Η ομοβροντία αισιοδοξίας από τους Ευρωπαίους για την οδό της αρετής μετά από εκείνη της μετανοίας, που έχει επιλέξει πλέον η Ελλάδα, συνεχίζεται με... συγκινητικούς ρυθμούς.
Μέχρι και ο κ. Σχοινάς, ο εκπρόσωπος του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, χαρακτήρισε την τρίτη αξιολόγηση «υπόδειγμα», εκφράζοντας την πεποίθηση ότι «όλος ο κόσμος θέλει η Ελλάδα να πατήσει γερά στα πόδια της», ώστε να υπάρξει ένα κλίμα βεβαιότητας και να μπει «απαγορευτικό στους κερδοσκόπους». Είναι, όμως, τόσο εύκολα τα πράγματα;
Η απάντηση είναι σαφώς αρνητική, ή, για να το πούμε πιο... σιβυλλικά, υπάρχουν καλά και κακά νέα.
Ας ξεκινήσουμε από τα καλά: Το Euroworking έδωσε το "πράσινο φως", ανοίγοντας την πόρτα για να... διέλθουν τα αισιόδοξα νέα από το Eurogroup της Δευτέρας, ενώ το ΔΝΤ κρατάει μεν τα προσχήματα κάνοντας το... δύσκολο, όμως είναι έτοιμο να μπει στο ελληνικό πρόγραμμα για να δώσει το μήνυμα εμπιστοσύνης προς τις αγορές. Όλα βαίνουν καλώς λοιπόν.
Τα ομόλογα διάγουν βίον λαμπρόν, η κυβέρνηση ετοιμάζει την έκδοση άλλων τριών ως τον Αύγουστο για να τα χρησιμοποιήσει ως "μαξιλάρι ασφαλείας", τα πλεονάσματα... "γκαζώνουν" στην ευθεία, τα προαπαιτούμενα περνούν χωρίς απώλειες, και ο Αλέξης Τσίπρας ετοιμάζει τον "πανηγυρικό" που θα εκφωνήσει τον Αύγουστο με τη λήξη του τρίτου πακέτου σωτηρίας της Ελλάδας.
Η Ευρώπη διατρανώνει την πεποίθηση ότι η κρίση τελείωσε, ότι έλαβε το μάθημά της και ετοιμάζεται να προχωρήσει στην υλοποίηση του φιλόδοξου "πακέτου Μακρόν" για τη μεταρρύθμιση της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης. Πολύ ωραίο, όμως, για να είναι αληθινό...
Γιατί στο κάδρο υπάρχουν πολλές σκοτεινές γωνιές, πολλά αχαρτογράφητα σημεία, πολλές βιαστικές πινελιές. Διαπίστωση που μας οδηγεί στα κακά νέα...
Πρώτα απ' όλα, "καθαρή έξοδος" χωρίς καμιάς μορφής εποπτεία δεν υφίσταται. Όπως μας είχε πει ο Σόιμπλε προ καιρού και μας το έκανε "λιανά" ο Ρέγκλινγκ του ESM, με βάση τους κανονισμούς του μηχανισμού η χώρα - και κάθε χώρα που έχει λάβει δάνειο - θα βρίσκεται σε αυτό το καθεστώς (όπως θέλετε ονομάστε το, εποπτεία, επιτροπεία κ.λπ.) έως ότου αποπληρώσει το 75% των δανείων που χρωστάει, χρονικός ορίζοντας που για την Ελλάδα φτάνει ως το 2060.
Επιπρόσθετα, τίθεται το ερώτημα αν θα επιτρέψουν οι Ευρωπαίοι μια (ημι)"καθαρή έξοδο", βασιζόμενοι στην υπόσχεση για τήρηση των μεταρρυθμίσεων.
Η απάντηση είναι μάλλον όχι. Γιατί, όσο και αν δηλώνουν εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση, δεν ξεχνούν ότι ο ορίζοντας της κάλπης βρίσκεται μπροστά, με την εξίσωση "κάλπη ίσον παροχολογία" να θεωρείται δεδομένη, θέτοντας σε κίνδυνο τη διάβαση της οδού της μετανοίας.
Οι Ευρωπαίοι θα θελήσουν εγγυήσεις ότι δε θα ξανασυναντήσουν το θέμα "Ελλάδα" μπροστά τους, και οι αγορές τη διαβεβαίωση ότι, αν ανοίξουν την κάνουλα του ελεύθερου δανεισμού, θα παίρνουν τα χρήματά τους πίσω.
Μας το είπε, άλλωστε, και χθες η Κριστίν Λαγκάρντ, την οποία είχαμε καιρούς να ακούσουμε.
«Οι μεταρρυθμίσεις είναι μια διαδικασία χωρίς σαφές σημείο τερματισμού. Μένουν πολλά να γίνουν ακόμα», είπε μεταξύ άλλων για τη χώρα μας η ισχυρή κυρία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
»Και πολλά αντίστοιχα θα ακούσουμε την εβδομάδα που μπαίνει, τόσο από την ίδια όσο και από όλους τους παίχτες στο "πόκερ" της Ελλάδας, από το βήμα του Φόρουμ στο Νταβός στην Ελβετία.
»Μια που ο λόγος για ΔΝΤ, το ίδιο το Ταμείο έκανε λόγο για την περίφημη συμμετοχή του στο πρόγραμμα, "βαφτίζοντάς" την «ενεργοποίηση της προληπτικής γραμμής πίστωσης που περιλαμβάνει το επί της αρχής πρόγραμμα».
Ομολογώντας παράλληλα ότι δεν έχουν γεφυρωθεί οι διαφορές, επαναλαμβάνει πως παραμένουν οι επιφυλάξεις του Ταμείου για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Και φυσικά η συμμετοχή του ΔΝΤ - χωρίς χρηματοδότηση - είναι περισσότερο συμβολική, όμως η σημασία της είναι καθοριστική για να στείλει προς τις αγορές το σήμα ότι έχει εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση.
Άρα θεωρούμε μάλλον δεδομένο ότι το ΔΝΤ θα πει το «ναι» και για δικούς του λόγους, πρωτίστως για να κρατήσει δηλαδή ισορροπίες με τους Ευρωπαίους. Το θέμα είναι "πότε"; Ερώτηση καθοριστικής σημασίας για τις εξελίξεις...
Στη λίστα με τις αμφιβολίες που λογικά υφίστανται περί "καθαρής εξόδου" πρέπει να προσθέσουμε και δύο δεδομένα που μάλλον τα ξεχνάμε, ήτοι τις περικοπές στις συντάξεις και το αφορολόγητο, με το χρόνο υλοποίησής τους να επικρέμεται ως μεσαιωνικό "προληπτικό" εργαλείο βασανισμού πάνω από τα κεφάλια μας.
Οι Ευρωπαίοι μάς έχουν ξεκαθαρίσει ότι αν δοθούν περισσότερα για το χρέος - το οποίο εσχάτως έχει ξεχαστεί από τη ρητορική της κυβέρνησης, όπως και το θέμα του QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας - θα ζητηθούν ανταλλάγματα, και το ερώτημα είναι τι μορφή θα έχουν αυτά μέσα στο πλαίσιο της "μεταμνημονιακής εποπτείας", όπως και αν "βαφτιστεί" αυτή, με πιο πιθανό όνομα το κλασικό (και διαχρονικό) "μεταρρυθμίσεις".
ΜΗΝ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ
Οι "εν δυνάμει" για την Ελλάδα "σωτήρες"
Και καθότι σαν χώρα έχουμε πάντα την τάση να ψάχνουμε "σωτήρες", δύο είναι οι "επίδοξοι" επί ευρωπαϊκού εδάφους. Αρχικά ο Μάριο Σεντένο, ο Πορτογάλος νέος επικεφαλής του Eurogroup.
Μην ξεχνάμε, όμως, ότι στην Ευρωζώνη δεν κάνει κουμάντο ο Σεντένο και ο κάθε Σεντένο, όπως άλλωστε και ο πρώην, ο Ολλανδός Γερούν Ντάισελμπλουμ, αλλά οι ηγέτες της που καθορίζουν τις γραμμές της πολιτικής. Ας θυμόμαστε πού και πού το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, το φρένο που έβαλε η Μέρκελ στον Σόιμπλε για το θέμα της Ελλάδας.
Ο δεύτερος εν δυνάμει "σωτήρας" είναι ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών της Γερμανίας, ο Μάρτιν Σουλτς, στην περίπτωση βεβαίως που αύριο Κυριακή, στο έκτακτο συνέδριο του SPD στη Βόνη, η "βάση" του κόμματος πει "ναι" στο νέο συνασπισμό με τη Μέρκελ.
Λογικό ακούγεται ως αισιόδοξη προοπτική. Όμως ας μη λησμονούμε ένα βασικό παράγοντα στην πολιτική: ότι άλλα λες εκ του ασφαλούς, όταν είσαι π.χ. στην αντιπολίτευση, και άλλα όταν είσαι στην κυβέρνηση.
Ειδικά αν ο Σουλτς, αφού περάσει τις Συμπληγάδες της Βόνης, αναλάβει κορυφαίο πόστο, ίσως μάλιστα και το χαρτοφυλάκιο των οικονομικών. Μέχρι τον Αύγουστο ο δρόμος είναι μακρύς και δεν περνάει μόνο από το Βερολίνο και το Παρίσι, αλλά και από τη Ρώμη.
Χωρίς σταθερή κυβέρνηση στη Γερμανία ο σχεδιασμός τόσο για το χρέος όσο και για την επόμενη μέρα μετά το μνημόνιο "παγώνει", ενώ χωρίς μια επιτυχία του Μακρόν στη φιλόδοξη προσπάθειά του δεν μπορούμε να περιμένουμε και πολλά.
Χωρίς να ξεχνάμε βεβαίως κάτι επίσης βασικό, ότι δεν έχει ξεκαθαρίσει αν η μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης θα γίνει σε πολλές ταχύτητες και ποιες χώρες θα ενταχθούν σε αυτές...
Και τέλος στις 4 Μαρτίου η Ιταλία ψηφίζει νέα κυβέρνηση, που, όπως όλα δείχνουν, θα είναι αποτέλεσμα μακράς και δύσκολης κυοφορίας συμβιβασμών και παραχωρήσεων.
Για μια χώρα με το δεύτερο μετά την Ελλάδα μεγαλύτερο χρέος στην Ευρωζώνη (130% του ΑΕΠ), μια νέα πολιτική κρίση αμφιβόλου έκβασης μετατοπίζει το ενδιαφέρον μοιραία από την Αθήνα στη Ρώμη, με ό,τι σημαίνει αυτό για την ηρωική έξοδο που επιχειρεί η Ελλάδα.
Και αναλόγως βεβαίως της πορείας του εγχειρήματος για την ελληνική κυβέρνηση, άλμα στο κενό, ακροβασία στο χάος ή επιτυχία για τη χώρα, θα προκύψουν οι όποιες πολιτικές εξελίξεις με πρόωρες κάλπες ή συνέχιση της πορείας ως το 2019.
Επιμέλεια: Σταύρος Μουντουφάρης
