Συμφωνία αλλιώς... περιπέτειες. Με αυτόν τον επιγραμματικό τρόπο περιγράφεται το θρίλερ γύρω από το ελληνικό ζήτημα. Αυτό επισήμανε άλλωστε χθες και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο ARD εκτίμησε ότι «εάν η Ελλάδα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις, δε θα υπάρξουν προβλήματα. Εάν δεν το κάνει, τότε θα υπάρξουν προβλήματα».
Η αναφορά αυτή αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα ενόψει του σημερινού Eurogroup που, αν και θυμίζει επεισόδιο από τα παλιά, έχει βασικές διαφορές.
Ο φόβος ότι μια παράταση του αδιεξόδου θα ξυπνήσει φαντάσματα από το 2015 δεν είναι απλή κινδυνολογία του τρομολάγνου ξένου Τύπου, αλλά ένας ρεαλιστικός εφιάλτης, καθώς το καλοκαίρι η κατάσταση στα ταμεία της χώρας δε θα μπορεί να σηκώσει το βάρος των υποχρεώσεων.
Και την ίδια στιγμή, η παράταση της αβεβαιότητας προκαλεί νευρικότητα τόσο στις αγορές, όσο και σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Η κυβέρνηση βρίσκεται στριμωγμένη στη γωνία, παράπλευρη... απώλεια της προεκλογικής περιόδου σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία, αιωρούμενη πάνω από το χάος που έχει προκληθεί (και στο ΔΝΤ) με την ανάληψη των καθηκόντων από τον Ντόναλντ Τραμπ, έχοντας πλέον ως μοναχικό και σταθερό σύμμαχο τον Πιέρ Μοσκοβισί και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο πιστός φίλος της Ελλάδας Φρανσουά Ολάντ σε δύο μήνες δε θα είναι πια ένοικος του Μεγάρου Ηλυσίων, τη στιγμή που η Ευρώπη συνεχίζει να μοιάζει με καράβι που πλέει σε τρικυμισμένα και αχαρτογράφητα νερά. Η ελληνική κυβέρνηση, απουσία συμμάχων και με την απειλή του Grexit που επιμένει να κρατάει πάνω στο τραπέζι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε - αν και ο ίδιος το αρνήθηκε χθες, δηλώνοντας «δεν διατύπωσα ποτέ απειλές (περί Grexit)» - είναι αντιμέτωπη με το δίλημμα "συμφωνία ή σοβαρές περιπέτειες", κάτι που σημαίνει μια ευρεία γκάμα από εφιάλτες, από πρόωρες εκλογές έως το χειρότερο σενάριο που περιστρέφεται γύρω από δημοψήφισμα και απειλή χρεωκοπίας.
Το τελευταίο όχι σαν συνέπεια πολιτικής απόφασης των δανειστών και κυρίως του Γερμανού υπουργού Οικονομικών - που δε θα ρίσκαρε ειδικά σε αυτή τη χρονική στιγμή, ενόψει των γερμανικών εκλογών, να προκαλέσει κάτι τέτοιο - αλλά ως "ατύχημα". Πόσω μάλλον όταν οι απαιτήσεις γίνονται όλο και πιο πιεστικές, με πληροφορίες να κάνουν λόγο για την άμεση νομοθέτηση του αφορολόγητου και όχι πλέον σε προληπτικό επίπεδο.
Μέσα σε αυτό το περίπλοκο σκηνικό, έρχονται οι πρωτοβουλίες της τελευταίας στιγμής να ρίξουν ελάχιστο φως αισιοδοξίας στο πυκνό σκοτάδι. Η αποκάλυψη της επικοινωνίας Μέρκελ-Λαγκάρντ ενόψει της συνάντησής τους μεθαύριο Τετάρτη και η πληροφορία ότι η επικεφαλής του ΔΝΤ αποφάσισε τη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα με 5 δισ., προκειμένου να μη δημιουργήσει προβλήματα στην προσπάθεια επανεκλογής της καγκελαρίου, αναπτερώνει τις λιγοστές ελπίδες.
Έτσι, ακόμη και αν στη σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup δεν αναμένεται - πλην συγκλονιστικού απροόπτου - κάποιο εντυπωσιακό βήμα, ίσως γίνει η αρχή για να επιστρέψουν οι Θεσμοί στην Αθήνα και να σηματοδοτηθεί η επανεκκίνηση της διαδικασίας της αξιολόγησης. Σύμφωνα με συγκλίνουσες πηγές, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει αποφασίσει τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα, μεταθέτοντας για μετά το 2018 το θέμα του χρέους, χωρίς να αίρει τις απαιτήσεις για θεσμοθέτηση προληπτικών μέτρων, με την κυβέρνηση να αναζητεί το "αμπαλάζ" για να τυλίξει το πακέτο και να το φέρει στην Κοινοβουλευτική Ομάδα και στη Βουλή. Δηλαδή, μια σειρά από ανταποδοτικά μέτρα, που θα επέτρεπαν στον Αλέξη Τσίπρα να ισχυριστεί ότι δε ζητά από τη Βουλή να θεσμοθετήσει μόνο μια σειρά από "αχρείαστα" μέτρα (που κατά τον ίδιο δε θα ενεργοποιηθούν ποτέ), αλλά επίσης ένα πακέτο από φοροελαφρύνσεις που θα εφαρμοστούν με την επίτευξη των στόχων, ενδεχόμενο ορατό, σύμφωνα με τα στοιχεία κυρίως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το παράθυρο που άνοιξε ο Τόμσεν για πιθανή αναθεώρηση των προβλέψεων του ΔΝΤ ίσως εντάσσεται σε αυτά τα πλαίσια μετά την έντονη κριτική που δέχτηκε η πρόσφατη έκθεση του Ταμείου. Στην περίπτωση αυτή, το ΔΝΤ θα έχει λάβει τη διασφάλιση που ζητεί για τους στόχους του πλεονάσματος, αλλά και την επακόλουθη δέσμευση της Ευρωζώνης για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Αυτό θα μπορούσε να γίνει είτε με την επανεξέταση των οικονομικών στοιχείων μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης της Eurostat την άνοιξη, η οποία θα περιλαμβάνει τα τελικά στοιχεία του 2016 και τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, είτε με μια διαδικασία αντίστοιχη με εκείνη που ακολουθεί το Eurogroup με βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και τη σταδιακή επανεξέταση της βιωσιμότητας του χρέους.
Έτσι, με το ξεμπλοκάρισμα της αξιολόγησης και με δεδομένο ότι υπάρχει χρόνος, αν ανάψει "πράσινο φως" σήμερα για μια συμφωνία στα επόμενα Eurogroup του Μαρτίου ή του Απριλίου, αφενός το Ταμείο θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα - με τις συγκεκριμένες εγγυήσεις για το χρέος - και αφετέρου το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα μπορούσε, αν όχι στις 9 Μαρτίου, αλλά στην επόμενη συνεδρίαση στις 27 Απριλίου, να ανοίξει το δρόμο για την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Έτσι, αν επικρατήσει το καλό σενάριο και βγει "λευκός καπνός" σε επίπεδο πολιτικής συμφωνίας στο σημερινό Eurogroup, τότε η επιστροφή των Θεσμών στην Αθήνα θα είναι θέμα χρόνου και αν η συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα "κλειδώσει" είτε στη συνεδρίαση της Ευρωομάδας, είτε στη συνάντηση Λαγκάρντ-Μέρκελ μεθαύριο Τετάρτη, θα απομένει η έγκριση από το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ταμείου του ελληνικού προγράμματος και βεβαίως η υλοποίηση των ελληνικών δεσμεύσεων με τη θεσμοθέτηση των μέτρων. Οπότε η "μπάλα" περνάει πλέον σε ελληνικό γήπεδο. Εκτός και αν επικρατήσει το χειρότερο σενάριο, ενός αδιεξόδου μακράς διάρκειας, οπότε εκεί... ο Θεός να βάλει το χέρι του.
Ρεπορτάζ: Σταύρος Μουντουφάρης
