠ στο πρώτο 8μηνο του 2021 δείχνουν αυξημένη πιθανότητα υπέρβασης του βασικού της σεναρίου για αύξηση του ΑΕΠ κατά 5,7% στο σύνολο του 2021. Ωστόσο, η σταδιακή επιδείνωση των επιδημιολογικών τάσεων, λόγω εμφάνισης του στελέχους “Δέλτα”, σε συνδυασμό με την επιβράδυνση των εμβολιασμών στην Ελλάδα, αυξάνουν την αβεβαιότητα για το υπόλοιπο του έτους.
Πράγματι, η επίτευξη των εμβολιαστικών στόχων για το 6μηνο και η επίτευξη κάλυψης του 50% του πληθυσμού - με υπεραπόδοση της Ελλάδας σε ημερήσιο ρυθμό εμβολιασμών το 2ο τρίμηνο του 2021 σε σύγκριση με τον μ.ο. της Ε.Ε. - σε συνδυασμό με τις ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες, άμβλυναν την πίεση από το στέλεχος “Δέλτα” και προστάτεψαν τη θετική δυναμική της οικονομίας. Είναι ωστόσο εμφανές ότι ο ρυθμός εμβολιασμών στην Ελλάδα επιβραδύνθηκε έντονα το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου σε περίπου 70 χιλιάδες ημερησίως τον Ιούλιο και τις 30 χιλιάδες ημερησίως τον Αύγουστο από άνω των 100 χιλιάδων το δίμηνο Μαΐου-Ιουνίου. Αντιθέτως, σε χώρες της Ε.Ε. η επιβράδυνση ήταν πολύ μικρότερη. Αποτέλεσμα ήταν η εμβολιαστική κάλυψη στην Ελλάδα να αυξηθεί οριακά στο 57% του πληθυσμού στα τέλη Αυγούστου, έναντι 63% κατά μέσο όρο στην Ε.Ε., 81% στην Πορτογαλία και 76% στην Ισπανία κατά την ίδια περίοδο.
