Η σχεδιαζόμενη νέα ρύθμιση των 120 δόσεων για ασφαλιστικά χρέη - που προωθείται παρότι η αντίστοιχη για τα χρέη προς την εφορία έχει “παγώσει” - είναι πιθανό να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στον προϋπολογισμό των ταμείων αλλά και του κράτους.
Και αυτό γιατί, όπως γράφει το capital.gr, έμμεσα θα τα επιβαρύνει με νέες έκτακτες δαπάνες πάνω από μισό δισ. ευρώ για την καταβολή συντάξεων σε έως 100.000 οφειλέτες εάν ενταχθούν σ’ αυτή. Ο λόγος για τους οφειλέτες οι οποίοι έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ή θα θεμελιώσουν φέτος και θα μπορούν να εξοφλήσουν τα χρέη τους σε έως 120 δόσεις μέσω αντίστοιχων παρακρατήσεων στη σύνταξή τους, την οποία έτσι θα μπορούν να πάρουν.
Έτσι μπορεί η εν λόγω ρύθμιση να διευκολύνει τους εν λόγω ασφαλισμένους που δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη λόγω δυσβάσταχτων χρεών στα ταμεία, αν και έχουν θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα, αλλά θα φορτώσει το ασφαλιστικό με νέα έξοδα, εξαιτίας των νέων συντάξεων που θα δώσουν.
Και αυτό την ώρα που οι ήδη υπάρχουσες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης ανέρχονται στα 900 εκατ. ευρώ, ενώ εκκρεμεί η υπόθεση της αναδρομικών από τις περικοπές του 2011-12, το κόστος της οποίας ανέρχεται τουλάχιστον σε 2,5 δισ. ευρώ.
Δεδομένου πως το πλεόνασμα του ΕΦΚΑ προβλέπεται φέτος μόλις σε 245 εκατ. ευρώ για τον ΕΦΚΑ και του επικουρικού κλάδου του ΕΤΕΑΠ μόλις σε 16 εκατ. ευρώ (λόγω της ακύρωσης των περικοπών στις συντάξεις την 1η/1/2019), είναι εντελώς αμφίβολο αν τα ταμεία θα μπορέσουν να σηκώσουν - χωρίς να δημιουργήσουν νέα ελλείμματα - όλα αυτά τα βάρη, είτε αυτά είναι βεβαιωμένα (από τις ήδη εκκρεμούσες συντάξεις), είτε αυτά είναι πιθανά (αναδρομικά, συντάξεις μέσω ρύθμισης).
Πιο αναλυτικά, οι προβλέψεις για το ετήσιο δημοσιονομικό κόστος για την καταβολή 100.000 νέων συντάξεων μέσω της ρύθμισης των 120 δόσεων εκτιμάται ακόμα και στα 600-650 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με αρμόδια στελέχη των ταμείων.
Φυσικά, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές, ο ΕΦΚΑ δε θα έχει μόνο έκτακτα έξοδα για τις νέες συντάξεις, αλλά και έκτακτα έσοδα από τη ρύθμιση των οφειλών των οικονομικά ενεργών αυτοαπασχολουμένων.
Ωστόσο, στην πολύ καλύτερη περίπτωση οι ετήσιες εισπράξεις από τη ρύθμιση θα μπορούσαν φτάσουν τα 500-550 εκατ. ευρώ ετησίως, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές, και έτσι θα μπορούσαν να αντισταθμισθούν αποφασιστικά οι αυξημένες συνταξιοδοτικές δαπάνες.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, όμως, για να εισπραχθεί πάνω από μισό δισ. ευρώ κάθε χρόνο από τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση, θα πρέπει να εκπληρωθούν δύο ακραίες προϋποθέσεις.
Κατά πρώτον, θα πρέπει να ενταχθούν και οι 900.000 αυτοαπασχολούμενοι στη ρύθμιση των 120 δόσεων. Θα πρέπει, όμως, να θεωρηθεί ως πρακτικά ανέφικτο ένα τέτοιο σενάριο, καθώς τουλάχιστον το 1/3 εκ των οφειλετών είτε βρίσκεται σε πλήρη οικονομική παράλυση (π.χ. έχει κλείσει τις επαγγελματικές δραστηριότητές του), είτε έχει αποβιώσει κ.λπ.
Έτσι τουλάχιστον 300.000 οφειλέτες δε θα μπορέσουν να ενταχθούν στη ρύθμιση. Αυτό σημαίνει πως το πολύ 300 εκατ. ευρώ από μάξιμουμ 350.000-450.000 οφειλέτες θα μπορούσαν να αναμένονται ετησίως από τη νέα ρύθμιση. Άλλα έως 600 εκατ. ευρώ θα μπορούσαν να εισπραχθούν, παράλληλα, από την καταβολή τρεχουσών εισφορών, δεδομένου ότι χωρίς αυτές δεν μπορεί ένας οικονομικά ενεργός μη μισθωτός να έχει ασφαλιστική ικανότητα-ενημερότητα.
Κατά δεύτερον, θα πρέπει όσοι ενταχθούν στη ρύθμιση να πληρώνουν αδιαλείπτως κάθε μήνα τις δόσεις τους και παράλληλα τις τρέχουσες εισφορές τους, οι οποίες ειδικά για τους αυτοαπασχολούμενους μηχανικούς, γιατρούς και δικηγόρους θα είναι αυξημένες φέτος (λόγω της κατάργησης της έκπτωσης 15% των νέων εισφορών επικουρικού-εφάπαξ κ.λπ.).
Κάτι τέτοιο, όπως έχει δείξει η έως τώρα εμπειρία των ρυθμίσεων, είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί, ειδικά καθώς η νέα ρύθμιση θα δίνει περιθώριο έως... 10 ετών για την εξόφληση των οφειλών. Έτσι το πραγματικό στοίχημα για την επιτυχία της ρύθμισης δεν αφορά μόνο στην είσπραξη των δόσεών της, αλλά και στην είσπραξη των τρεχουσών εισφορών, ειδικά από εκείνους που έως τώρα δεν κατέβαλλαν τις τελευταίες, καθώς δεν άντεχαν οικονομικά να εξοφλήσουν τα χρέη τους σε 12 δόσεις (“πάγια ρύθμιση”), μένοντας έτσι χωρίς ασφαλιστική ικανότητα και ενημερότητα...
