Ένας από τους εντυπωσιακότερους και ιστορικότερους καθεδρικούς της Ευρώπης είναι εκείνος του Αγίου Στεφάνου στην «καρδιά» της αυστριακής πρωτεύουσας, της Βιέννης. Δεν είναι μονάχα ένα κορυφαίο μνημείο πίστης αλλά και ένα αριστούργημα της Ρωμανικής και Γοτθικής τέχνης, καθώς «ακροβατεί» ανάμεσα στους δύο ρυθμούς, με απαράμιλλης ομορφιάς γλυπτά, διακοσμητικά στοιχεία και βεβαίως αρχιτεκτονική.
Την ίδια στιγμή, αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή μνημεία όχι μόνο της Βιέννης, αλλά ολόκληρης της Αυστρίας, καθώς υποδέχεται κάθε χρόνο πάνω από ένα εκατομμύριο επισκέπτες.
Ο ναός είναι σημείο αναφοράς για την πανέμορφη πόλη, με τον μεγαλύτερο από τους πύργους της, ύψους 137 μέτρων, που κυριαρχεί στον ορίζοντα της Βιέννης, να αποτελεί ένα από τα ελάχιστα τμήματα της αρχικής κατασκευής του 14ου αιώνα που διασώθηκε από τους σφοδρούς βομβαρδισμούς κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ταυτόχρονα, ο πύργος, όπως και η πολύχρωμη στέγη του με τη μορφή ψηφιδωτού αποτελούν από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία του Καθεδρικού. Αυτή την αίσθηση του ψηφιδωτού τη δημιουργούν τα 230.000 κεραμικά πλακίδια τα οποία καλύπτουν μια έκταση 111 μέτρων.
Το «ψηφιδωτό» έχει έντονη συμβολική συμμαχία, απεικονίζοντας το σύμβολο της Δυναστείας των Αψβούργων, τον διπλό αετό, αλλά και τα σύμβολα, τα insignia της χώρας και της Βιέννης.
Η τεράστια προσπάθεια αναστήλωσης του Αγίου Στεφάνου, που διήρκεσε από το 1948 έως το 1962, μετατράπηκε σε ένα σύμβολο της εθνικής αναγέννησης της Αυστρίας από τις στάχτες της μεγάλης παγκόσμιας σφαγής με ένα αποτέλεσμα που ανακαλεί στη μνήμη το ιστορικό παρελθόν. Σήμερα ο ναός αποτελεί ένα πραγματικό μάθημα της γοτθικής αρχιτεκτονικής και τέχνης με τις άπειρες σελίδες να γεμίζουν από γλυπτά, ανάγλυφα, αντηρίδες και αψίδες δάση από κίονες και νευρώνες, που δίνουν το στίγμα της μεγαλοπρέπειας αυτού του εντυπωσιακού αρχιτεκτονικού ρυθμού, που σημάδεψε την ιστορία της μεσαιωνικής Ευρώπης.
Το Stephansdom, όπως ονομάζεται, με το dom να παραπέμπει στον καθεδρικό, κοινός τόπος για τα γοτθικά κτίσματα της Γηραιάς Ηπείρου, χαρακτηρίζεται από μια σειρά μοναδικότητες που συμβάλλουν στη διαιώνιση της φήμης του. Ο Άγιος Στέφανος κατασκευάστηκε πάνω στα ερείπια δύο παλαιότερων λατρευτικών κτισμάτων και καθαγιάστηκε το 1147. Ο μεγάλος πύργος ή οβελίσκος και η οροφή αντιπροσωπεύουν αιώνες ιστορίας και έχουν σημαδέψει πολλά ιστορικά γεγονότα της Βιέννης και της Αυστρίας. Ο νότιος πύργος ή “Στεφλ” αποτέλεσε για παράδειγμα το παρατηρητήριο κατά την πολιορκία της Βιέννης, ενώ οι καμπάνες του Καθεδρικού σηματοδότησαν μια καμπή στη ζωή του Μπετόβεν.
Λέγεται ότι ο μεγάλος συνθέτης ανακάλυψε ότι είχε χάσει τελείως την ακοή του όταν, περνώντας έξω από τον Καθεδρικό, δεν μπορούσε να ακούσει τις 23 καμπάνες του να χτυπούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη από αυτές, βάρους πάνω από δύο τόνους, είναι αφιερωμένη στην Παναγία και ονομάζεται Pummerin, αποτελώντας την πιο μεγάλη της χώρας και τη δεύτερη στην Ευρώπη, μετά από εκείνη του “Πέτρου” στο dom της Κολωνίας.
Από τα πιο σημαντικά αρχιτεκτονικά σημεία αναφοράς του Stephansdom είναι η ρωμανική κύρια είσοδός του, γνωστή ως “Πύλη των γιγάντων”. Το όνομα αυτό φυσικά και δεν ήταν τυχαίο, καθώς παραπέμπει στην ανακάλυψη ενός μηριαίου οστού μαστόδοντα, το οποίο βρέθηκε όταν θεμελιωνόταν ο βόρειος πύργος το 1443 και για χρόνια κρεμόταν πάνω από την είσοδο. Για τον λόγο αυτό δεν εκπλήσσει η διακόσμηση με μυθικά όντα, όπως δράκοντες.
Στον Καθεδρικό υπάρχουν δεκάδες παρεκκλήσια αφιερωμένα σε Αγίους, αλλά και πολλοί τάφοι, κατά τη συνήθεια της εποχής, σημαντικών μορφών της Βιέννης και της Αυστρίας. Στις κρύπτες φιλοξενούνται τα θνητά υπολείμματα Επισκόπων του ναού, ενώ στη λεγόμενη “Δουκική κρύπτη”, μέσα σε 78 μπρούτζινα αγγεία υπάρχουν τα λείψανα μελών της Δυναστείας των Αψβούργων.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΝΤΟΝ ΠΙΛΓΚΡΑΜ
Ο άμβωνας με το «αυτόγραφο»
Ένα από τα πολλά αριστουργήματα που κοσμούν τον καθεδρικό του Αγίου Στεφάνου στην “καρδιά” της Βιέννης, το εκπληκτικό Stephansdom, είναι ο μεγάλος λίθινος άμβωνας του 16ου αιώνα. Οι παραστάσεις που τον κοσμούν θεωρούνται από τα εκπληκτικότερα δείγματα της ύστερης γοτθικής τέχνης σε αυτόν τον καταστόλιστο ναό, που αποτελεί και την έδρα της Αρχιεπισκοπής της αυστριακής πρωτεύουσας.
Τα γλυπτά του άμβωνα θεωρούνται απαράμιλλής τέχνης και ομορφιάς, με πιο γνωστά εκείνα των τεσσάρων πατέρων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, του Αμβρόσιου, του Ιερώνυμου, του Γρηγορίου και του Αυγουστίνου. Επίσης, σε αυτόν υπάρχει ένα πρωτότυπο... “αυτόγραφο”, η αυτοπροσωπογραφία του γλύπτη, του Αντόν Πίλγκραμ, ο οποίος εικονίζεται κάτω από τη γυριστή σκάλα του άμβωνα, με το σύμβολο της τέχνης του στο χέρι, να κοιτάζει έξω από ένα παράθυρο. Η απεικόνιση αυτή θεωρείται κομβικής σημασίας και για την καριέρα του ίδιου του μαέστρου, καθώς σε αυτό το χρονικό “σκαλοπάτι” προς την Αναγέννηση έπαψε πια να είναι ένας ανώνυμος καλλιτέχνης και απέκτησε τη φήμη που του χάρισε μια θέση στην αιωνιότητα.
Από τα πιο σημαντικά λατρευτικά κειμήλια που βρίσκονται στον ναό είναι και η βυζαντινής τεχνοτροπίας λεγόμενη Μαντόνα του Πετς, η οποία, σύμφωνα με τον θρύλο, δάκρυζε όταν η Βιέννη πολιορκείτο από τους Τούρκους.
