Ανυπολόγιστο αλλά σίγουρα "φωτιά" είναι το κόστος παραγωγής των αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων στην Ελλάδα. Μάλιστα, σε πρόσφατη μελέτη της, η Κομισιόν αναφέρθηκε στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες για να υπολογίσει ένα πρόσθετο κόστος παραγωγής από την ίδια της την πολιτική, που ξερνάει το 10%.
Αλλά στην Ελλάδα το κόστος παραγωγής είναι σίγουρα πολύ πιο υψηλό, ενώ οι εκπρόσωποι των αγροτών τονίζουν ότι ούτε με το προηγούμενο κοινοτικό καθεστώς, ούτε με το ισχύον φτάνει η επιδότηση που λαμβάνει ο αγρότης για να μπορέσει να καλύψει τα έξοδά του και να καλλιεργήσει τη γη του!
Όταν η ίδια η Κομισιόν κάνει λόγο για πρόσθετο κόστος που φτάνει και το 10% για τους Ευρωπαίους αγρότες (χωρίς να αναφέρεται στην Ελλάδα), λόγω της σύνθετης κοινοτικής νομοθεσίας που επιβάλλει μια σειρά από απαιτήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, την ασφάλεια των τροφίμων και την ευημερία των ζώων, τότε ποιος μπορεί να αμφισβητήσει αυτό που λένε οι Έλληνες αγρότες, κάνοντας λόγο για ένα «κόστος παραγωγής- "φωτιά" για την επιβίωσή μας»; Μάλιστα, ουδέποτε προσδιορίστηκε με σαφήνεια το ακριβές κόστος παραγωγής των αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων στην Ελλάδα, ούτε ασχολήθηκε κάποια ελληνική κυβέρνηση με ένα τόσο σοβαρό θέμα.
Η δε σημερινή, χωρίς να προσδιορίσει το κόστος παραγωγής, ασχολείται μόνο με το... «πόσα θα εισπράξει το κράτος από την παραγωγή των προϊόντων», από μια φορολόγηση που ξεπερνάει κάθε προηγούμενο!
Εκτός η Ελλάδα
Η Ελλάδα δε συμπεριλαμβάνεται στη μελέτη αυτή. Και μάλιστα, μπορεί κάποιος να πει ότι, αν στις αναπτυγμένες χώρες του Βορρά και του Νότου υπάρχουν τέτοια κόστη, τότε τι μπορεί να συμβαίνει σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου δεν υπάρχει η τεχνολογία αυτών των χωρών από τη μια και από την άλλη έχουμε και πρόβλημα του μικρού και πολυτεμαχισμένου κλήρου, που ανεβάζει δραματικά το κόστος παραγωγής;
Η ίδια η Κομισιόν σε πρόσφατη μελέτη της αναφέρεται σε πρόσθετο κόστος, που φτάνει και το 10%, το οποίο επιβαρύνει τους Ευρωπαίους αγρότες η σύνθετη κοινοτική νομοθεσία, που επιβάλλει μια σειρά από απαιτήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, την ασφάλεια των τροφίμων και την ευημερία των ζώων.
Το γεγονός αυτό επηρεάζει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών γεωργικών προϊόντων στην παγκόσμια αγορά, σε σχέση µε τα ομοειδή άλλων χωρών που δεν υπόκεινται σε αντίστοιχους περιορισμούς.
Οι πληγέντες
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Κομισιόν, αυτή που πλήττεται περισσότερο είναι η κτηνοτροφία και δη οι χοιροτρόφοι και πτηνοτρόφοι, που το κόστος συμμόρφωσής τους συνιστά το 5-10% του συνολικού κόστους παραγωγής, εν αντιθέσει µε το 2-3% που είναι για τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το βόειο και πρόβειο κρέας, λόγω των μικρότερων περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων. Αντίστοιχα, στο γεωργικό κλάδο το κόστος συμμόρφωσης είναι 1%-3,5%.
Οι παραγωγοί τρίτων χωρών δε δεσμεύονται από την κοινοτική νομοθεσία για τις γεωργικές τους δραστηριότητες, εκτός και αν είναι προϋπόθεση για να εξάγουν τα προϊόντα τους σ' αυτήν και συνεπώς δεν έχουν αύξηση στο κόστος παραγωγής των προϊόντων τους, πλην αυτής που αντιστοιχεί στη συμμόρφωση µε τη νομοθεσία των χωρών τους.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από έρευνα της Κομισιόν σε 12 κράτη-μέλη, µη συµπεριλαμβανοµένης της Ελλάδας, και 10 χώρες εκτός Ε.Ε., στην οποία εξετάζεται η επίδραση του είδους παραγωγής (ζωική και φυτική), της χώρας και του προϊόντος στο κόστος της πολλαπλής συμμόρφωσης.
Ο αγροτοσυνεταιριστής και συνεταιριστής Μύρος Χιλετζάκης σχολιάζει: «Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι από την επιδότησή σου ένα 10% πάει στο αγροτικό κόστος. Αλλά στην Ελλάδα όλη η επιδότηση πάει στο αγροτικό κόστος. Διότι στην Ελλάδα η επιδότηση δε φτάνει για να καλλιεργήσεις. Δεν έφτανε ούτε τότε που ήταν η στρεμματική ενίσχυση, ούτε τώρα που είναι η ενιαία ενίσχυση»...
Κτηνοτροφικές μονάδες
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης:
- Στις γαλακτοπαραγωγικές μονάδες της Ε.Ε. το κόστος συμμόρφωσης φτάνει στο 1,5% και οι διαφορές στο συνολικό κόστος παραγωγής μεταξύ των Κ - Μ οφείλονται στην ευρωπαϊκή οδηγία για τη νιτρορύπανση.
- Στην πτηνοτροφία το κόστος συµµόρφωσης αγγίζει και το 5,5% µε κόστος παραγωγής μέχρι 98€/100kg κρέατος, ενώ στη Βραζιλία το κόστος συµµόρφωσης είναι 3% και η τιµή κρέατος 60€/100kg, καθιστώντας την πιο ανταγωνιστική λόγω των χαµηλών κεφαλαιουχικών δαπανών.
- Στις ευρωπαϊκές µονάδες βόειου κρέατος το κόστος συµµόρφωσης αγγίζει και το 3% επί του συνολικού κόστους, ενώ σε τρίτες χώρες κυμαίνεται από 0,2% µέχρι 5,8%. Καθοριστικό ρόλο στη διακύµανση παίζουν τα εργατικά και οι τιµές των ζωοτροφών. Το ίδιο ισχύει και για το πρόβειο κρέας (διακύµανση 0,5%-3,5%).
- Στις χοιροτροφικές φάρµες (κόστος παραγωγής: 140€/100kg) το κόστος συµµόρφωσης µπορεί να ανέλθει στο 9% (Γερµανία), λόγω της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας, ενώ στις ΗΠΑ το αντίστοιχο κόστος είναι αμελητέο και το κόστος παραγωγής 110ευρώ/100kg. Αν και η επίπτωση της πολλαπλής συµµόρφωσης στο κόστος είναι µεγάλη, δεν παραβλέπεται ότι το προϊόν είναι υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών και προτιμάται από καταναλωτές τρίτων χωρών.
ΤΑ ΚΟΣΤΗ
Γεωργικές εκμεταλλεύσεις
Το µαλακό σιτάρι στην Ε.Ε. έχει κόστος συµµόρφωσης που φτάνει το 3,4% και µέσο κόστος παραγωγής 180ευρώ/t. Τα κόστη των τρίτων χωρών κυµαίνονται στα ίδια ποσοστά.
Τα υψηλότερα κόστη συµµόρφωσης στα οινοποιήσιµα σταφύλια σε ορισµένα κράτη-μέλη, σε σύγκριση µε αυτά των τρίτων χωρών, οφείλονται κυρίως στην περιβαλλοντική νοµοθεσία της Ε.Ε., ενώ οι διαφορές στα παραγωγικά τους κόστη εξηγούνται από τις διαφορές στις καλλιεργούμενες ποικιλίες και στα συστήματα παραγωγής. Το παραγωγικό κόστος στην Αυστραλία και τη Νότιο Αφρική το 2010 (έτος αναφοράς) είναι εν µέρει πιο υψηλό σε σχέση µε αυτό της Ευρώπης.
ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΑΙ ΕΦΟΔΙΑ
«Εμείς εδώ τα πληρώνουμε "μαύρο χαβιάρι"»
Από την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ στην Ελλάδα το πρόσθετο κόστος πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερο, όπως τονίζουν οι αγροτοσυνδικαλιστές που μίλησαν στη "Ν. Κρήτη". Ο γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ν. Ηρακλείου Μιχάλης Καμπιτάκης τονίζει χαρακτηριστικά: «Από πρόπερσι που ξεκίνησε η ιστορία με τα βιβλία εσόδων και εξόδων εμείς μιλήσαμε για το αφανές κόστος παραγωγής. Δεν είναι η εκμετάλλευση του αγρότη που όλα μπορούν να φανούν, που όλα είναι πάνω στο τραπέζι. Εμείς έχουμε υψηλό αφανές κόστος παραγωγής, που δεν μπορούμε ούτε να το δικαιολογήσουμε, αλλά ούτε και να το συνυπολογίσει σήμερα η κυβέρνηση για να βγάλει ένα συμπέρασμα ως προς τη φορολόγηση του κλάδου μας».
Μάλιστα, ο Μιχάλης Καμπιτάκης κάνει λόγο για ένα ποσοστό φορολόγησης των Ευρωπαίων αγροτών που στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπερβαίνει το 7% ή 8%.
«Και όχι μόνο αυτό. Οι αγρότες στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες έχουν ένα σωρό αβάντες. Έχουν μια κάρτα και πάνε και παίρνουν πλήρως αφορολόγητο πετρέλαιο. Φτηνά φυτοφάρμακα. Κι εμείς εδώ τα πληρώνουμε "μαύρο χαβιάρι". Ένα σωρό φοροαπαλλαγές, κι εμάς εδώ κοιτάζουν να μας κλείσουν τα σπίτια»...
Ο γενικός γραμματέας της ΟΑΣΝΗ καλεί την κυβέρνηση να δει τα πράγματα με απλό τρόπο και να σταματήσει να αναζητά τρόπους φορολόγησης που θα εξοντώσουν τον αγρότη. «Είναι ένας αγρότης που παίρνει από επιδοτήσεις και από οτιδήποτε άλλο 50.000 ευρώ; Βάλε τον να πληρώσει. Μπορεί να πληρώσει. Ο άλλος που εμφανίζει 10.000 ευρώ εισόδημα, που μιλάμε για μηνιαίο εισόδημα 700-800 ευρώ, να βάλεις σε αυτόν τον άνθρωπο να πληρώσει τι; Να κρατήσει ζωντανή μια καλλιέργεια με 300-400 ευρώ το μήνα που θα του μείνουν, πώς; Αφού με τα χρήματα αυτά που μένουν δεν μπορεί να ζήσει ούτε ένας συνταξιούχος»!
ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Πώς υπολογίζεται;
Το κόστος παραγωγής στην Ελλάδα δεν υπολογίστηκε ποτέ. Ωστόσο, πάντα αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί μείζον πρόβλημα για την επιβίωση του αγροτοκτηνοτροφικού κόσμου. Ο Μιχάλης Καμπιτάκης λέει χαρακτηριστικά: «Το κόστος παραγωγής είναι "φωτιά". Και ειδικά τώρα που αυξήθηκε και ο ΦΠΑ και από το 13% πήγαν όλα στο 23%, μπορούμε να φανταστούμε τι συμβαίνει.
Για παράδειγμα, εμένα με επιβάρυνε προσωπικά αυτό 2.000 ευρώ... Είχα με τον αδελφό μου χρέη στο Συνεταιρισμό 20.000 ευρώ από γεωργικά εφόδια και αυτομάτως αυτά τα 20.000 ευρώ έγιναν... 22.000 ευρώ, με μία μόνο απόφαση της κυβέρνησης»...
Σχολιάζοντας τη μελέτη της Κομισιόν, ο κ. Καμπιτάκης τονίζει ότι στην Ελλάδα το πρόσθετο κόστος από τη νέα ΚΑΠ είναι σίγουρα παραπάνω από αυτό που αναφέρεται για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Και με βάση όλες τις διαδικασίες αυτές που γίνονται και με βάση τα προβλήματα που επικρατούν στη χώρα, αποτρέπουν τους παραγωγούς να μπουν σε οποιοδήποτε πρόγραμμα, γιατί δεν υπάρχει στήριξη από το τραπεζικό σύστημα. Διότι δεν ξέρεις πότε και ποια θα είναι η επιδότηση που θα πάρεις. Διότι φαντάσου να ξέρεις ότι θα πάρεις μια επιδότηση μετά από έξι μήνες. Να πας να κάνεις ένα δανεισμό. Να υπολογίσεις όλα τα έξοδα αυτά και να πάρεις την επιδότηση μετά από 4 χρόνια»...
«Άλλη σχέση»
Στην Ελλάδα, η σχέση του αγρότη με τη γη του είναι πολύ διαφορετική σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτό λέει στη "Ν. Κρήτη" το στέλεχος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Μύρος Χιλετζάκης.
«Ο Έλληνας αγρότης», λέει ο συνεταιριστής, «είναι δεμένος με τη γη. Και δε βλέπει τη δουλειά του 100% σαν επιχείρηση, όπως ένας στυγνός επιχειρηματίας. Πάρα πολλά δικά του μεροκάματα δεν τα προσμετράει. Πάρα πολλές δικές του βενζίνες δεν προσμετρούνται. Πάρα πολλές ώρες που χρησιμοποιεί για να πάει στην περιουσία του και να ελέγξει την κατάσταση, όλα αυτά δεν τα υπολογίζει για να τα συμπεριλάβει ο Έλληνας αγρότης στο κόστος παραγωγής. Ο Έλληνας αγρότης έχει στο DNA του και στο αίμα του μέσα την καλλιέργεια. Ο Έλληνας αγρότης αυτό που κάνει το "γουστάρει". Ο Έλληνας αγρότης κάνει το μόνο επάγγελμα που δεν έχει βάλει μέχρι τώρα μέσον για να μπει το παιδί του και να δουλέψει σε αυτό»!
Ο Μύρος Χιλετζάκης λέει στο σημείο αυτό ότι όσοι γίνονται νέοι αγρότες γίνονται επειδή το θέλουν. «Δε βάζουν ένα μέσον για να εξασφαλίσουν μια θέση εργασίας, όπως γίνεται για παράδειγμα στο δημόσιο τομέα. Επομένως, αυτοί που παραμένουν στον αγροτικό χώρο είναι αυτοί που συναισθηματικά είναι δεμένοι»...
Ανυπολόγιστα κοστολόγια
Ο Μύρος Χιλετζάκης εξηγεί ακόμη ότι «εφόσον ένας αγρότης στην Ελλάδα είναι συναισθηματικά δεμένος με τη γη του, τα κοστολόγιά του δεν τα υπολογίζει ποτέ. Δεν υπολογίζει ότι έχει ένα αγροτικό αυτοκίνητο και πληρώνει ασφάλειες για το αγροτικό του αυτοκίνητο. Το θεωρεί μηχάνημά του. Δεν υπολογίζει ότι φτιάχνει ένα σπίτι 100 τ.μ., αλλά πρέπει να φτιάξει και άλλα 100 τ.μ. αποθήκη για να βάζει τα αγροτικά του πράγματα. Το μόνο που υπολογίζει ο αγρότης στα τιμολόγιά του ξέρετε ποιο είναι; "Ψώνισα από το κατάστημα γεωργικών εφοδίων εφόδια συνολικής αξίας 10.000 ευρώ. Έβγαλα 20.000 ευρώ από την εμπορία των προϊόντων μου. Μου έμειναν 10.000 ευρώ".
Αν όμως καθίσει και αναγράψει με το στυλό του τα κοστολόγια, θα δει ότι είναι πολύ πιο μεγάλα. Από την ασφάλεια του ΟΓΑ του.
Από τα ασφάλιστρα του ΕΛΓΑ του. Από τα ασφάλιστρα των αυτοκινήτων του. Από τα πετρέλαιά του τα καθημερινά. Από τα φυτοφάρμακά του. Από τα δάνεια που έχει πάρει και δεν τα προσμετράει. Γιατί, πάρα πολλοί αγρότες πήραν δάνεια να φτιάξουν τα σπίτια τους, αλλά συνάμα το σπίτι τους είναι και η αγροτική τους αποθήκη. Γιατί έφτιαξαν 100 τετραγωνικά σπίτι και 100 τετραγωνικά αποθήκη. Δεν κατάλαβαν ότι, αν εγώ έφτιαχνα ένα σπίτι, θα μου κόστιζε 150.000 ευρώ. Και αν δεν έφτιαχνα αποθήκη και ήταν μονοκατοικία, θα μου κόστιζε 75.000 ευρώ»...
Ακόμα και στο εργατικό κόστος, που είναι στα ύψη, όπως τονίζει ο συνεταιριστής, στην Ελλάδα οι αγρότες δεν τα βάζουν μες στο συνολικό κόστος παραγωγής. «Το σαββατοκύριακο που παίρνει ο αγρότης τη γυναίκα και τα παιδιά του και πάει στο χωράφι για να τρυγήσει ή να μαζέψει τις ελιές του δεν προσμετράει το κόστος αυτό»...
Χριστόφορος Παπαδάκης
