Στη διασύνδεση της έρευνας με την αγορά, με επίκεντρο τη λεγόμενη ψηφιακή μετάβαση των επιχειρήσεων, σε περιβαλλοντικού χαρακτήρα έργα και παρεμβάσεις αλλά και στην ενίσχυση των υποδομών μεταφορών, πρωτίστως σιδηροδρομικών, πέφτει η “μερίδα του λέοντος” από τη “πίτα” των 20 δισ. ευρώ (αν και το οριστικό ύψος δεν έχει “κλειδώσει” ακόμα) του νέου ΕΣΠΑ για τη χώρα μας.
Αυτό προκύπτει με βάση το κείμενο του σχεδίου αξιοποίησης των πόρων της νέας προγραμματικής περιόδου που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση στην Κομισιόν.
Ειδικότερα, σύμφωνα με σχετικό αποκαλυπτικό δημοσίευμα του capital.gr, στις Βρυξέλλες βρίσκεται εδώ και λίγες ημέρες το τελικό κείμενο για το πώς η ελληνική κυβέρνηση σκοπεύει να αξιοποιήσει τα 20 δισ. ευρώ που αναμένεται να εισρεύσουν την περίοδο 2021-2027, μέσω του νέου ΕΣΠΑ. Το τελικό κείμενο, το οποίο εστάλη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός του χρονοδιαγράμματος που είχε τεθεί, κινείται πάνω στις κατευθυντήριες γραμμές της ανατεθείσας από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων μελέτης του ΟΟΣΑ.
Πρόκειται για ένα σχέδιο, το οποίο, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκο, «ισορροπεί ανάμεσα σε μια ευέλικτη δομή και στον αποτελεσματικό συντονισμό όλων των συναρμόδιων φορέων, με τους κοινοτικούς πόρους να κατευθύνονται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας».
Στις μεγάλες αλλαγές του νέου ΕΣΠΑ περιλαμβάνεται αυτή της αποκέντρωσης. Εν αντιθέσει με ό,τι συνέβαινε σε όλα τα προηγούμενα ΕΣΠΑ, στην Ελλάδα πλέον, στο νέο ΕΣΠΑ, οι 13 Περιφέρειες θα μπορούν να διαχειριστούν σημαντικά αυξημένους πόρους, που αντιστοιχούν περίπου στο 1/3 των συνολικών πόρων του ΕΣΠΑ.
Οι βασικοί άξονες-στόχοι
Ποιοι είναι όμως οι βασικοί στόχοι για τη νέα προγραμματική περίοδο, πού θα κατευθυνθούν τα κεφάλαια και ποια η αρχιτεκτονική του νέου ΕΣΠΑ;
* Το 1/5 των κεφαλαίων αναμένεται να διατεθεί στην ψηφιακή μετάβαση.
Ειδικότερα, ο πρώτος στόχος αφορά στην ανταγωνιστική οικονομία και την ψηφιακή μετάβαση, για την οποία προτείνεται να απορροφήσει το 20,3% των πόρων. Τα κεφάλαια αυτά θα κατευθυνθούν στη διασύνδεση της έρευνας με τον παραγωγικό ιστό της χώρας, στην προσαρμογή της ελληνικής βιομηχανίας στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη δημιουργία αξίας σε όλα τα πεδία του “επιχειρείν”, στην ενδυνάμωση της καινοτομικής ικανότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στη διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση, στη διεύρυνση του εύρους των χρηματοδοτικών εργαλείων με τη δημιουργία ενός θεσμικού περιβάλλοντος φιλικού προς τις επιχειρήσεις, και στον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, του κράτους και της οικονομίας.
* Ο δεύτερος στόχος πολιτικής εστιάζει στο περιβάλλον, την ενέργεια και την πολιτική προστασία, όπου θα κατευθυνθεί πάνω από το 1/4 των κονδυλίων (ποσοστό 26,1%). Τα κεφάλαια θα κατευθυνθούν στην “πράσινη” οικονομία μέσω της προώθησης της δίκαιης μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, των “πράσινων” επενδύσεων, της κυκλικής οικονομίας, της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης των κινδύνων. Απώτερος στόχος, όπως λέει και ο Γιάννης Τσακίρης, «να μετατρέψουμε την απειλή της κλιματικής αλλαγής σε ευκαιρία».
* Οι μεταφορές και τα ευρυζωνικά δίκτυα, που προβλέπεται να απορροφήσουν το 15,3% των κονδυλίων, αποτελούν τον τρίτο στόχο πολιτικής, ο οποίος εστιάζει στην ανάπτυξη ενός ασφαλούς, συνεκτικού και διαλειτουργικού συστήματος σιδηροδρομικών μεταφορών υψηλής ποιότητας, στην εξασφάλιση προσβασιμότητας και στη βέλτιστη χρήση των αυτοκινητοδρόμων, των θαλάσσιων λιμένων και των αεροδρομίων της Ελλάδας με την κατασκευή τμημάτων και συνδέσεων που απουσιάζουν από το δίκτυο και αφετέρου στην προώθηση σειράς μεσοπρόθεσμων πρωτοβουλιών και δράσεων οι οποίες στοχεύουν στη δημιουργία ενός σύγχρονου ψηφιακού περιβάλλοντος τόσο για τους πολίτες όσο και τις επιχειρήσεις της χώρας, με την υλοποίηση επενδύσεων σε ταχέα και υπερταχέα ευρυζωνικά δίκτυα, σε ανοιχτά ασύρματα δίκτυα για την πρόσβαση όλων στο διαδίκτυο, καθώς και με την ανάπτυξη σύγχρονων δικτυακών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων οπτικών ινών και των δικτύων 5G.
* Τέταρτος στόχος πολιτικής είναι η απασχόληση, η εκπαίδευση και η κοινωνική προστασία (συμπεριλαμβανομένων των υποδομών υγείας και παιδείας), όπου με βάση την πρόταση που έχει καταθέσει η Ελληνική Κυβέρνηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα κατευθυνθεί το 31.9% των κεφαλαίων. Στόχος οι ίσες ευκαιρίες και η ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας (ιδίως γυναικών, νέων και μακροχρόνιων ανέργων) και η κοινωνική σύγκλιση, η ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, η κατάρτιση και στη διά βίου μάθηση, η κοινωνική προστασία και η ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, η αντιμετώπιση της υλικής στέρησης και ο συστημικός εκσυγχρονισμό των αντίστοιχων θεσμών. Επιπρόσθετα, ο συγκεκριμένος στόχος πολιτικής θα επικεντρωθεί στην εφαρμογή ολοκληρωμένων μέτρων που αφορούν μεταξύ άλλων τη στέγαση και τις κοινωνικές υπηρεσίες και την εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης και της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης.
* Πέμπτος στόχος πολιτικής είναι οι ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις και η αστική ανάπτυξη - προβλέπεται να απορροφήσει το 5,3% των κονδυλίων - στον οποίον δίδεται προτεραιότητα στην ενίσχυση της ολοκληρωμένης κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής τοπικής ανάπτυξης, με έμφαση στη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη, της πολιτιστικής κληρονομιάς, του τουρισμού, κ.ά.
