Μείωση της επιχειρηματικής δράσης αποτυπώνεται σε νέα έρευνα του ΙΟΒΕ, σύμφωνα με την οποία ο δείκτης της επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων για το 2017 σημείωσε τη χαμηλότερη διαχρονικά επίδοσή του.
Συγκεκριμένα, στην Ετήσια Έκθεση για την Επιχειρηματικότητα 2017-2018, που παρουσίασε ο επιστημονικός υπεύθυνος του Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικότητας του ΙΟΒΕ, Άγγελος Τσακανίκας, επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ, καταγράφεται υποχώρηση της επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων για το 2017 στη χαμηλότερη διαχρονικά επίδοση του δείκτη.
Ειδικότερα, το 2017 μόλις το 4,8% του πληθυσμού 18-64 ετών της χώρας (περίπου 320 χιλιάδες άτομα) βρισκόταν στα αρχικά στάδια έναρξης μιας επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης, από 5,7% το 2016, ενώ σε 6,7% ανερχόταν το ποσοστό του πληθυσμού το 2015 το οποίο επιθυμούσε να απασχοληθεί με την επιχειρηματικότητα.
Ταυτόχρονα, διευρύνεται στο 4,7% του πληθυσμού (310 χιλιάδες άτομα) το ποσοστό ατόμων που διέκοψε την επιχειρηματική του δραστηριότητα (έναντι 3,8% το 2016), κυρίως λόγω έλλειψης κερδοφορίας.
Η εξέλιξη αυτή υποδηλώνει πολύ μικρή εισροή νέας επιχειρηματικότητας στη χώρα. Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί θετικό μόνο αν “έκλειναν” εγχειρήματα χαμηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας και “άνοιγαν” εγχειρήματα υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας, καθώς θα σήμαινε ότι αναβαθμίζεται το επιχειρηματικό σύστημα της χώρας.
Παρά την αδυναμία επιχειρηματικής πρωτοβουλίας, είναι άξιο να σημειωθεί πως το επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα μας συνεχίζει να παραμένει δυσμενέστερο σε σύγκριση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καινοτομίας. Η χαμηλή δυναμική της ελληνικής επιχειρηματικότητας μπορεί να ερμηνευτεί σε έναν βαθμό από τις επιπτώσεις της κρίσης, κυρίως όμως οφείλεται σε δομικές και διαρθρωτικές αδυναμίες της χώρας που σχετίζονται με τη γραφειοκρατία, το ασταθές φορολογικό πλαίσιο, την υπερφορολόγηση, αλλά και τη μη διαθεσιμότητα ή μη αποτελεσματική λειτουργία μηχανισμών προώθησης και υποστήριξης της επιχειρηματικότητας.
Επόμενο είναι πως από τα ευρήματα της έρευνας δε σημειώνεται ουσιαστική ποιοτική αναβάθμιση, καθώς οι περισσότερο σχετικοί δείκτες παραμένουν αμετάβλητοι, όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στη σχετική έκθεση.
Αρνητικές εξελίξεις: Σταθερά υψηλός ο φόβος της αποτυχίας
Στα υπόλοιπα σημεία της έκθεσης θα πρέπει να σημειωθούν οι ακόλουθες αρνητικές εξελίξεις:
- Η υψηλή επιχειρηματικότητα ανάγκης, καθώς το 29% των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων δήλωσε ως βασικό κίνητρο δραστηριοποίησης την ανάγκη βιοπορισμού.
- Το γεγονός ότι δε μεταβάλλονται ιδιαίτερα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των νέων εγχειρημάτων σε όρους καινοτομίας, εισόδου σε νέες αγορές, τεχνολογική αναβάθμιση: α) το 64,5% των επιχειρηματιών δηλώνει ότι κανένας πελάτης δε θα θεωρήσει τα προϊόντα ή υπηρεσίες τους νέα και πρωτοποριακά (έναντι 50,1% στις χώρες καινοτομίας), β) 54% αξιοποιούν ήδη γνωστές τεχνολογίες για την παραγωγή των προϊόντων τους και γ) οι μισοί επιχειρηματίες εισέρχονται σε αγορές με ήδη ισχυρό ανταγωνισμό.
- Ο σταθερά υψηλός φόβος της αποτυχίας, από τις χειρότερες επιδόσεις στον κόσμο.
- Η χαμηλή γυναικεία επιχειρηματικότητα (μόλις 3,9% των γυναικών 18-64 ετών), αν και οι γυναίκες αποτελούν το 40% των επιχειρηματιών το 2017 (29% το 2013).
- Μόλις το 13,7% του πληθυσμού διαβλέπει επιχειρηματικές ευκαιρίες στη χώρα, μια από τις χαμηλότερες επιδόσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στον αντίποδα, ως θετικές εξελίξεις καταγράφονται οι εξής:
- Η ενίσχυση της συμμετοχής στην επιχειρηματικότητα ατόμων με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, καθώς πάνω από τους μισούς διαθέτουν πτυχίο πανεπιστημιακού επιπέδου.
- Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ευκαιρίας για 4η χρονιά: 37% των επιχειρηματιών ξεκίνησαν το εγχείρημά τους αξιοποιώντας μια ευκαιρία που διέκριναν στην αγορά.
- Η σταθερή συνεισφορά άτυπων επενδυτών στη χρηματοδότηση νέων εγχειρημάτων, αν και οι περισσότεροι είναι μέλη της ευρύτερης οικογένειας του επιχειρηματία.
- Η ενίσχυση μεταποιητικών εγχειρημάτων στο 25% του συνόλου, με μικρή υποχώρηση των εγχειρημάτων λιανικής στο 55%.
- Η ενίσχυση της εξωστρέφειας, καθώς το 80% των νέων εγχειρημάτων απευθύνεται και σε ξένες αγορές, ενώ το 30% εξάγει πάνω από το 1/4 του κύκλου εργασιών του, παρόλο που τα περισσότερα σχετίζονται με τον χώρο του τουρισμού.
- Η διατήρηση σε υψηλό επίπεδο της αυτοπεποίθησης για τις ικανότητες, τις γνώσεις και την εμπειρία των ατόμων για την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας.
