«Ποιος βλέπει Eurovision;» διερωτώνται πολλοί τα τελευταία χρόνια, μιας και ο μεγάλος μουσικός διαγωνισμός δεν χαίρει της απήχησης που είχε κάποτε.
Αρκετά χρόνια πριν, ήταν λόγος συγκέντρωσης σε φιλικά σπίτια, με εκατομμύρια τηλεθεατές να αναμένουν τον νικητή του μεγάλου τελικού. Πολλοί καλλιτέχνες αναδείχθηκαν από τη συμμετοχή τους στον διαγωνισμό, ενώ το αίσθημα της συλλογικότητας ενός έθνους μέσα από τη μουσική, είναι κάτι που λείπει τα τελευταία χρόνια, αφού η διοργάνωση έχει αλλάξει, κατευθυνόμενη προς τη «νέα τάξη των πραγμάτων».
Όπως όλα, έτσι και αυτός ο θεσμός ακολούθησε την «ποπ κουλτούρα» και λίγα από τα τραγούδια που στέλνουν οι συμμετέχουσες χώρες, μένουν χαραγμένα στη μνήμη όπως το «Number One» της Έλενας Παπαρίζου ή το «Wild Dancers» της Ρουσλάνα – επιτυχίες που μέχρι και σήμερα ανήκουν στη βασική λίστα αναπαραγωγής των νυχτερινών κέντρων διασκέδασης, σύμφωνα με το protothema.gr.
Τι άλλαξε
Κάποτε τα ευρωπαϊκά κράτη προωθούσαν τη δική τους κουλτούρα με το στοιχείο της παράδοσης να ρέει άφθονο στη μεγάλη μουσική σκηνή και να δημιουργείται ένα «ουράνιο τόξο» πολιτισμικών στοιχείων. Αυτό πλέον εκλείπει.
Η νέα «μόδα» και οι επιρροές του αμερικάνικού ιδεώδους ανέτρεψαν τις προϋποθέσεις που θα έκριναν, αν ένα κομμάτι είναι «έτοιμο» να έχει θέση στον διαγωνισμό. Το ποπ στοιχείο εισχώρησε με έναν τρόπο, που πλέον ο ρυθμός δεν ξεχωρίζει πολύ από ένα κομμάτι της Dua Lipa ή της Ριάνα. Αρκετές αποστολές παρακολουθούν ό,τι «τρεντάρει» και δημιουργούν ένα τραγούδι με βάση το επίκαιρο και το viral.
Παράλληλα, ο θεσμός έχει ουκ ολίγες φορές επικριθεί για την ενθρόνιση του πολιτικού στοιχείου, τόσο στο περιεχόμενο των τραγουδιών, όσο και στη διαδικασία της βαθμολογίας. Τo 2016 λόγου χάρη, η νίκη της Ουκρανίας με το τραγούδι «1944» της Τζαμάλα - μια αναφορά στην απέλαση των Τατάρων της Κριμαίας από τη Σοβιετική Ένωση- θεωρήθηκε ως πολιτικά φορτισμένη επιλογή και προκάλεσε διαμάχη μεταξύ πολλών τηλεθεατών, μιας και το κομμάτι δεν άρεσε στην πλειοψηφία.
Κάτι τέτοιες μέρες λοιπόν, όλοι νοσταλγούν την… παλιά καλή Eurovision, η νίκη στην οποία θα μπορούσε να βγάλει στους δρόμους της Ελλάδας χιλιάδες κόσμου, με το τοπίο να θυμίζει στιγμές Euro 2004.
Τραγούδια που κέρδισαν και μη, performances που αποθεωθήκαν από το κοινό και δυνατές ερμηνείες, έφεραν τον κάποτε ταπεινό ευρωπαϊκό μουσικό διαγωνισμό να γίνεται πλέον συγκρίσιμος και συχνά να υπερέχει άλλων ομοίων του.
Μερικές από τις πιο αξέχαστες στιγμές στην ιστορία Eurovision
Η νικητήρια εμφάνιση των ABBA
Η αρχή έγινε το 1974, όταν οι ΑΒΒΑ τραγούδησαν το «Waterloo» για λογαριασμό της Σουηδίας και έφεραν τη μεγάλη νίκη, που λίγοι αμφισβήτησαν. Το κομμάτι έγινε αμέσως επιτυχία και η εμφάνισή τους στη σκηνή της Eurovision εδραίωσε τη θέση τους ως ένα από τα μεγαλύτερα συγκροτήματα στον κόσμο. Οι πιασάρικες μελωδίες και τα αξιομνημόνευτα κοστούμια των ABBA έχουν γίνει έκτοτε συνώνυμα της Eurovision, ενώ η νίκη του συγκροτήματος δημιούργησε ένα ασφαλές πεδίο ανέλιξης για ανερχόμενους καλλιτέχνες.
Η ιστορική νίκη της Ντάνια Ιντερνάσιοναλ
Μερικά χρόνια αργότερα, το 1998, η Ισραηλινή Ντάντα Ιντερνάσιοναλ έρχεται να γράψει ιστορία και να γίνει η πρώτη τρανσέξουαλ ερμηνεύτρια που διακρίθηκε σε έναν τέτοιου βεληνεκούς διαγωνισμό, μετά τη συντριπτική νίκη της με το «Diva». Τα δυναμικά φωνητικά και η τολμηρή σκηνική παρουσία της Ντάνα καθήλωσαν το κοινό του Μπέρμιγχαμ και η νίκη της έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα αποδοχής και ενσωμάτωσης. Αυτή η νίκη αποτέλεσε ορόσημο στην ιστορία της Eurovision και βοήθησε να ανοίξει ο δρόμος για άλλους ΛΟΑΤΚΙ+ καλλιτέχνες να λάβουν μέρος στον διαγωνισμό. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η Ντάνα Ιντερνάσιοναλ, είναι η μοναδική έως τώρα διαγωνιζόμενη, που άλλαξε δύο ρούχα τη βραδιά του τελικού. Στο διαγωνιστικό κομμάτι εμφανίστηκε με ένα γυαλιστερό φόρεμα, ενώ στο τέλος και μετά τη νίκη της, βγήκε να τραγουδήσει με διαφορετικό φόρεμα και το σήμα κατατεθέν της, το εμβληματικό μπολερό με χρωματιστά φτερά.
H Σερτάμπ, το «Everyway That I Can» και η ιστορική νίκη για την Τουρκία
Την αρχή στη «χρυσή» δεκαετία της Eurovision έκανε η Σερτάμπ από την Τουρκία το 2003. Το «Everyway That I Can» και η σκηνική παρουσία της εκρηκτικής Τουρκάλας έφεραν την πρώτη και μοναδική νίκη της Τουρκίας στον διαγωνισμό. Ο συνδυασμός της ποπ μουσικής με παραδοσιακούς ήχους από την πατρίδα της - η «συνταγή» της επιτυχίας για τη Eurovision τότε- αλλά και η performance της Σερτάμπ έφεραν το «μαύρο πρόβατο» του διαγωνισμού στην «κορυφή». Δεμένη κυριολεκτικά με τις χορεύτριές της από τις μακριές άκρες του φορέματός της, αλλά και με το εύρος της φωνητικής της δεινότητας, η Σερτάμπ πρωτοπόρησε και «μάγεψε» την Ευρώπη του 2003.
Η εκρηκτική Ρουσλάνα «συνέτριψε» τους αντιπάλους της στον διαγωνισμό
Μπορεί να μην υπήρχε ακόμη το «παιχνίδι» των στοιχημάτων τόσο έντονα, αλλά έναν χρόνο πριν τον θρίαμβο της Έλενας Παπαρίζου, το 2004, η νίκη της Ρουσλάνα ήταν κοινό μυστικό, από τη στιγμή που κυκλοφόρησε το «Wild Dancers». Όταν δε, ολοκλήρωσε και την performance της στον ημιτελικό, η κορυφή για την Ουκρανία ήταν λίγο πολύ δεδομένη. Η καθηλωτική ερμηνεία και η μεταδοτική ενέργεια της Ρουσλάνα κέρδισαν το κοινό και η νίκη της βοήθησε να μπει η Ουκρανία στον παγκόσμιο χάρτη, ως υπολογίσιμη πλέον δύναμη στον κόσμο της μουσικής βιομηχανίας. Μέχρι και σήμερα, το τραγούδι βρίσκεται σε κάθε λίστα πάρτι και μουσικών events.
Ο ποντιακός χορός της Έλενας Παπαρίζου
Το 2005, η ελληνική συμμετοχή τα είχε όλα. Ενέργεια, παράδοση, ένταση και έναν θρίαμβο πρωτόγνωρο για την Ελλάδα. Η Έλενα Παπαρίζου ανέβηκε στη σκηνή του Κιέβου και μέσα σε λίγες ώρες έγινε μία μεγάλη σταρ, πέρα από την πατρίδα της και για τις υπόλοιπες χώρες εντός ή εκτός διαγωνισμού. Η ερμηνεία της, ο χορός και το ταπεραμέντο της σχολιάστηκαν από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, ως μία από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές της Eurovision.
Το «My Number One» ήταν κάτι περισσότερο από ένα πιασάρικο κομμάτι, καθώς είχε μια βαθύτερη σημασία για την Ελλάδα. Μετά από χρόνια απογοητευτικών αποτελεσμάτων στη Eurovision, η χώρα ανυπομονούσε να κερδίσει τον διαγωνισμό και να αποδείξει τη μουσική της δεινότητα στον κόσμο. Εκείνο που έκανε την εμφάνιση της Παπαρίζου να ξεχωρίσει, ήταν ότι η σέξι εμφάνιση και τα δυνατά φωνητικά στοιχεία συμπορεύτηκαν με την παράδοση. Ο ποντιακός χορός της έκανε την ανατροπή και οι πιθανότητες να χάσει αυτόν τον διαγωνισμό ήταν ελάχιστες.
Όταν «πλημμύρισε» το κέντρο της Αθήνας για τη Eurovision
Την 21η Μαΐου δύσκολα θα την ξεχάσουν τα μέσα ενημέρωσης της εποχής, καθώς ήταν η πρώτη φορά που πλήθος κόσμου «ξεχύθηκε» στους δρόμους να πανηγυρίσει για ένα τέτοιο γεγονός. Eurofans και μη- έγιναν ένα και «πλημμύρισαν» το κέντρο της Αθήνας με τα πλάνα από την πλατεία Συντάγματος από εκείνο το βράδυ, να έχουν μείνει αλησμόνητα. Οι Έλληνες που πανηγύρισαν τη νίκη του «My Number One» κρατώντας στα χέρια τους ελληνικές σημαίες, ήταν το «viral» της επικαιρότητας σε κάθε ευρωπαϊκό μέσο.
Ο Νορβηγός Ρίμπακ που έκανε το βιολί... μόδα
Το 2009 η 1η θέση ήταν «πιασμένη» από τον Αλεξάντερ Ρίμπακ, πριν καν τους ημιτελικούς. Το τραγούδι της Νορβηγίας αγαπήθηκε από την πρώτη στιγμή και το κοινό επιβεβαίωσε ότι ήταν το απόλυτο φαβορί εκείνης της χρονιάς.
Ο 23χρονος τότε Ρίμπακ «μόχθησε» επί σκηνής, αλλά κατάφερε να κάνει όλη την Ευρώπη να χορεύει υπό τους ήχους του «Fairytale». Τραγούδησε, έπαιξε βιολί και συνόδευσε τις δύο ξανθιές συμπατριώτισσές του, αλλά και τους χορευτές του. Το «πάντρεμα» του ποπ με το κλασικό στοιχείο, αποτέλεσε έμπνευση για μελλοντικούς διαγωνιζόμενους, ενώ το βιολί έγινε από τα πιο επικρατέστερα μουσικά όργανα στη σκηνή, τα επόμενα χρόνια.
Η νίκη των «τεράτων» Lordi - ωδή στη ροκ
Η νίκη των Lordi αποτελεί μία από τις ιστορικές στιγμές του διαγωνισμού. Το μασκαρεμένο συγκρότημα των «τεράτων» από τη Φινλανδία έδωσε ένα από τα πιο εμβληματικά σόου όλων των εποχών στην Ελλάδα. Απέσπασαν 262 βαθμούς -βαθμολογία ρεκόρ για εκείνη την εποχή.
Παρέκκλινε από τα συνηθισμένα της Eurovision, εξύμνησε την ροκ μουσική σκηνή και άνοιξε ξανά το ζήτημα της ποικιλομορφίας των τραγουδιών, με πολλούς άλλους καλλιτέχνες να βαδίζουν μεταγενέστερα, στα χνάρια τους.
Η «ευφορία» της Loreen κατεβάζει αυλαία
Έκφραση, αυτοπεποίθηση και φωνή. Αυτά ήταν αρκετά για να φέρουν στη «λιτή» Loreen από τη Σουηδία τη νίκη το 2012. Η τραγουδίστρια, που πολύ πιθανό να πάρει και φέτος την πρωτιά με το «Tattoo», δεν χρειάζεται χορευτές και πολλές «πληροφορίες» στη σκηνή.
Όταν ερμήνευσε το «Euphoria» πριν 11 χρόνια, η ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα και οι έντονες εκφραστικές κινήσεις της «κλείδωσαν» και η φωνή της «απλώθηκε» σε ολόκληρο το Crystal Hall του Μπακού, με το κοινό να ανατριχιάζει.
Έκτοτε, η Eurovision άρχισε να μεταμορφώνεται σε μία αρένα πολιτικοκοινωνικών μηνυμάτων, με τα τραγούδια που ξεχωρίζουν να λιγοστεύουν ολοένα και πιο πολύ.
Η «γυναίκα με τα μούσια» Κοντσίτα Βουρστ νικά
Το 2014 ο διαγωνισμός είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει μορφή. Πολλές από τις αποστολές επεδίωκαν να φέρουν με τη μουσική τους κοινωνικά μηνύματα. Η διαφορετικότητα ήταν ένα από αυτά, με το κοινό τον ΛΟΑΤKΙ+ να αποκτά δικούς του εκπροσώπους στη μεγάλη μουσική σκηνή.
Η drag queen, Κοντσίτα Βουρστ, εκπροσώπησε την Αυστρία και κέρδισε για λογαριασμό της πατρίδας της τη Eurovision εκείνης της χρονιάς. Η δυναμική ερμηνεία της Βουρστ με το «Rise Like a Phoenix» αποτέλεσε «κραυγή» στο πεδίο μιας «μουσικής για όλους», καθώς η τραγουδίστρια χρησιμοποίησε αργότερα τη νίκη της αλλά και την διαδικτυακή πλατφόρμα της, για να προωθήσει την αποδοχή της διαφορετικότητας.
Οι Maneskin κράτησαν αναμμένη τη «σπίθα»
Το 2021 οι Maneskin θύμισαν στιγμές παλιάς Eurovision. Με ένα glam rock κομμάτι κατέκτησαν την κορυφή, ενώ η φήμη του συγκροτήματος δεν άργησε να απογειωθεί. Με θράσος και περίσσεια ενέργεια η παρέα των 22χρονων από την Ιταλία έκανε «θόρυβο» στη σκηνή του Ρότερνταμ και κέρδισε. Για τα αντισυμβατικά κοστούμια, το «Zitti e Buoni» και τη φωνή του Νταμιάνο Νταβίντ, το κοινό έδωσε στην Ιταλία το τρόπαιο και στους «απογοητευμένους» με τη Eurovision μια ελπίδα.
