«Παιδιά, ετοιμαστείτε να βγάλουμε μια σέλφι» ακούμε συχνά-πυκνά εμείς οι μεγαλύτεροι, στις νεανικές παρέες, και παρακολουθούμε με απορία και έκπληξη τις περισσότερες φορές τα παιδιά μας να αυτοφωτογραφίζονται και να αναρτούν τις φωτογραφίες τους, ακόμα και σε προσωπικές στιγμές, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και δεν είναι μόνο η νέα γενιά που επιδίδεται με μανία σε αυτό το αμερικανόφερτο "σπορ", αλλά και οι μέσης και μεγάλης ηλικίας φίλοι μας, που έχουν εξοικειωθεί με την τεχνολογία.
Το εκτυφλωτικό φως της κάμερας του υπερσύγχρονου κινητού αστράφτει μέσα στη νύχτα, καθώς η μια φωτογραφία διαδέχεται την άλλη, και οι πόζες των αγοριών και των κοριτσιών μπροστά μας γίνονται όλο και πιο περίεργες ή ακόμη και επικίνδυνες, με αρκετή δόση ρίσκου.
Στα πρόσωπά τους υπάρχει ωστόσο η ικανοποίηση ότι πέτυχαν κάτι σπουδαίο, γιατί η άμεση ανάρτηση των φωτογραφιών τους στο διαδίκτυο, μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φέρνει γρήγορα το αίσθημα της αποδοχής και της επιβεβαίωσης. Αυτό επιζητούν...
Φαίνεται ότι αυτή η ρημάδα η τεχνολογία έχει εισχωρήσει ύπουλα και αθόρυβα στη ζωή μας, δίχως εμείς, τα ανυποψίαστα όντα, να το συνειδητοποιήσουμε. Πλέον αδυνατούμε να απολαύσουμε την παραμικρή μας στιγμή, αν δεν προηγηθεί μια φωτογραφία.
Η νέα γενιά εξαρτάται ολοκληρωτικά πια από μια οθόνη. Όλοι γνωρίζουν τα πάντα για όλους χάρη στην αγαπημένη μας διαδικτυακή "κουτσομπόλα". Φυσικά και είναι παραδεκτό απ' όλους ότι η τεχνολογία είναι άκρως απαραίτητη σήμερα για ποικίλους λόγους. Πολλοί όμως είναι κάθετα αντίθετοι με την αλόγιστη χρήση της, αφού οι συνέπειες που επιφέρει είναι απρόβλεπτες.
Ψυχοπαθολογία
Η νεαρή παιδοψυχολόγος κ. Βασιλική Καρκανιά μάς ανέλυσε τη νεανική αυτή μόδα, που έχει εισχωρήσει με βίαιο τρόπο στην ελληνική κοινωνία, και έβαλε το φαινόμενο αυτό στην πραγματική του διάσταση.
«Selfies, μια από τις πιο γνωστές και διαδεδομένες λέξεις των τελευταίων χρόνων, η μόδα της αυτοφωτογράφησης, που μερικές φορές φτάνει στα όρια της εμμονής. Νεαρά κυρίως άτομα, που ψάχνουν την τέλεια λήψη, δοκιμάζοντας γκριμάτσες που παίρνουν πλέον συγκεκριμένες ονομασίες (duckface κ.ά.) και αναρτούνται στο διαδίκτυο ανά δευτερόλεπτο.
Η συζήτηση στην επιστημονική κοινότητα αφορά κατά πόσο η έντονη ενασχόληση με τις selfies μπορεί να αποτελεί ένα ναρκισσιστικό σύμπτωμα μιας διαταραχής, την έκφραση δηλαδή μιας ψυχοπαθολογίας, ενώ γίνεται λόγος για τις μετέπειτα συνέπειες αυτής της τάσης.
Στην πραγματικότητα, είναι πολύ νωρίς για να υποστηριχτεί ερευνητικά η σύνδεση αυτής της μόδας με κάποια διαταραχή. Τα παιδιά και κυρίως οι έφηβοι ξεκινούν να δοκιμάζουν την αυτοφωτογράφηση, μιμούμενοι ο ένας τον άλλον, κυρίως λόγω της ανάγκης τους για αποδοχή από τους συνομηλίκους. Αναρτούν φωτογραφίες στο facebook περιμένοντας να δουν την ανταπόκριση των άλλων, κι όσο πιο πολλά τα "Likes" τόσο πιο μεγάλη η απόδειξη ότι είναι αγαπητοί από τους συμμαθητές τους και άρα έτοιμοι να τους αντιμετωπίσουν και στην καθημερινότητα του σχολείου», μας είπε η κ. Βασιλική Καρκανιά.
Επιπτώσεις
«Αυτός είναι πλέον ένας ασφαλής τρόπος έκθεσης, καθώς γνωρίζουμε ότι στις ευαίσθητες ηλικίες της εφηβείας, η εμφάνιση έχει συχνά τον πρώτο ρόλο. Με μια επεξεργασμένη selfie, με τα γνωστά φίλτρα, ο έφηβος μπορεί να παρουσιάσει τον εαυτό του όπως θα ήθελε να τον δουν οι γύρω του (σβησμένα σπυράκια, αλλαγμένα χρώματα, κολακευτική ή και προκλητική πόζα) και να αποκτήσει ένα δυναμισμό, έχοντας προετοιμάσει αρκετά αυτήν την εικόνα. Οι πιθανές επιπτώσεις αυτού του φαινομένου τώρα μελετούνται, και θα χρειαστούν ίσως κάποια χρόνια για να μιλήσουμε με σιγουριά.
Δεν είμαι αντίθετη σε αυτή τη μόδα, όταν υπάρχει το μέτρο. Το παιδί νιώθει ασφάλεια όταν παρουσιάζει τον εαυτό του στην "καλή του στιγμή" και μπορεί να δεχτεί τα θετικά σχόλια, παρ' όλα αυτά θα πρέπει να τονιστεί και η άλλη πλευρά, όπου περίεργες ή προκλητικές φωτογραφίες μπορεί να οδηγήσουν στο γνωστό cyberbullying ή ακόμα και στο να εμπλακούν τα παιδιά μας με αγνώστους.
Οι νέοι πρέπει να έχουν στο νου τους τις προεκτάσεις του φαινομένου, να μη βλέπουν με ανταγωνισμό τις selfies, και ποιος είχε τα περισσότερα likes, συνδέοντας το γεγονός με την προσωπικότητά τους την ίδια. Οι φωτογραφίες μπορούν να είναι για δική μας χρήση και όχι να κοινοποιούνται με εμμονή, καταλαμβάνοντας την κύρια ενασχόληση των παιδιών μέσα στη μέρα», καταλήγει η παιδοψυχολόγος κ. Βασιλική Καρκανιά.
Μορφή εμμονής
Από τη δική της πλευρά, η ψυχολόγος κ. Σταυρούλα Δελημπαλνταδάκη, σχολιάζοντας τη μόδα της αυτοφωτογράφησης, υποστηρίζει ότι «αποτελεί μια σύγχρονη μορφή εμμονής αυτή η μόδα της εποχής μας. Είναι δύσκολο να πείσουμε τα παιδιά σήμερα να μη δημοσιοποιούν προσωπικές τους στιγμές στο διαδίκτυο, γιατί τα περισσότερα από αυτά έχουν δει τους ίδιους τους γονείς τους να επιδίδονται σε αυτό το ηλεκτρονικό "σπορ".
Και τα αγόρια και τα κορίτσια ασχολούνται καθημερινά και μετά μανίας με τις selfies, ανταγωνίζονται μεταξύ τους, ρισκάρουν πολλές φορές, ποζάροντας σε επικίνδυνα μέρη, και το κάνουν για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των άλλων, θεωρώντας ότι έτσι κερδίζουν την αποδοχή τους.
Πολλές φορές επιδίδονται σε extreme φωτογραφίσεις, πράγμα που στο τέλος καταλήγει κάποιες φορές ακόμα και σε εθισμό, που έχει στόχο την αυτοεπιβεβαίωση. Πολλά παιδιά χαμηλών τόνων προβάλουν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα τελείως διαφορετικό προφίλ, για παράδειγμα του δυναμικού νέου, ζώντας στην ουσία μια παράλληλη διαδικτυακή ζωή, που απέχει πάρα πολύ από την πραγματική.
Θέλει δουλειά και πολλή προσπάθεια για να ξεκολλήσουμε τους νέους μας από την υπερβολική χρήση και την έκθεσή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», καταλήγει η κ. Σταυρούλα Δελημπαλνταδάκη.
ΑΥΤΟΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ
Τι λένε οι νέοι...
Τα παιδιά που ασχολούνται με τη μόδα της αυτοφωτογράφησης και κοινοποιούν τις φωτογραφίες τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν να γνωρίζουν τους κινδύνους που υπάρχουν.
«Ξέρουμε ότι αυτή η μόδα ξεκίνησε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Αμερικής και ακολούθησε αμέσως η Ιαπωνία. Σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει το μέτρο, η μόδα αυτή γίνεται επικίνδυνη. Τα τελευταία χρόνια ξέρω ότι έχουν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι στην προσπάθειά τους να φωτογραφηθούν σε επικίνδυνες πόζες, από εκείνους που έχουν πέσει θύματα καρχαρία.
Έχει γίνει πια τρόπος ζωής το διαδίκτυο για τη νέα γενιά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε μας ακολουθούν και οι μεγαλύτεροι. Πιστεύω ότι πολλοί μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ζουν μια παράλληλη ζωή, την οποία δεν μπορούν να ζήσουν στην πραγματικότητα», μας είπε ο νεαρός φαρμακοποιός κ. Στάθης Κεβρεκίδης.
Ο νεαρός οικονομολόγος κ. Κωστής Γιανναδάκης είναι από τους νέους που ασχολούνται καθημερινά με τη μόδα των selfies.
«Φανταστείτε ότι για να μπορούμε να φωτογραφιζόμαστε όλα τα παιδιά της παρέας μαζί, και προκειμένου να μη μένει έξω από το πλάνο κάποιος κάθε φορά, παραγγείλαμε στην Αμερική ένα ειδικό πτυσσόμενο selfie stick, το οποίο έχει άνοιγμα 80 πόντων, και μας επιτρέπει να βγάζουμε καλύτερες φωτογραφίες χωρίς απουσίες.
Δε νομίζω ότι με αυτό που μας αρέσει να κάνουμε παραβιάζουμε την ιδιωτικότητα κανενός, από τη στιγμή που δε δημοσιεύουμε εικόνες στις οποίες υπάρχει το στοιχείο της χυδαιότητας.
Νιώθουμε ικανοποίηση να είμαστε με καλούς μας φίλους και να απαθανατίζουμε τις ωραίες μας στιγμές. Με αυτόν τον τρόπο κρατάμε ένα ανεξίτηλο ψηφιακό αρχείο, που μπορούμε να το έχουμε μέχρι τα γεράματά μας. Δεν είναι μια φωτογραφία στο χαρτί που θα ξεθωριάσει ή θα σκιστεί από μια απροσεξία. Δεν είναι, εκτιμώ, μια μόδα που θα περάσει εύκολα και θα ξεχαστεί, γιατί εξαπλώνεται και στις μεγαλύτερες ηλικίες», είπε ο οικονομολόγος κ. Κωστής Γιανναδάκης.
Νίκος Πετάσης
