Η μείωση των NPLs (των μη εξυπηρετούμενων δανείων, πρακτικά) των ελληνικών τραπεζών, που είναι αναγκαία για να διασφαλιστεί το μέλλον τους και το μέλλον της ελληνικής οικονομίας γενικότερα, οδηγεί τις διοικήσεις τους σε υιοθέτηση των βέλτιστων διεθνώς πρακτικών.
Η τελευταία "κίνηση" είναι η υιοθέτηση του μοντέλου της Ιρλανδίας, μέσω του οποίου θα επιχειρήσουν οι τράπεζες να ανακτήσουν οφειλές από στεγαστικά δάνεια και να καταστήσουν αποδοτικές τις μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις οφειλών.
Το τελευταίο διάστημα, το προϊόν που έχει μπει στη "φαρέτρα" των τραπεζών για τις ρυθμίσεις στεγαστικών δανείων έχει "σφραγίδα" Ιρλανδίας, αφού πρόκειται για το προϊόν που χρησιμοποιήθηκε στην ιρλανδική κρίση.
Πρόκειται για το split and freeze, το οποίο εντάσσεται στα πιο δραστικά προϊόντα για τις ρυθμίσεις οφειλών και η εφαρμογή του "υπαγορεύεται" από την αδυναμία απόδοσης που παρουσιάζουν οι μέχρι σήμερα μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις που έχουν ακολουθήσει οι τράπεζες.
Η επιτυχία των μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων και βεβαίως η αναλογία τους στο μείγμα στρατηγικής που εφαρμόζουν οι τράπεζες για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί έναν από τους βασικούς υπο-στόχους που έχει θέσει ο SSM στις ελληνικές τράπεζες, και στον οποίο δίδεται έμφαση κατά τους ελέγχους χαρτοφυλακίων που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Το split and freeze στοχεύει σε δύο άξονες, από των οποίων τη σύνθεση προκύπτει η ρυθμισμένη οφειλή για το δανειολήπτη.
Πρώτον, ποιο είναι το διαθέσιμο εισόδημα του δανειολήπτη για να "σηκώσει" τη δόση αποπληρωμής. Δεύτερον, πώς θα μειωθεί το υψηλό loan to value, δηλαδή η υψηλότερη αξία που έχει το δάνειο σε σχέση με το υποκείμενο ακίνητο.
Το δεύτερο αυτό στοιχείο αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για τράπεζες και δανειολήπτες, καθώς η μεγάλη πτώση που έχει επέλθει στην αξία των ακινήτων αίρει το κίνητρο αποπληρωμής δανείων που είναι υψηλότερα από την αξία των ακινήτων για τα οποία έχουν συναφθεί.
Προκειμένου να επιτευχθούν συνδυαστικά οι ανωτέρω στόχοι, το split and freeze χωρίζει το μη εξυπηρετούμενο δάνειο σε δύο νέα δάνεια, εκ των οποίων το ένα συμφωνείται ότι θα αποπληρώνεται με βάση τη δόση που αντέχει ο δανειολήπτης και το άλλο μπαίνει στον "πάγο". Το δάνειο που μπαίνει στον "πάγο" για αόριστο χρόνο εξαργυρώνει "πόντους" για τη συνέπεια του δανειολήπτη.
Συγκεκριμένα, σε αντίθεση με τα μέχρι σήμερα προϊόντα, όπου ένα δάνειο "έσπαγε" σε δύο, διατηρώντας όμως ακέραιη την οφειλή και στα δύο κομμάτια, το κομμάτι που "παγώνει" με τη μέθοδο split and freeze "κουρεύεται" σταδιακά, αναλόγως της συνέπειας που έχει δείξει ο οφειλέτης στην αποπληρωμή του άλλου κομματιού του δανείου του.
Έτσι, για κάθε χρόνο που ο οφειλέτης είναι συνεπής στην αποπληρωμή, η τράπεζα σβήνει ένα μέρος του δανείου, και μάλιστα αυτό ισχύει χωρίς συγκεκριμένο χρονικό περιορισμό. Το στοιχείο αυτό είναι που διαφοροποιεί το split and freeze από την προηγούμενη γενιά προϊόντων, καθώς με αυτά κοβόταν η μηνιαία δόση του δανειολήπτη, αλλά όχι και το κεφάλαιο του δανείου. Η μέθοδος split and freeze αποτελεί πλέον την έσχατη λύση για τράπεζες και δανειολήπτες, ένα βήμα πριν από τους πλειστηριασμούς για τις ανακτήσεις οφειλών.
Σημειώνεται ότι στην υιοθέτησή του από τις ελληνικές τράπεζες οδήγησε το γεγονός της παρατηρούμενης αύξησης εισροών μη εξυπηρετούμενων δανείων στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο, το υψηλό ποσοστό των ρυθμισμένων δανείων που ξαναγίνονται "κόκκινα", αλλά και το γεγονός ότι στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο ποσοστό άνω του 30% των δανείων που δεν εξυπηρετούνται τελεί υπό καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία.
