Με περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο χρήστες κάθε μήνα, είναι ευνόητο ότι το TikTok έχει κατακτήσει τον κόσμο, επτά χρόνια μετά τη δημιουργία του. Παρ' όλα αυτά, όπως συμβαίνει με τόσες πολλές εφαρμογές μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δεν είναι όλα ρόδινα.
Κατά συνέπεια, το TikTok έχει μια σκοτεινή πλευρά που ενδεχομένως να σας κάνει να σκεφτείτε δύο φορές για τη χρήση της εφαρμογής. Ως εκ τούτου, το «Make Use Of» παραθέτει επτά λόγους για τους οποίους η εν λόγω ψηφιακή πλατφόρμα είναι κακή για όλους.
Η κινεζική επιρροή προκαλεί ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής
Mία από τις μεγαλύτερες διαμάχες γύρω από το TikTok είναι η επιρροή της μητρικής του εταιρείας, του κινεζικού τεχνολογικού γίγαντα της ByteDance. Δεδομένης της στενής σχέσης μεταξύ της κινεζικής κυβέρνησης και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα, υπάρχουν ανησυχίες ότι το TikTok θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για την κινεζική κυβέρνηση, με στόχο τη συλλογή και την εκμετάλλευση δεδομένων των χρηστών ή τη διάδοση προπαγάνδας.
Μάλιστα, τον Ιούνιο του 2020, η Ινδία ηγήθηκε των χωρών που απαγόρευσαν το TikTok, αφού η κυβέρνηση δήλωσε ότι η εφαρμογή ήταν «επιζήμια για την κυριαρχία και την ακεραιότητα της Ινδίας, την άμυνα της Ινδίας, την ασφάλεια του κράτους και τη δημόσια τάξη», σύμφωνα με το ieidiseis.gr. Ακόμα, την ίδια χρονιά, το Reuters είχε αναφέρει ότι το TikTok θα «αποσυρόταν» από το Χονγκ Κονγκ ύστερα από ζητήματα που περιβάλλουν την περιοχή. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έφτασε μια ανάσα από την απαγόρευση του TikTok, τον Αύγουστο του 2020, αφού ο – τότε – Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ότι είχε αποδείξεις ότι η ByteDance «μπορεί να αναλάβει δράση που απειλεί να βλάψει την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ».
Επιπλέον, τον Δεκέμβριο του 2022, οι ΗΠΑ απαγόρευσαν το TikTok σε όλες τις ομοσπονδιακές κυβερνητικές συσκευές, σύμφωνα με τον «Guardian». Συν τοις άλλοις, το 2022, το BBC ανακοίνωσε ότι το Αφγανιστάν, που διοικείται από τους Ταλιμπάν, απαγόρευσε το TikTok επειδή «παρασύρει τους Αφγανούς νέους».
Αυτές οι αντιπαραθέσεις έχουν οδηγήσει σε αυξημένο ρυθμιστικό έλεγχο, με αρκετές χώρες να εξετάζουν το ενδεχόμενο να απαγορεύσουν την εφαρμογή ή, έστω, να περιορίσουν τη χρήση της. Το TikTok έχει υποστηρίξει ότι «είναι μια ουδέτερη και ανεξάρτητη εταιρεία» και ότι «αποθηκεύει τα δεδομένα των χρηστών στις ΗΠΑ και στη Σιγκαπούρη και όχι στην Κίνα». Ωστόσο, η διαμάχη γύρω από την κινεζική επιρροή στο TikTok παραμένει ένα σημαντικό ζήτημα και η εταιρεία πιθανότατα θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει ελέγχους και προκλήσεις κατά τα επόμενα χρόνια.
Οι κίνδυνοι του TikTok για τον εγκέφαλό σας
Επισημαίνεται ότι η μορφή των σύντομων βίντεο του TikTok έχει συνδεθεί με μειωμένη διάρκεια προσοχής, όταν η εφαρμογή χρησιμοποιείται για περισσότερα από 90 λεπτά την ημέρα, σύμφωνα με σχετική έρευνα του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Δανίας που δημοσιεύθηκε στο «Nature Communications» και αφορούσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις ψηφιακές πλατφόρμες.
Το πρόβλημα έγινε τόσο σοβαρό που το TikTok αναγκάστηκε να λάβει μέτρα. Η εταιρεία προσέλαβε influencers για να ζητούν από τους χρήστες να κάνουν διαλείμματα και δημιούργησε αναδυόμενες προειδοποιήσεις για να ενθαρρύνει τους χρήστες να σταματήσουν το scrolling. Αν και η χρήση μιας εφαρμογής που βλάπτει τον εγκέφαλό σας, σαφώς και δεν είναι καλή, το ζήτημα είναι ιδιαίτερα σχετικό με το TikTok λόγω των δημογραφικών του χαρακτηριστικών.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του TikTok που δημοσίευσε η Wallaroo Media, πάνω από το 60% των χρηστών του ανήκει στην «Gen Z», δηλαδή είναι κάπου μεταξύ 11 και 26 ετών – και ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν αναπτύσσεται πλήρως μέχρι την ηλικία των 25 ετών.
Το TikTok είναι γεμάτο με λογοκρισία
Η λογοκρισία είναι διάχυτη σε όλη την πλατφόρμα του TikTok. Για παράδειγμα, το πρόβλημα γύρω από την αφαίρεση των tags (ετικετών) έχει οδηγήσει ορισμένες ήδη περιθωριοποιημένες κοινότητες στο να αποκλειστούν ακόμα περισσότερο. Οι χρήστες που διαμαρτυρήθηκαν για τον ρατσισμό στα βίντεό τους, ανέφεραν πτώση της δημοτικότητας του υπόλοιπου περιεχομένου τους. Δεν υπάρχει κατάλογος απαγορευμένων λέξεων ή φράσεων. Ακόμα, δεν είναι σαφές αν η ομάδα των συντονιστών της πλατφόρμας διοικείται από μηχανές με τεχνητή νοημοσύνη ή από ανθρώπους.
Πάντως, αν νομίζετε ότι όλα αυτά είναι φήμες, σκεφτείτε το ξανά. Συγκεκριμένα, τον Μάρτιο του 2020, το «The Intercept» έλαβε κάποια εσωτερικά έγγραφα του TikTok που έλεγαν ότι οι συντονιστές του έπρεπε να υποβαθμίζουν τις αναρτήσεις των χρηστών που ήταν «πολύ άσχημοι, φτωχοί ή ανάπηροι». Το πρόβλημα γίνεται χειρότερο, όχι καλύτερο.
Οι κίνδυνοι των challenges στο TikTok
Τα challenges των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι κάτι καινούργιο. Πολλά από αυτά είναι αβλαβή και συχνά συγκεντρώνουν χρήματα για καλό σκοπό. Ποιος θα μπορούσε να ξεχάσει κλασικά παραδείγματα όπως το λεγόμενο «Ice Bucket Challenge»;
Ωστόσο, ορισμένες προκλήσεις ξεφεύγουν και εδώ είναι που τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται ανησυχητικά. Το «Penny Challenge», για παράδειγμα, στο οποίο ρίχνετε ένα κέρμα ανάμεσα σε μια πρίζα και ένα φις, έχει προκαλέσει πυρκαγιές σε σπίτια, ενώ για το «Skull Breaker Challenge» που αφορά στις εσκεμμένες τρικλοποδιές, έχουν αναφερθεί άσχημοι τραυματισμοί. Όλα αυτά καθιστούν το TikTok εντελώς ακατάλληλο για τα παιδιά, αν και αυτά συνεχίζουν να χρησιμοποιούν την εφαρμογή.
Η συλλογή δεδομένων του TikTok είναι – στην καλύτερη περίπτωση – ύποπτη
Καλώς ή κακώς, οι περισσότεροι χρήστες αποδέχονται πλέον ότι όλες οι εφαρμογές στα τηλέφωνα μάς παρακολουθούν με κάποιον τρόπο, αλλά ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν αυτά που ενοχοποιούνταν μέχρι πρότινος για κάτι τέτοιο, οι τεχνικές συλλογής δεδομένων του TikTok είναι ιδιαίτερα δυστοπικές.
Στην πολιτική απορρήτου του, το TikTok αναφέρει ότι συλλέγει τις «πληροφορίες που παρέχετε στο πλαίσιο της σύνταξης, αποστολής ή λήψης μηνυμάτων». Ναι, το TikTok μπορεί να παρακολουθεί ενεργά τι γράφετε στα μηνύματα προς τους φίλους σας, ακόμα και αν δεν πατήσετε ποτέ το κουμπί αποστολής. Ζητά, επίσης, πρόσβαση στο μοντέλο του τηλεφώνου σας, στην ανάλυση οθόνης, στο τρέχον λειτουργικό σύστημα, στον αριθμό τηλεφώνου, στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στην τοποθεσία, στα μοτίβα πληκτρολόγησης, ακόμα και στις λίστες επαφών. Τίποτα από αυτά δεν φαίνεται σημαντικό αν θέλετε απλώς να παρακολουθείτε αποσπάσματα 15 δευτερολέπτων.
Παρ' όλα αυτά, δεν είναι υπερβολή να τονισθεί ότι το TikTok αποτελεί κίνδυνο για την ιδιωτικότητά σας, όπως ανέφερε πρόσφατα και το ABC News, καθώς συλλέγονται δεδομένα ακόμα και αν κάποιος δεν έχει ουδέποτε χρησιμοποιήσει την εφαρμογή.
Οι χρήστες βιώνουν τρωτά σημεία ασφαλείας
Το TikTok έχει επικριθεί για τον χειρισμό των δεδομένων των χρηστών και την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Η εφαρμογή συλλέγει μεγάλο αριθμό προσωπικών πληροφοριών από τους χρήστες της, συμπεριλαμβανομένης της τοποθεσίας, των επαφών και του περιεχομένου των μηνυμάτων τους. Μια τέτοια εκτεταμένη συλλογή είναι τρομερή για λόγους προστασίας της ιδιωτικής ζωής, αλλά έχει επιπτώσεις και στην ασφάλεια.
Μάλιστα, το TikTok έχει γίνει στόχος κυβερνοεπιθέσεων στο παρελθόν, με τους χάκερ να αποκτούν πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες χρηστών, όπως κωδικούς πρόσβασης και αριθμούς τηλεφώνου. Η εφαρμογή έχει, επίσης, επικριθεί για τις πρακτικές που ακολουθεί, με ορισμένους χρήστες να αναφέρουν ότι επιτρέπεται η διάδοση της ρητορικής μίσους, της παραπληροφόρησης και του εξτρεμιστικού περιεχομένου.
Επιπλέον, πολλοί ερευνητές ασφαλείας έχουν βρει τρωτά σημεία ασφαλείας στην εφαρμογή. Αυτές κυμαίνονται από χάκερ που χρησιμοποιούν μηνύματα SMS για να αποκτήσουν μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε λογαριασμούς μέχρι ζητήματα σχετικά με τη χρήση των HTTP και HTTPS.
Το περιεχόμενο του TikTok κάνει κακό στους νέους
Δεν είναι λίγες οι έρευνες που αποδεικνύουν πόσο κακό κάνουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην ψυχική σας υγεία. Για παράδειγμα, πολλοί νεότεροι χρήστες έχουν ανεβάσει προκλητικό περιεχόμενο, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις ανθρώπων που προσπαθούν να καταστρέψουν τη ζωή των προηγούμενων συντρόφων τους, κοινοποιώντας βίντεο και φωτογραφίες από τις παλιές τους σχέσεις.
Έτσι, αυτό έχει πραγματικές συνέπειες για τους χρήστες. Στην Αίγυπτο, μάλιστα, πέντε γυναίκες καταδικάστηκαν σε φυλάκιση δύο ετών για «παραβίαση των δημοσίων ηθών» στα βίντεο τους στο TikTok. Δυστυχώς, υπάρχει ατελείωτη ροή αντισημιτισμού, ρατσισμού και ξενοφοβίας. Υπήρξαν ακόμα και περιπτώσεις που το ISIS χρησιμοποίησε την πλατφόρμα για να προωθήσει την εξτρεμιστική προπαγάνδα του.
