Σήμερα Κυριακή 5 Μαρτίου, γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Αρχέλαος, Ευλόγιος, Ευλογία, Κόνων, Λωξάνδρα, Λωξάντρα, Ρωξάνη, Ρωξάνα, Ορθοδόξης, Δόξης, Δοξάκης, Ορθοδοξία, Δόξα, Ορθούλα, Άξιος, Άξια, σύμφωνα με το εορτολόγιο.
Σήμερα είναι η Κυριακή της Ορθοδοξίας και αποτελεί την πρώτη Κυριακή της Σαρακοστής. Αναφέρεται έτσι από τους χρόνους της εικονομαχίας στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, από τα μέσα του 9ου αιώνα. και κάθε χρόνο γιορτάζεται 42 μέρες πριν το Πάσχα.
Ορθόδοξος Συναξαριστής: Άγιος Κόνων ο Ίσαυρος, Όσιος Μάρκος ο ασκητής και Θαυματουργός, Άγιος Γεώργιος ο Νεομάρτυρας εκ Ραψάνης, Άγιος Κόνων ο Κηπουρός, Όσιος Μάρκος ο Αθηναίος, Άγιος Παρθένιος Παρθενιάδης, Άγιος Ευλόγιος, Άγιος Ευλάμπιος, Άγιος Αρχέλαος και οι μαζί μ' αυτόν Εκατόν πενήντα δύο μάρτυρες, Άγιοι Φώτιος και Κύριλλος, Άγιος Νικόλαος Επίσκοπος Αχρίδος και Ζίτσης, Όσιος Κόνων ο εκ Κύπρου, Άγιος Ιωάννης ο Νεομάρτυρας εκ Βουλγαρίας, Άγιος Νέστωρ, Άγιος Θεόφιλος ο Ιερομάρτυρας Επίσκοπος Καισαρείας, Όσιοι Αδριανός και Λεωνίδας οι Μάρτυρες εκ Ρωσίας, Ανακομιδή των τιμίων Λειψάνων του Αγίου Θεοδώρου του Πρίγκιπος και των υιών αυτού Δαβίδ και Κωνσταντίνου.
Γιατί ονομάστηκε Κυριακή της Ορθοδοξίας
Η Κυριακή της Ορθοδοξίας καθιερώθηκε για πρώτη φορά στα μέσα του 9ου αιώνα. Πρόκειται για χριστιανική γιορτή, η οποία συνδέεται με την οριστική αναστήλωση των ιερών εικόνων στην Κωνσταντινούπολη από την Αυτοκράτειρα Θεοδώρα, το 842 μ.Χ. Εκείνη τη χρονιά μπήκε τέλος στη μακροχρόνια διαμάχη, η οποία έμεινε γνωστή στην ιστορία ως Εικονομαχία.
Σε αυτήν την εξαιρετικά ταραχώδη περίοδο οι Βυζαντινοί είχαν χωριστεί σε δύο αντίπαλες ομάδες: Εικονομάχοι ή εικονοκλάστες και Εικονόφιλοι ή εικονολάτρες.
Οι πρώτοι πρέσβευαν ότι η προσκύνηση εικόνων που απεικονίζουν Αγίους αποτελεί ειδωλολατρική πράξη. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, ο πιστός το μόνο που έχει απέναντί του είναι ένα ζωγραφισμένο ξύλο, το οποίο και προσκυνά. Οι δεύτεροι απαντούσαν ότι η ύπαρξη των εικόνων σε σπίτια και εκκλησίες ήταν απόλυτα φυσιολογική και εντάσσεται στο τελετουργικό, καθώς αποτελούν «βοηθητικό» μέσο για τη λατρεία του Θεού και των Αγίων της Εκκλησίας.
Η κόντρα κράτησε 120 χρόνια περίπου. Σε αυτήν την ταραχώδη περίοδο πραγματοποιήθηκε μεταξύ άλλων και η Ζ' Οικουμενική Σύνοδος (787 μ.Χ.), η οποία αφόρισε τους εικονομάχους και ξεκαθάρισε ότι η λατρεία των εικόνων των Αγίων, του Χριστού και της Παναγίας είναι απόλυτα συμβατή με τον Χριστιανισμό. Το 842 μ.Χ., όταν μπήκε οριστικό τέλος στην Εικονομαχία με την πανηγυρική αναστήλωση των εικόνων στην Κωνσταντινούπολη, καθιερώθηκε η Κυριακή της Ορθοδοξίας. Κάθε χρόνο σε ανάμνηση «εκείνου του θριάμβου της Ορθοδοξίας» επαναλαμβανόταν στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας λαμπρή τελετή και λιτανεία με μεγάλη πομπή. Η τελετή αυτή γινόταν ως εξής:
Ο κλήρος (ενδημούντες και παρεπιδημούντες) μαζί με τους μοναχούς που πρωτοστάτησαν στους αγώνες υπέρ των εικόνων τελούσαν «παννύχιον υμνολογίαν» στον Ιερό Ναό της Θεοτόκου των Βλαχερνών. Στο τέλος της θρησκευτικής τελετής, ακολουθούσε λαμπρή λιτανεία στη Μεγάλη Εκκλησία, όπου παρίστατο ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας.
