Μια έκταση 1.272 τ.χλμ. στο κέντρο της Κρήτης, που περιλαμβάνει όλο τον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη, την κοιλάδα του Αμαρίου και τα Ταλαία Όρη. Άλλη μία περιοχή 516,7 τ.χλμ. στα ανατολικά, η οποία καλύπτει σχεδόν όλο τον Δήμο Σητείας. Με βουνά και δάση, φαράγγια και ακτές, γεωλογικούς σχηματισμούς, τοπία φυσικού κάλλους, σπάνια είδη χλωρίδας, αλλά και σπουδαία μνημεία, ήθη, έθιμα και παραδόσεις.
Όλα αυτά, άλλωστε, είναι τα προαπαιτούμενα για να ενταχθεί μια περιοχή στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO. Η ποιότητα και οι υπηρεσίες που θα αναπτυχθούν εντός τους αξιολογούνται αυστηρά κάθε τέσσερα χρόνια, δίνοντας επιπλέον κίνητρο στους φορείς να προστατεύσουν και να αναδείξουν τις περιοχές τους.
Συνολικά συμμετέχουν στο Παγκόσμιο Δίκτυο 177 περιοχές από 46 χώρες. Η Ελλάδα εκπροσωπείται από έξι Γεωπάρκα, τα δύο από τα οποία βρίσκονται στην Κρήτη: του Ψηλορείτη και της Σητείας. Εντός τους ανακαλύπτεις την πλούσια φύση στα καταπράσινα φαράγγια σαν εκείνο του Πατσού και των Πεύκων, διασχίζεις άγονα, επιβλητικά τοπία, άλλοτε ήμερους ελαιώνες και άλλοτε γοητευτικά οροπέδια, σπάνια δάση σαν το φοινικόδασος στο Βάι, καταρράκτες σαν εκείνους του Ρίχτη και εντυπωσιακά σπήλαια όπως το Σφενδόνη στα Ζωνιανά.
Πατάς σε χρυσαφένιες αμμουδιές στο νότιο Λασίθι ή αναμετριέσαι με το Κρητικό Πέλαγος στο βόρειο Ρέθυμνο. Βλέπεις λίμνες και ποτάμια, σεληνιακά τοπία και ανθρώπινα έργα: από νερόμυλους και ξερολιθιές μέχρι ενετικούς οικισμούς σαν την Ετιά και τη Βόιλα, αλλά και σπουδαία ιστορικά μνημεία, όπως η Μονή Αρκαδίου. Ακούς μαντινάδες, λύρες και βιολιά, συναντάς ανθρώπινες συνήθειες που φτιάχνουν παραδόσεις αιώνων, όπως η τυροκόμηση και τα ρακοκάζανα.
Πλήθος δραστηριοτήτων αναπτύσσονται παράλληλα: από πεζοπορίες στο Αμάρι και αναρρίχηση στη Ζάκρο μέχρι καταδύσεις στον Μακρύγιαλο. Κάποιες από αυτές, μαζί με μερικές ακόμη ιδιαίτερες εμπειρίες, όλες εντός των Γεωπάρκων, επιλέξαμε για το αποκαλόκαιρο. Άλλωστε, το φθινόπωρο αργεί πολύ ακόμη να έρθει στην Κρήτη.
ΓΕΩΠΑΡΚΟ ΣΗΤΕΙΑΣ
Εντός του σπηλαίου Βρέικο, στο οποίο θα μπείτε με δική σας ευθύνη.
1 Σπηλαιο εξερευνητές και πεζοπόροι στους Πεύκους: Η ετοιμόρροπη σκάλα εισχωρεί περίπου 5 μέτρα κάτω από τη γη, σας φέρνει από τον καυτό ήλιο του νότου στη δροσιά και στην υγρασία και σας αποκαλύπτει τον θαυμαστό κόσμο του σπηλαιοβάραθρου Βρέικο, ενός από τα εκατοντάδες σπήλαια του Γεωπάρκου Σητείας. Φορώντας κατάλληλα παπούτσια, κράνος και έχοντας μαζί σας φακό, θα σκύψετε σε βράχινα περάσματα, θα βαδίσετε προσεκτικά στους κατηφορικούς διαδρόμους, θα κρατηθείτε από τοποθετημένα σκοινιά και κουπαστές (τα οποία χρειάζονται συντήρηση) για να μη γλιστρήσετε και θα αντικρίσετε τις τρεις εντυπωσιακές αίθουσες με τον πλούσιο σταλαγμιτικό και σταλακτιτικό διάκοσμο, σε μία από τις οποίες δημιουργείται και λίμνη. Κατόπιν, αξίζει να περάσετε από το χωριό Πεύκοι και να ακολουθήσετε τη σήμανση για τη διάσχιση του μικρού αλλά πανέμορφου φαραγγιού του. Η διαδρομή περνά από ελαιώνες με τεράστιους, παμπάλαιους κορμούς, εισχωρεί ανάμεσα στα τοιχώματα με τα γοητευτικά πετρώματα, συναντά νερόμυλο, φτάνει στην κοίτη του ρέματος (όπου ανάλογα με την εποχή θα συναντήσετε νερό και μικρούς καταρράκτες) και καταλήγει έπειτα από περίπου μιάμιση ώρα στον Άσπρο Ποταμό. (Για το σπήλαιο θα χρειαστεί να πεζοπορήσετε 5-10 λεπτά από το πάρκινγκ, ενώ από τον Άσπρο Ποταμό θα περπατήσετε στον ασφαλτόδρομο για να φτάσετε στον Μακρύγιαλο.)
Info: To χωριό Πεύκοι απέχει 36 χλμ. από την Ιεράπετρα.
Άμμος, εξωτικά νερά και ησυχία στον Ξερόκαμπο.
2 Ερημίτες στον Ξερόκαμπο: Οι εντυπωσιακές στροφές που σκίζουν τη σητειακή γη είναι η πρώτη εικόνα που θα αντικρίσετε κατηφορίζοντας από Ζίρο προς Ξερόκαμπο – και θα τη θυμάστε για πάντα. Η απεραντοσύνη του Λιβυκού ή Νότιου Κρητικού Πελάγους, η άγονη γη, το εκτυφλωτικό φως και ο αέρας, που συνήθως φυσά δυνατά στα ψηλά, θα σας κάνουν να νιώσετε εξερευνητές μιας άγνωστης περιοχής. Όταν φτάσετε στη θάλασσα, η αίσθηση θα επιβεβαιωθεί. Οι λουόμενοι είναι λίγοι στις αλλεπάλληλες παραλίες του Ξερόκαμπου, η άμμος μοιάζει απάτητη και ακόμη και το κατακαλόκαιρο μπορείτε να είστε αρκετά απομονωμένοι. Στο «κρησφύγετο» του Ξερόκαμπου θα βρείτε λίγα δωμάτια και ταβερνάκια και θα διαλέξετε την παραλία σας: την ωραιότερη, για εμάς, Μαζιδά Άμμο με τα αρμυρίκια και τα νησάκια των Καβάλων στο φόντο, τη Μεγάλη Παραλία, το λιμανάκι της Αμάτου, την οργανωμένη Βουρλιά, την Καραβόπετρα (Κατσουνάκι), όπου ανθίζουν τα περίφημα (και προστατευόμενα) κρινάκια της άμμου, αλλά και την παραλία Άργιλος με τα αργιλώδη εδάφη, όπου μπορείτε να επιδοθείτε σε φυσικό σπα! Μάλιστα η Μαζιδά Άμμος ξεχώρισε φέτος ως μία από τις ωραιότερες της Ελλάδας από τους αναγνώστες του Guardian.
Info: Ο Ξερόκαμπος απέχει 44 χλμ. από τη Σητεία.
Άποψη του μινωικού ανακτόρου της Ζάκρου.
3 Με αφετηρία τη Ζάκρο: Ίσως ακούγεται λίγο τρομακτικό και όμως είναι άκρως απολαυστικό. Το Φαράγγι των Νεκρών στη Ζάκρο με τα ερυθρωπά πετρώματα έχει διανοιγμένες αναρριχητικές διαδρομές μονών ή πολλαπλών σκοινιών όλων των βαθμών δυσκολίας. Αν δεν είστε αναρριχητές, μπορείτε κάλλιστα να απολαύσετε όλες τις άλλες ομορφιές της περιοχής – αποτελεί εξάλλου εξαιρετική βάση για εξορμήσεις στην επικράτεια της Σητείας. Δοκιμάστε την υπέροχη πεζοπορική διαδρομή ανάμεσα στα εντυπωσιακά τοιχώματα του φαραγγιού από την Πάνω έως την Κάτω Ζάκρο: γίνεται σε 2 ώρες, είναι τμήμα του Ε4 και κατά μήκος της θα δείτε τις σπηλιές με τους μινωικούς τάφους, από τους οποίους το φαράγγι πήρε το όνομά του.
Αναρρίχηση στο Φαράγγι των Νεκρών, στην Κάτω Ζάκρο.
Μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, ώστε να μάθετε για τη γεωλογία, τη χλωρίδα και την πανίδα του Γεωπάρκου, να εισχωρήσετε με πολλή προσοχή στο σπήλαιο Πελεκητών (20 λεπτά πεζοπορία από Κάτω Ζάκρο) ή απλώς να χαρείτε την ωραία παραλία με τα ταβερνάκια. Αυτό που θα κάνετε σε κάθε περίπτωση είναι μια επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο της Κάτω Ζάκρου, όπου βρίσκεται το τέταρτο σε μέγεθος μινωικό ανάκτορο της Κρήτης, ένα σημαντικό λιμάνι που επικοινωνούσε απευθείας με την Ανατολή. Το ανάκτορο, το μοναδικό στην Κρήτη που βρέθηκε ασύλητο, ανασκάφηκε το 1961, οπότε και εντοπίστηκαν σπουδαία ευρήματα, από κοσμήματα και σκεύη μέχρι αγγεία γεμάτα αντικείμενα. Λέγεται ότι η πόλη καταστράφηκε ξαφνικά από παλιρροϊκό κύμα, οπότε οι κάτοικοι έφυγαν αφήνοντας πίσω τους τα πάντα.
Info: Η Ζάκρος απέχει 44 χλμ. από τη Σητεία. Αρχαιολογικός χώρος, τηλ. 28430-26897, 08.00-20.00 / Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, τηλ. 28430-40540. Για το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, εξοπλισμό ή επικοινωνία με συνοδούς βουνού οι οποίοι θα σας συνοδεύσουν σε οποιαδήποτε δραστηριότητα, επικοινωνήστε με το Γεωπάρκο Σητείας, τηλ. 28430-29222 και 23775.
Χορεύοντας τον ιδιαίτερο στειακό πηδηχτό στην πλατεία του χωριού Χρυσοπηγή.
4 Ένας χορός-μνημείο: Βήμα μπρος δεξί, βήμα μπρος αριστερό, κοφτό βήμα δεξί, αναπήδηση: ο Γιώργος Μπενοβίας, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Χρυσοπηγής, προσπαθεί εις μάτην να μας μάθει τα βήματα του περίφημου στειακού πηδηχτού χορού. Ως πιο απομακρυσμένη κοινωνία, η επαρχεία Σητείας για χρόνια γλεντούσε κυρίως (αν όχι μόνο) με αυτόν τον χορό και τα ευρωπαϊκά βαλς, γι’ αυτό από το 2018 εντάχθηκε στα Μνημεία Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO με πρωτοβουλία του Λυκείου Ελληνίδων Σητείας, το οποίο φροντίζει για τη διατήρηση και την ανάδειξή του ποικιλοτρόπως.
Οι νεαροί Στειακοί αρχίζουν να παίζουν βιολί, μαντολίνο, λαούτο, κιθάρα, το γλέντι στήνεται μέσα σε λίγα λεπτά και, όπως πάντα, είναι όλοι καλεσμένοι. Οι κοντυλιές αντιλαλούν πλάι στην εκκλησία, μπλέκονται με τους ψαλμούς του παπα-Μανώλη και ζεσταίνουν την ατμόσφαιρα – στην ανατολική Κρήτη άλλωστε σκοποί, μουσική και άνθρωποι χαρακτηρίζονται από περισσή γλύκα και καλογνωμάδα, όπως τη λένε οι Κρητικοί. Οι χορευτές ξεκινούν με βήμα αργό και σταθερό, σαν να κάνουν προθέρμανση, συντονίζονται με τον ρυθμό του βιολάτορα και μέσα σε λίγα λεπτά επιταχύνουν, μαζί με τους μουσικούς, έως την κορύφωση: γρήγορες κοντυλιές με τους δύο μπροστινούς (ομπρός μερά), που είναι συνήθως άνδρας και γυναίκα, να κάνουν τσαμπάκια ή φιγούρες αυτοσχεδιάζοντας, πάντα όμως με σεμνές, χαμηλές κινήσεις παρά την ονομασία «πηδηχτός». Απόλυτα συνδεδεμένος με τα πανηγύρια αλλά και τα καθημερινά γλέντια, θα τον συναντήσετε εύκολα σε κάθε χωριό (πιο ιδιαίτερος θεωρείται στο Χαμέζι, όπου τον χορεύουν όλοι ανεξαιρέτως οι κάτοικοι), αλλά θα τον μάθετε σχετικά δύσκολα, μια και θεωρείται αρκετά απαιτητικός.
Info: Η Χρυσοπηγή απέχει 28 χλμ. από τη Σητεία.
Αρχαία σπαράγματα μέσα στην άμμο, στο Κουφονήσι, που εντάσσεται αυτόν τον καιρό στα όρια του Γεωπάρκου Σητείας.
5 Κουφονήσι: Πολύτιμες αμμοθίνες Μια φορά κι έναν καιρό, από τους πρωτομινωικούς έως τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους για την ακρίβεια, η εξωτική νησίδα Κουφονήσι ή Λεύκη κατοικούνταν. Μάλιστα, στη ρωμαϊκή εποχή αποτελούσε έναν από τους σπουδαιότερους σταθμούς αλιείας και εξαγωγής της πορφύρας, της ονομαστής κόκκινης βαφής που προέρχεται από το κοχύλι Murex trunculus και χρωμάτιζε τα αυτοκρατορικά ρούχα. Ολόκληρος οικισμός ήκμασε εδώ, στην εσχατιά της Ευρώπης, μπροστά στα κρυστάλλινα νερά του Λιβυκού Πελάγους, σε μια θέση στρατηγική που έκανε τις αρχαίες πόλεις Ιεράπυτνα και Ίτανο να μάχονται για την κυριαρχία του.
Εκεί, σήμερα, πλάι στο αρχαίο λίθινο θέατρο χωρητικότητας 1.000 ατόμων, στα ερείπια του ρωμαϊκού λουτρού και στα ψηφιδωτά από την έπαυλη του παρακείμενου οικισμού που έχουν παραδοθεί άνευ όρων στην καυτή άμμο, θα απολαύσετε μερικές από τις ωραιότερες βουτιές της ζωής σας. Στα νότια βρισκόταν ο λατρευτικός ναός με κολοσσιαίο άγαλμα, από τον οποίο σώζονται ελάχιστα ερείπια, αφού το υλικό του χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του παρακείμενου φάρου. Ακατοίκητο από τον 4ο αιώνα, διατήρησε θαμμένα τα ευρήματα, τα οποία άρχισαν να έρχονται στο φως το 1976 από τον αρχαιολόγο Νικόλαο Παπαδάκη. Στο νησί, που εντάσσεται αυτόν τον καιρό στα όρια του Γεωπάρκου της Σητείας, θα φτάσετε με εκδρομικό καραβάκι ή σκάφος από το λιμάνι του Μακρύγιαλου ή τον Γούδουρα. Θα κάνετε τον γύρο του αντικρίζοντας άγρια βράχια και σπηλιές-ασκηταριά και θα κολυμπήσετε σε συγκλονιστικά νερά στις παραλίες Καμαρέλες, Άσπρουγας, Χιλιαδερφιά, Προσφορά.
Info: Ο Μακρύγιαλος και ο Γούδουρας απέχουν 26 χλμ. και 40 χλμ. αντίστοιχα από την Ιεράπετρα.
ΓΕΩΠΑΡΚΟ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗ
1 Ο πολιτισμός των βοσκών: Όταν ακούς τη λέξη «Ανώγεια», φαντάζεσαι γεροδεμένους Κρητικούς με όπλα και σαρίκια, που μετατρέπουν το λάμδα σε ρο στην ομιλία τους και περηφανεύονται για τον Νίκο Ξυλούρη. Δικαίως. Θα τους βρεις εκεί να συντηρούν τη φήμη αλλά και τον αληθινό πολιτισμό των βοσκών, που αναπτύχθηκε στις παρυφές του Ψηλορείτη πριν από πολλούς αιώνες και πλέον έχει προταθεί για ένταξη στα Μνημεία Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Το παζλ φτιάχνουν πολλές ψηφίδες, τις οποίες θα βιώσετε με όλες σας τις αισθήσεις. Με το αντικριστό, που ψήνουν οι ταβέρνες του χωριού και σερβίρουν σαν θείο άρτο, με τον καφέ στο ιστορικό καφενείο του Γρυλιού, τις μαντινάδες που αφορούν την κτηνοτροφική ζωή, τον εθιμοτυπικό κώδικα που αξίζει να ζητήσετε να σας πουν, τις λύρες και τα λαγούτα (μια και είναι το χωριό πολλών κορυφαίων Κρητικών μουσικών, εκτός από τους Ξυλούρηδες και τους Σκουλάδες). Θα επισκεφτείτε τον «Τόπο του Βοσκού», έναν πολυχώρο πολιτισμού όπου, εκτός από αναπαράσταση μιτάτου, θα παρακολουθήσετε και εργαστήρια και εκδηλώσεις, αλλά και τα αληθινά μιτάτα, όμοια με θολωτούς τάφους στο οροπέδιο της Νίδας, καθώς επίσης το Ιδαίο Άντρο. Θα περπατήσετε στις άγονες πλαγιές του βουνού ως την κορυφή και το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού (περίπου 4 ώρες από το οροπέδιο), με αετούς να πλανάρουν πάνω από το κεφάλι σας. Μετά από όλα αυτά, θα καταλάβετε πώς γράφτηκαν όλα αυτά τα τραγούδια και γιατί οι Ανωγειανοί είναι αυτοί που είναι.
Info: Τα Ανώγεια απέχουν 37 χλμ. από το Ηράκλειο. «Τόπος του Βοσκού», τηλ. 6974-722311.
Στο Κεραμείον του Γιώργου Δαλαμβέλα, στις Μαργαρίτες.
2 Η παράδοση της ξερολιθιάς και της κεραμικής: Μαργαρίτες Ρεθύμνου λες, κι αμέσως πάει ο νους στους αγγειοπλάστες. Με περίπου 20 εργαστήρια κεραμικής σε λειτουργία, το διάσημο χωριό διατηρεί ζωντανή όχι μόνο την αρχαία τέχνη, αλλά και τη φήμη ως ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα αγγειοπλαστικής στον κόσμο, όπως λένε οι ντόπιοι. Επισκεφτείτε το Κεραμείον του Γιώργου Δαλαμβέλα, όπου παραδίδονται και μαθήματα, καθώς και τα εργαστήρια του Κωνσταντίνου Γαλλιού και του Γάλλου Ντανιέλ, ο οποίος φτιάχνει και πήλινα μουσικά όργανα. Ωστόσο, από το 2017, χάρη στη νεοϊδρυθείσα ομάδα «Ρόδακας», οι Μαργαρίτες δείχνουν διάθεση να διασώσουν και την τέχνη της πολύτιμης ξερολιθιάς. Στόχος του «Ρόδακα» είναι η διατήρηση της μνήμης μέσα από τις αφηγήσεις των παλιών, ενώ παράλληλα διοργανώνει εργαστήρια υφαντικής και ξερολιθιάς. Ντόπιοι μάστορες της πέτρας διδάσκουν στους ενδιαφερομένους τη λιθοξοΐα και παράλληλα επισκευάζουν λιθοδομές του χωριού.
Info: Οι Μαργαρίτες απέχουν 25 χλμ. από το Ρέθυμνο. Το επόμενο εργαστήριο του «Ρόδακα» θα πραγματοποιηθεί από 22 έως 28/10. Για δηλώσεις συμμετοχής: rodakas.org
Πλούσια βλάστηση, ιδιαίτερα πετρώματα και τρεχούμενα νερά στο φαράγγι Πατσού.
3 Πεζοπορία στον Πατσό Πυκνά, τεράστια πλατάνια, ενδημικά βερμπάσκο (φλώμοι), τρεχούμενα νερά ακόμη και μέσα στο καλοκαίρι, εντυπωσιακά πετρώματα και θρησκευτικά μνημεία: το φαράγγι του Πατσού είναι από τα πιο δημοφιλή του Ρεθύμνου χάρη στο προσκύνημα του Αγίου Αντωνίου, του σπηλαιώδους ναού που βρίσκεται στο εσωτερικό του και θεωρείται λατρευτική θέση από την αρχαιότητα. Η διαδρομή ξεκινά από την ταβέρνα Δρυμός και γρήγορα σας φέρνει στο εκκλησάκι με τα αμέτρητα αναθήματα και τα κρεμασμένα ή ακουμπισμένα στον βράχο χαρτάκια. Κατόπιν, φτάνει εύκολα (σε 30 λεπτά περίπου) στο στενότερο σημείο του φαραγγιού και σε φαινομενικά απροσπέλαστο σημείο. Εάν η φυσική σας κατάσταση δεν το επιτρέπει, μπορείτε να επιστρέψετε. Εναλλακτικά, καταρριχηθείτε με προσοχή στα βράχια ή εισχωρήστε στο ποτάμι και συνεχίστε την κατάβαση έως το φράγμα των Ποταμών (περίπου 1½ ώρα), τη μεγάλη λίμνη της περιοχής του Αμαρίου.
Info: Το φαράγγι του Πατσού απέχει 22 χλμ. από το Ρέθυμνο. Για οργανωμένη και πιο ασφαλή κατάβαση και άλλες δραστηριότητες, απευθυνθείτε στη Wild Nature Camp Tsakalakis, τηλ. 28330-22888, wildnature.gr.
Στο Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας εντυπωσιάζουν η αρτιότητα των εκθέσεων και τα σπουδαία ευρήματα.
4 Μοναδική Ελεύθερνα Ένα αληθινό κόσμημα με πολύτιμους θησαυρούς ανάμεσα σε ελιές, αμπέλια και κυπαρίσσια. Το Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας, το μοναδικό μουσείο εντός αρχαιολογικού χώρου στην Κρήτη, με την ιδιαιτερότητα να εναλλάσσει τα εκθέματά του κάθε λίγα χρόνια, δηλώνει δυναμικό «παρών» στα ρεθυμνιώτικα δρώμενα χάρη στο όραμα και στις προσπάθειες του επικεφαλής της ανασκαφής, Νίκου Σταμπολίδη. Η άψογη έκθεση, που υποστηρίζεται από σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα, μαρτυρά ότι εδώ βρισκόταν μία από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις της Κρήτης από τους γεωμετρικούς χρόνους. Ο αρχαιολογικός χώρος με θέσεις σε διάφορα σημεία ενώνεται σε ένα αρχαιολογικό πάρκο, το Άλσος Ελευθερναίων, το οποίο διατρέχουν μονοπάτια που σας οδηγούν στην ακρόπολη Πυργί και στη σπουδαία νεκρόπολη. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το μουσείο είναι ιδιαίτερα δραστήριο, διοργανώνοντας πλήθος εκδηλώσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και άλλων δράσεων. Αυτή την εποχή φιλοξενεί την έκθεση «ΣΤΟΛΑ – Ένδυμα ψυχής», η οποία προέκυψε από τις φωτογραφίες του Βαγγέλη Κύρη και την κεντητική τέχνη του Anatoli Georgiev (26 έργα –από τα 140 συνολικά– με φορεσιές από την Κρήτη και τη Μικρασία). Επισήμως η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 20/9, αλλά αναμένεται παράταση έως τα τέλη Οκτώβρη.
Info: Το Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας απέχει 22 χλμ. από το Ρέθυμνο. Τηλ. 28340-92501, mae.com, καθημερινά εκτός Τρίτης, 10.00-18.00.
5 Αλλιώτικη λίμνη Ζαρού: Ένας από τους πολλούς λόγους για τους οποίους η Κρήτη θεωρείται ένας ολόκληρος πλανήτης είναι οι λίμνες της. Δεν έχω αποφασίσει ακόμη αν η λίμνη Ζαρού, στις πλαγιές του Ψηλορείτη, αλλά στην επικράτεια του Ηρακλείου, είναι στ’ αλήθεια τόσο ενδιαφέρουσα, προσφέρει όμως μια διαφορετική εμπειρία, ειδικά αν συνδυαστεί με πεζοπορία προς το δάσος του Ρούβα, το μεγαλύτερο πρινοδάσος της Ευρώπης, όπως λέγεται. Οι πρίνοι του έχουν ξεπεράσει τη θαμνώδη μορφή και έχουν γίνει πραγματικά δέντρα. Υπάρχουν βέβαια και άλλα είδη, όπως τα σφεντάμια και η ενδημική αμπελιτσιά.
Αφού απολαύσετε μια γαλήνια βόλτα πέριξ της λίμνης, που δημιουργήθηκε το 1987 από τα νερά της πηγής Βοτόμου, ακολουθήστε το μονοπάτι προς το φαράγγι του Αγίου Νικολάου, το οποίο έπειτα από 5 χλμ. σας φέρνει στο δάσος του Ρούβα και στο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη. Στον διαμορφωμένο χώρο έχετε πολλές πιθανότητες να πετύχετε γλέντι των ντόπιων, που έρχονται εδώ για αναψυχή μέσω κακοτράχαλου χωματόδρομου. Μάλιστα, ο ναός γιορτάζει στις 23 Σεπτεμβρίου, οπότε θα πετύχετε και το πανηγύρι. Αν πάντως διαθέτετε τετρακίνητο όχημα, αξίζει να συνεχίσετε έως τα Ανώγεια, περνώντας ανάμεσα από τις εντυπωσιακές πλαγιές του Ψηλορείτη, σε άγρια τοπία με σπαστή πέτρα, απόλυτη ησυχία, εγκαταλελειμμένα μιτάτα, αετούς και κατσίκια που εξαφανίζονται εν ριπή οφθαλμού.
Info: Η λίμνη Ζαρού απέχει 50 χλμ. από την πόλη του Ηρακλείου.
Στο ονομαστό καφενείο του Γρυλιού στα Ανώγεια.
Από την Αθήνα θα ταξιδέψετε στη Σητεία αεροπορικώς με πτήσεις της Aegean (aegeanair.com), ενδεικτική τιμή από 70 ευρώ. Εναλλακτικά, ακτοπλοϊκώς από Πειραιά έως το Ηράκλειο, με πλοία των Minoan Lines (minoan.gr) και Blue Star Ferries (bluestarferries.com) σε 9 ώρες (από 36 ευρώ). Η Σητεία απέχει από το Ηράκλειο 125 χλμ. (2 ώρες οδικώς).
Για το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη θα ταξιδέψετε από την Αθήνα αεροπορικώς στα Χανιά ή στο Ηράκλειο με πτήσεις της Aegean Airlines και της Sky Express. Ενδεικτικές τιμές, από 78 ευρώ προς Χανιά ή από 53 ευρώ προς Ηράκλειο. Ακτοπλοϊκώς, επίσης μέσω Ηρακλείου (από 36 ευρώ) ή Χανίων (από 45 ευρώ), με πλοία των Minoan Lines και Blue Star Ferries, σε 9 ή 8 ώρες αντίστοιχα.
* Όλες οι τιμές αφορούν απλή μετάβαση.
Άσπρος Ποταμός
Πολλές μονάδες διαμονής διαφόρων τύπων διατίθενται στις περιοχές ενδιαφέροντος, ωστόσο στην επικράτεια Γεωπάρκου Σητείας ξεχωρίζουμε τον Άσπρο Ποταμό Houses (τηλ. 28430-51694, asprospotamos.gr, από 50 ευρώ. Το πρωινό χρεώνεται 8 ευρώ το άτομο), ένα εγκαταλελειμμένο μετόχι κοντά στον Μακρύγιαλο, το οποίο μετατράπηκε σε ξενώνα όπου ζεις σε σπιτάκια 300 ετών από χώμα και πέτρα, με οροφές από καλάμια και άχυρα – με φωτοβολταϊκό σύστημα για τις βασικές ανάγκες (ζεστό νερό), χωρίς πρίζες, με κεριά και λάμπες παραφίνης για φωτισμό. Επίσης, στην Κάτω Ζάκρο δείτε το Terra Minoika (τηλ. 28430-23739, terraminoika.com, από 130 ευρώ με πρωινό) με απλές βίλες σε πέτρινα κτίσματα. Οι δραστήριοι ιδιοκτήτες του είναι πρόθυμοι να σας συνοδεύσουν σε πεζοπορίες, αναρριχήσεις ή ακόμη και να σας διδάξουν κρητικούς χορούς.
Στην περιοχή του Γεωπάρκου Ψηλορείτη ξεχωρίζουμε το Έναγρον (τηλ. 28340-61611, enagron.gr, από 110 ευρώ με πρωινό), στο ιδιαίτερο χωριό Αξός, έναν οικοτουριστικό ξενώνα για διαμονή, φαγητό και πολλές δραστηριότητες εντός και εκτός αγροκτήματος – από πεζοπορίες έως μαθήματα μαγειρικής. Επίσης, στα Καψαλιανά, το Kapsaliana Village Hotel (τηλ. 28310-83400, kapsalianavillage.gr, από 195 ευρώ με πρωινό), μέλος των Ιστορικών Ξενοδοχείων της Ευρώπης, στον οικισμό-μετόχι κάποτε της Μονής Αρκαδίου, ο οποίος αναστηλώθηκε και εμπλουτίστηκε με νέα κτίρια, αποκτώντας πολυτελή δωμάτια και σουίτες, open cinema, πισίνα με μπαρ και εστιατόριο όπου διοργανώνονται και γευσιγνωσίες ή άλλες δραστηριότητες ανάλογα με την εποχή.
Ποιοτικό το φαγητό και στις δύο περιοχές, όπως και στην Κρήτη εν γένει. Προτιμήστε τα καφενεία στα χωριά για τις αληθινές, ταπεινές γεύσεις τους. Εμείς δοκιμάσαμε νοστιμότατα μαγειρευτά στον ξυλόφουρνο στην ταβέρνα Όασις (Καλό Νερό, τηλ. 6977-559603). Αρκετά κοντά βρίσκεται και η Σπηλιά του Δράκου (Αμμούδι, τηλ. 28430-51494), κλασική αξία στην περιοχή. Στην Κάτω Ζάκρο ξεχωρίσαμε την ταβέρνα του Νίκου Πλατανάκη (τηλ. 28430-26887).
Στην περιοχή Γεωπάρκου Ψηλορείτη θα βρείτε εξαιρετικό κρέας σε όλες τις ταβέρνες των Ανωγείων, όπως στον Αετό (τηλ. 28340-31262). Ωραία πιάτα και περιβάλλον στον Δρυμό (Πατσός, τηλ. 28330-61300) και στις Μοσχοβολιές (Μέρωνας, τηλ. 28330-22526).
Εικονογράφηση: Φίλιππος Αβραμίδης
Πηγή: kathimerini.gr
