Μία πόλη μοναδική ή μάλλον, για να ακριβολογούμε, δύο πόλεις, η Βούδα και η Πέστη, συνθέτουν τη σημερινή πρωτεύουσα της Ουγγαρίας, από τους πλέον δημοφιλείς προορισμούς ανάμεσα στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη. Μια πόλη, η ιστορία της οποίας χάνεται στα βάθη των αιώνων, με τη χρυσόσκονη από τον θρύλο να λαμπυρίζει στα νερά του Δούναβη, που αποτελεί το φυσικό σύνορο ανάμεσα στη Βούδα και την Πέστη.
Με το κομμουνιστικό παρελθόν να βαραίνει σαν σκιά τα μνημεία και τις ζωές των κατοίκων, η Βουδαπέστη αποτελεί ένα διαμάντι στο στέμμα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, με μοναδικά μνημεία και αρχιτεκτονήματα που έχουν συνδεθεί με σημαντικές ιστορικές στιγμές και προσωπικότητες που σημάδεψαν την πόλη. Διάσημη για τα κρύσταλλά της, για τις ομορφιές της και κυρίως για τις ιαματικές πηγές, που έχουν κάνει θρυλικά τα πάμπολα δημόσια και ιδιωτικά λουτρά της, η Βουδαπέστη αποτελεί μαγνήτη για εκατομμύρια κατοίκους από την Ευρώπη αλλά και κάθε γωνιά του κόσμου.
Σύμφωνα με τον θρύλο, τον δρόμο που οδήγησε τις αρχαίες φυλές των Ούγγρων, στις δύο πόλεις που έμελλε να ενωθούν σε μία, έδειξε ένα κοπάδι από τα μυθικά πουλιά “τούρουλ”. Αυτά ακριβώς που ξαφνιάζουν τον επισκέπτη που τα αντικρίζει στις δύο όχθες του Δούναβη. Δεσπόζουν σε μια από τις πιο παράξενες γέφυρες της πόλης, τη γέφυρα της Ελευθερίας, και κυριαρχούν στο τοπίο της πόλης από τα βασιλικά ανάκτορα. Η αρχαιολογική έρευνα έχει δείξει ότι το “σπέρμα” της πρώτης πόλης έπεσε από παλαιολιθικές φυλές για ευνόητους λόγους στη στρατηγική περιοχή του Δούναβη. Οι πρώτες αστικές δομές, όμως διαμορφώθηκαν πολύ αργότερα, περίπου στα 100 μ.Χ., στο σημείο όπου οι Ρωμαίοι ίδρυσαν την πόλη Ακουίνκουμ, όπου είχε την έδρα του ο αυτοκράτορας Αδριανός. Το ορόσημο αυτό ήταν τόσο σημαντικό για την αυτοκρατορία, που θεωρούταν το σύνορο της Ευρώπης.
Το 433, μετά από κυριαρχία τεσσάρων αιώνων, το προγεφύρωμα αυτό του ρωμαϊκού πολιτισμού παραδόθηκε στους Ούννους, οι οποίοι, υπό τον Αττίλα, κατέλαβαν την περιοχή, για να παραχωρήσουν τη θέση τους στους Γότθους, τους Λομβαρδούς και τους Αβαρούς, ως την έλευση των Μαγυάρων στα 896. Το πέρασμά τους από τα Ουράλια σε αυτή τη γωνιά της Ευρώπης έγινε με την καθοδήγηση του πρίγκιπα Αρπάντ. Όμως την πόλη, όπως τουλάχιστον τη γνωρίζουμε σήμερα, τη θεμελίωσε στη διπλή μορφή της, σαν Βούδα και σαν Πέστη, ο Στέφανος, ο οποίος βαπτίστηκε χριστιανός και άνοιξε μια λαμπρή σελίδα στην ιστορία της Βουδαπέστης. Τη μνήμη του τιμά ο καθεδρικός ναός της πόλης, σε μια από τις πιο διάσημες περιοχές της Βουδαπέστης, τη μοναδικής ομορφιάς συνοικία του Πύργου, στις εσχατιές της Βούδας, με εκπληκτική θέα στον Δούναβη αλλά και στον αριστοκρατικό καταπράσινο “λόφο των ρόδων”.
Η εισβολή των Τούρκων, που κυριάρχησαν στη Βούδα για 150 χρόνια, ανέτρεψε την εικόνα της ακμής, ως την απελευθέρωση από χριστιανικά στρατεύματα στα 1686, η οποία οδήγησε στην υποταγή της Ουγγαρίας στη δυναστεία των Αψβούργων. Οι μνήμες της ιστορίας είναι πανταχού παρούσες, από κάθε σχεδόν ιστορική περίοδο: από τα μνημεία ως τις εκκλησίες, και από τις γέφυρες που καταστράφηκαν στους παγκόσμιους πολέμους και ξαναχτίστηκαν ως τις μνήμες από το σοβιετικό παρελθόν, το οποίο προσπαθούν να εξορκίσουν οι Ούγγροι, έχοντας μαζέψει όλα τα κολοσσιαία σοβιετικά αγάλματα και εκθέτοντάς τα σε ένα πάρκο που συνοδεύεται από κάθε άλλο παρά κολακευτικά σχόλια στο πρώην σοβιετικό καθεστώς.
Το θρυλικό κοινοβούλιο
Το κοινοβούλιο αποτελεί, και όχι άδικα, το σύμβολο της Βουδαπέστης. Ορατό σχεδόν από κάθε σημείο του Δούναβη, είναι το μεγαλύτερο και εντυπωσιακότερο κτήριο ολόκληρης της Ουγγαρίας. Χτισμένο στην πλευρά της Πέστης, σε νεογοτθικό ρυθμό, ανακαλεί στη μνήμη το πρότυπό του, το κτήριο του κοινοβουλίου του Λονδίνου. Χτίστηκε ανάμεσα στο 1884 και το 1902, έχει μήκος 268 μέτρα και ύψος 96 μέτρα, ενώ αποτελείται από 691 αίθουσες. Μια ενδιαφέρουσα ιστορική λεπτομέρεια είναι ότι το κτήριο θεωρήθηκε σαν σύμβολο της κομμουνιστικής διακυβέρνησης με το κόκκινο αστέρι στον τρούλο του, και σήμερα είναι σύμβολο της Δημοκρατίας της Ουγγαρίας.
Ο λόφος Γκέλερτ
Σε ένα από τα πιο μαγευτικά σημεία της Βουδαπέστης, στην εσχατιά της Βούδας, ο ύψους 140 μέτρων λόφος είναι το σημείο απ’ όπου ανοίγει ο δρόμος για την πλέον πανοραμική θέα της, από την Ακρόπολη, τον χώρο όπου, σύμφωνα με τους θρύλους, προτιμούσαν οι μάγισσες για τις τελετές τους.
Το παγανιστικό παρελθόν έκλεισε με τον μαρτυρικό θάνατο του πρίγκιπα Βάτα, αδερφού του βασιλιά Στεφάνου, τον οποίο έριξαν οι ειδωλολάτρες, κλεισμένο μέσα σε ένα βαρέλι, στον Δούναβη, το 1046. Στη μνήμη του, ο λόφος πήρε το όνομά του και στη θέση τού μαρτυρίου του τοποθετήθηκε το εντυπωσιακό άγαλμα στα 1904.
Η Βούδα της ομορφιάς
Την εποχή του βασιλιά Ματθία, οι Ιταλοί ουμανιστές έλεγαν ότι η πιο ωραία πόλη στα πεδινά είναι η Φλωρεντία, στη θάλασσα η Βενετία και στους λόφους η Βούδα. Ο ίδιος ο βασιλιάς υπήρξε, όπως και οι Μέδικοι, γενναιόδωρος μαικήνας των γραμμάτων και της τέχνης, και χάρη σε αυτόν η πόλη απέκτησε τη φήμη της σαν ένα από τα στολίδια της Ευρώπης.
Τις μοναδικότητές της αντικρίζει ο επισκέπτης κυρίως περιδιαβαίνοντας την παλιά πόλη ή το “νυφοπάζαρο” της Βουδαπέστης, τον λεγόμενο “προμαχώνα των ψαράδων”, πλημμυρισμένο από τουρίστες και ντόπιους κάθε ώρα της ημέρας, αλλά κυρίως το σούρουπο, με τη μοναδική δύση του ήλιου να βάφει χρυσοπόρφυρα τα νερά του θρυλικού ποταμού.
Οι γέφυρες
Κοσμήματα της Βουδαπέστης αποτελούν οι γέφυρες που ενώνουν τη Βούδα και την Πέστη, που χωρίζει ο μαγευτικός Δούναβης. Η πιο γνωστή είναι η λεγόμενη “Των αλυσίδων”, η οποία χτίστηκε την περίοδο 1839-49 κατ' εντολή του κόμη Ίστβαν Σέτσενι. Η γέφυρα έχει μήκος 380 μέτρα και υποστηρίζεται από δύο εντυπωσιακούς πύργους. Το προγεφύρωμα της “Γέφυρας των αλυσίδων” φυλάσσεται από δύο μεγάλα πέτρινα λιοντάρια, φιλοτεχνημένα από τον Γιάνος Μάρστσακλο. Τα λιοντάρια αυτά έχουν μια ξεχωριστή ιστορία, καθώς, σύμφωνα με μια εκδοχή, ο καλλιτέχνης ήταν απογοητευμένος γιατί ξέχασε να βάλει γλώσσες στα λιοντάρια του και έτσι πνίγηκε στο ποτάμι. Στην πραγματικότητα όμως τα λιοντάρια έχουν γλώσσες, όμως αυτές μόνο μόλις και μετά βίας φαίνονται.
Από τις άλλες διάσημες γέφυρες του Δούναβη στη Βουδαπέστη είναι η γέφυρα “Μαργαρίτα”, η οποία χτίστηκε στο σημείο όπου ο Δούναβης ενώνεται πριν χωριστεί και πάλι σε δύο μέρη από το ομώνυμο νησί. Το εντυπωσιακό στοιχείο της είναι το ασυνήθιστο σχήμα V που έχει. Η μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα του κόσμου, την εποχή της, ήταν η γέφυρα “Ελισάβετ”, όνομα που πήρε από την αγαπημένη βασίλισσα των Ούγγρων. Κατασκευάστηκε μεταξύ 1897 και 1903.
Θρυλική είναι και η “Γέφυρα της Ελευθερίας”, η οποία χτίστηκε από το 1894 έως το 1899 και εγκαινιάστηκε από τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ, του οποίου το όνομα πήρε αρχικά. Το εντυπωσιακό στοιχείο της είναι τα περίφημα μυθικά πουλιά “τούρουλ”, που κάνουν την εμφάνισή τους και σε άλλα ιστορικά σημεία της Βουδαπέστης. Τα πουλιά αυτά θεωρείται ότι οδήγησαν τους Μαγιάρους στη σημερινή Ουγγαρία.
