«Πρωταθλητές» στα όρια για σύνταξη οι Έλληνες - Τι ισχύει στην Ευρώπη

Οικονομία
«Πρωταθλητές» στα όρια για σύνταξη οι Έλληνες - Τι ισχύει στην Ευρώπη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στην δουλειά μέχρι τα… γεράματα

Μπορεί στα περισσότερα πράγματα να είμαστε ουραγοί, όμως υπάρχουν και κάποια στα οποία έχουμε την πρωτιά. Και όχι βεβαίως για καλό! Εν προκειμένω στα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης, που μας καθιστούν πρωταθλητές στην Ευρώπη τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, με την κούρσα με τον χρόνο να κλείνει εργασιακά στα 67, μετά πολλών κόπων και βασάνων. Όσο και το ασφαλιστικό, που έχει περάσει από μύρια όσα κύματα και φυσικά από την τρικυμία των μνημονιακών τυφώνων, με την μπίλια σε αυτή τη... ρωσική ρουλέτα να κάθεται στο έβδομο έτος της έκτης εργασιακής δεκαετίας της ζωής των Ελλήνων.

Και φυσικά, ούτε οι εργασιακές συνθήκες ούτε οι ασφαλιστικές παροχές και κυρίως οι οικονομικές απολαβές δεν εναρμονίζονται με εκείνες που ισχύουν για τους συναθλητές μας και τους... συγκάτοικους στο πρώτο σκαλί της Ευρώπης, τους Σουηδούς και τους Δανούς, που επίσης συνταξιοδοτούνται το αργότερο στα 67. Οι άντρες βεβαίως, γιατί αν και στην Ελλάδα καταγράφεται (εκεί τουλάχιστον) ισότητα, στη μεν Σουηδία οι γυναίκες παίρνουν σύνταξη στα 65 και στη Δανία στα 65 έτη και 6 μήνες. Στην ίδια θέση με εμάς αναμένεται να σκαρφαλώσουν οι Γερμανοί, που σήμερα συνταξιοδοτούνται στα 65 χρόνια, άντρες και γυναίκες, το 2031, και οι Γάλλοι που θα παίρνουν σύνταξη στα 67 από το 2023, ενώ σήμερα το ηλικιακό όριο, επίσης για άντρες και γυναίκες, είναι 66 χρόνια και 2 μήνες. Επίσης, τα 67, από τα 65 που είναι σήμερα το όριο, θα “πιάσουν” οι Βρετανοί από το 2028, με το όριο να αυξάνεται ένα χρόνο ακόμη στα 2046! Στα 67 στοχεύει και η Ισπανία, έχοντας ως αφετηρία το 2027, ενώ σήμερα οι Ισπανοί, άντρες και γυναίκες, συνταξιοδοτούνται στα 65 χρόνια και έξι μήνες. Τα 68 έχει βάλει ως “ταβάνι” και η Ιρλανδία για το 2028 από τα 66 χρόνια που ισχύουν σήμερα και για τα δύο φύλα.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι πολλές χώρες, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής, έχουν υιοθετήσει έναν μηχανισμό που συνδέει την ηλικία συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, ενώ για τις περισσότερες η αναθεώρηση των ορίων που δε σχετίζεται απαραίτητα με τα δημοσιονομικά αλλά και με τη γήρανση του πληθυσμού και την αναλογία εργαζομένων-συνταξιούχων, με τα στοιχεία να είναι κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά, τοποθετείται χρονικά μεταξύ 2020 και 2030. Στην Τσεχία, για παράδειγμα, οι αλλαγές στο προσδόκιμο ζωής παρακολουθούνται κάθε πέντε χρόνια και αναλόγως τροποποιούνται οι αποφάσεις που αφορούν στο συνταξιοδοτικό.

Για τις περισσότερες από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο μέσος όρος της ηλικίας συνταξιοδότησης είναι σήμερα τα 65 χρόνια, ενώ ο στόχος είναι οι όποιες αναπροσαρμογές να εξισώσουν τα όρια μεταξύ γυναικών και ανδρών τουλάχιστον για τις χώρες όπου οι πρώτες βρίσκονται σε πιο ευνοϊκό καθεστώς.

Σκανδιναβική... ευελιξία

Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το καθεστώς που ισχύει για τις Σκανδιναβικές χώρες. Για τη Νορβηγία, τη Σουηδία και τη Φιλανδία τα όρια είναι ευέλικτα, κάτι που σημαίνει ότι κάποιος ή κάποια μπορεί να συνταξιοδοτηθεί σε ένα διάστημα ετών που για τη μεν Νορβηγία είναι μεταξύ 65 και 75, με μέσο όρο τα 67, για τη Σουηδία μεταξύ 61 και 75, με μέσο όρο τα 65 έτη, και για τη Φιλανδία μεταξύ 63 ετών και 3-6 μηνών έως 68, με μέσο όρο τα 65 έτη. Προσοχή όμως! Για τη Νορβηγία, προκειμένου κάποιος να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία κάτω των 67 ετών, πρέπει να έχει κατοχυρώσει ένα αξιοπρεπές ποσό σύνταξης, διαφορετικά δεν μπορεί να κάνει χρήση του ευέλικτου ορίου και πρέπει να περιμένει ως τα 75.

Πάνω και κάτω

Εκτός από την “πρωταθλήτρια” Ελλάδα, στην κορυφή των ηλικιακών ορίων για τη σύνταξη βρίσκονται με ένα μόλις χρόνο λιγότερο, δηλαδή τα 66 (+/-) και αρκετές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και πιο συγκεκριμένα 66 έτη και 7 μήνες η Ιταλία, 66 έτη και 5 μήνες η Πορτογαλία, 66 έτη και 4 μήνες η Βουλγαρία και 66 χρόνια και 2 μήνες η Γαλλία. Στον αντίποδα, τα χαμηλότερα όρια έχουν η Σλοβακία με 62 χρόνια και 6 μήνες, η Λιθουανία στις γυναίκες με 62 χρόνια και 8 μήνες (για τους Λιθουανούς το όριο είναι 63 χρόνια και 10 μήνες). Επίσης, οι Τσέχες συνταξιοδοτούνται στα 63 έτη και 2 μήνες (ενώ οι Τσέχοι στα 63 χρόνια και 6 μήνες), οι Λετονοί άντρες και γυναίκες στα 63 και 6 μήνες, και οι Εσθονοί στα 63 και 6-9 μήνες.

Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για τις μητέρες ανάλογα με τα παιδιά που έχουν, ή τα έτη κατά τα οποία ήταν ασφαλισμένοι. Επίσης, σε χώρες όπως το Βέλγιο και η Αυστρία υπάρχει η πρόβλεψη της πρόωρης συνταξιοδότησης αν τα έτη εργασίας που έχει ο κάθε ασφαλισμένος είναι αρκετά ώστε να το επιτρέπουν. Στη Μάλτα, για παράδειγμα, αν ο εργαζόμενος έχει ασφαλιστεί για 35 συναπτά έτη, μπορεί να πάρει σύνταξη στα 61.

Οι άλλες χώρες - Τι ισχύει έξω από τα όρια της Ευρώπης

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια ματιά στα όρια συνταξιοδότησης που ισχύουν για άλλες χώρες όπως για παράδειγμα η Ρωσία, όπου υπάρχει και το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Οι Ρώσοι πρέπει να φτάσουν στα 60 χρόνια και τους 6 μήνες για να πάρουν σύνταξη, ενώ οι Ρωσίδες αποσύρονται στα 55 έτη και 6 μήνες. Η πρόβλεψη πάντως και γι’ αυτή τη χώρα είναι αυξητική με ορίζοντα το 2028, οπότε οι άντρες θα παίρνουν σύνταξη στα 65 και οι γυναίκες στα 60.

Οι Αμερικανοί άντρες και γυναίκες παίρνουν σύνταξη στα 66, όριο που θα γίνει 67 από το 2027, οι Καναδοί στα 65 και οι Ελβετοί στα 65 οι άντρες και στα 64 οι γυναίκες. Οι Αυστραλοί συνταξιοδοτούνται μέχρι σήμερα με το ευέλικτο σύστημα μεταξύ 57 ετών και 65 και 6 μήνες, με την ευελιξία να παραμένει μεν από το 2025 αλλά με αυξημένα όρια μεταξύ 60 και 67 (από το 2023). Αξιοσημείωτο είναι το ότι στην Ιαπωνία, μια χώρα με έντονο δημογραφικό πρόβλημα και τεράστιο χάσμα μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων, οι άντρες παίρνουν σήμερα σύνταξη στα 62 και οι γυναίκες μεταξύ 62 και 65 χρόνων, όρια που θα ξεκινούν από το 2025 από τα 60 χρόνια και ως το 2023 θα καταλήγουν στα 67.

Σχεδόν όλες οι χώρες και κυρίως οι ευρωπαϊκές έχουν πρόβλεψη για αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, με εξαίρεση την Πολωνία (όπου σήμερα αυτό είναι τα 65 για τους άντρες και τα 60 για τις γυναίκες), η Σλοβενία (65 χρόνια) και το Λουξεμβούργο (65 έτη σήμερα).

Γερνάμε πολύ και… επικίνδυνα – Τα δυσάρεστα νέα για την Ευρώπη για το κοντινό μέλλον

Ένας από τους βασικούς προβληματισμούς όχι μόνο για τις ευρωπαϊκές χώρες, αλλά σχεδόν για ολόκληρο τον κόσμο είναι η γήρανση του πληθυσμού και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής που ανατρέπει τις ισορροπίες μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων, γεγονός που εξηγεί το γιατί η σύνδεση των ορίων συνδέεται με αυτούς τους παράγοντες σε αρκετές χώρες.

Άλλωστε, οι μελέτες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια έχουν σημάνει συναγερμό στα επιτελεία των αρμόδιων υπουργείων. Είναι ενδεικτική η πρόβλεψη του ΟΑΣΕ, ότι ως το 2050 θα αντιστοιχούν περισσότεροι από 50 συνταξιούχοι σε 100 εργαζόμενους, αναλογία διπλάσια από εκείνη που υπήρχε το 2015. Σε ορισμένες χώρες μάλιστα, η σχέση αυτή θα είναι ακόμα πιο δραματική, όπως για παράδειγμα στην Ισπανία και την Ιταλία, όπου για κάθε 100 εργαζόμενους θα υπάρχουν 70 συνταξιούχοι.

Όσον αφορά στο προσδόκιμο ζωής, η αύξηση αντικατοπτρίζεται στον μέσο όρο των χρόνων που οι συνταξιούχοι λαμβάνουν τη σύνταξή τους. Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του ΟΑΣΕ, το 1990 αυτά ήταν 19,6 για τις γυναίκες και 14,6 για τους άντρες, που αυξήθηκαν σήμερα σε 22,5 και 18,1 αντίστοιχα. Αν στην εξίσωση συνυπολογίσει κανείς τα δημοσιονομικά προβλήματα σε αρκετές χώρες που έχουν οδηγήσει στην οδυνηρή ευρωπαϊκή πραγματικότητα ότι ένας στους 7 συνταξιούχους στη Γηραιά Ήπειρο είναι αντιμέτωπος με το “φάντασμα” της φτώχιας, συνειδητοποιεί πόσο σκοτεινή γίνεται η συνολική εικόνα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής, τα ποσοστό αυτό αυξάνεται από το 2013 που βρισκόταν στο 12,6%, φτάνοντας στο 13,8% το 2016 και το 14,2% το 2017. Αναφορικά με την Ελλάδα, η τελευταία αντίστοιχη έκθεση από τον ΟΗΕ το 2018 κατέγραφε ότι ο πληθυσμός στη χώρα μας θα συρρικνώνεται σταδιακά πέφτοντας στα 10,78 εκατ. το 2030, στα 9,99 το 2050 και στα μόλις 7,42 εκατ. το 2100, από 11,16 εκατομμύρια σήμερα. Και το ακόμα τραγικό, όπως έχουν δείξει οι περισσότερες από τις σχετικές μελέτες, είναι ότι η Ελλάδα, ακολουθώντας τα βήματα της Ευρώπης, γερνάει ολοένα και περισσότερο χρόνο με τον χρόνο... Η ενδιάμεση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951, και 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί το 2050 κατά 5-8 έτη.

Ενδεικτικό είναι ότι ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας, από 3 μέχρι 17 ετών, θα μειωθεί από 1,6 εκατ. σήμερα σε 1,4 εκατ., σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο, έως 1 εκατ. σύμφωνα με το απαισιόδοξο σενάριο το 2050, αφού όμως πρώτα προηγηθεί μια έντονη διακύμανση τις δεκαετίες που θα μεσολαβήσουν. Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός, δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν, θα μειωθεί από 7 εκατ. το 2015 σε 4,8-5,5 εκατομμύρια. Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκατ. το 2015 σε 3-3,7 εκατομμύρια.

(Κεντρική Φωτογραφία Αρχείου)

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News